Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych przedstawił stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 5 listopada 2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rejestru fundacji rodzinnych. Został on opracowany na podstawie art. 127 ustawy o fundacji rodzinnej i częściowo odpowiada na postulaty zgłaszane przez interesariuszy – pełnomocników, fundatorów oraz uczestników obrotu gospodarczego.
Co do zasady popieramy kierunek proponowanych zmian, podkreślając jednocześnie konieczność równoległej nowelizacji ustawy o fundacji rodzinnej, aby zapewnić pełną skuteczność projektowanych rozwiązań.
Konieczność zmian ustawowych
Projekt rozporządzenia przewiduje możliwość samodzielnego pobierania informacji z rejestru w formie elektronicznej. Dodanie par. 30a ma umożliwić uzyskanie komputerowego wydruku odpowiadającego treści odpisu lub zaświadczenia. Wydruk taki – jako pozbawiony waloru dokumentu urzędowego – nie będzie jednak mógł zostać wykorzystany w czynnościach notarialnych, takich jak: założenie fundacji rodzinnej, zmiana statutu, zbycie lub wniesienie mienia.
Dlatego niezbędna jest nowelizacja ustawowa, która:
- nada dokumentom pobieranym z systemu status dokumentu urzędowego (vide art. 4 ust. 3 oraz art. 4aa ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym),
- umożliwi ich wykorzystanie w obrocie prawnym, w tym w czynnościach notarialnych.
Bez tej zmiany regulacja zawarta w projekcie będzie miała wyłącznie charakter informacyjny.
Cena promocyjna: 167.3 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 167.3 zł
Konieczność zapewnienia publikacji danych w czasie rzeczywistym
Inną zmianą ma być publikowanie informacji z rejestru fundacji rodzinnych na stronie internetowej sądu. Popieramy ten kierunek, jednak należy zwrócić uwagę, że dane nie będą publikowane w czasie rzeczywistym. Brak bieżącej aktualizacji może prowadzić do istotnych problemów praktycznych:
- kolizji nazw fundacji rodzinnych,
- składania wniosków z nazwą już zajętą,
- wydłużenia postępowań rejestrowych.
W celu uniknięcia tych trudności zasadne jest wprowadzenie publikacji danych w czasie rzeczywistym – analogicznie do CEIDG, KRS oraz rejestru beneficjentów rzeczywistych.
Poparcie dla elektronicznych odpisów, wyciągów i zaświadczeń
Projekt przewiduje również możliwość uzyskiwania odpisów, wyciągów, zaświadczeń oraz informacji w formie elektronicznej. Popieramy te zmiany, wskazując jednocześnie na potrzebę doprecyzowania w rozporządzeniu, że informacje o fundacjach rodzinnych wpisanych do rejestru udostępnia się bezpłatnie (vide art. 4a ust. 3 ustawy o KRS).
Rozwiązania te przyczynią się do:
- przyspieszenia obsługi wniosków,
- zmniejszenia obciążenia sądów (brak konieczności wysyłki dokumentów papierowych),
- ułatwienia dostępu do danych.
Elektroniczne formy dokumentów są zgodne z oczekiwaniami uczestników obrotu oraz kierunkiem rozwoju administracji cyfrowej.
Integracja rejestru fundacji rodzinnych
W celu harmonizacji postępowania i ujednolicenia zasad pozyskiwania informacji przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim jako sąd rejestrowy, postulujemy wprowadzenie:
- automatycznego nadawania numerów NIP i REGON fundacji rodzinnej z chwilą wpisu oraz powiązania danych z Krajową Ewidencją Podatników i krajowym rejestrem urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (vide art. 20 ust. 1a ustawy o KRS),
- zwolnienia z opłat za zgłoszenie numerów NIP i REGON do rejestru (vide art. 20 ust. 1d ustawy o KRS),
- automatycznego nadania adresu do doręczeń elektronicznych z chwilą wpisu (vide art. 20 ust. 1aa ustawy o KRS),
- umożliwienia sądowi rejestrowemu weryfikacji członków organów fundacji rodzinnej w Krajowym Rejestrze Karnym w zakresie braku prawomocnego skazania za przestępstwa wskazane w ustawie o fundacji rodzinnej – co wyeliminuje konieczność przedkładania zaświadczeń o niekaralności (vide art. 4d ust. 2 ustawy o KRS).
Możliwość uzyskania elektronicznego dostępu do akt postępowania
Postulujemy zmianę brzmienia art. 113 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej poprzez zastąpienie sformułowania „w obecności pracownika sądu rejestrowego” zwrotem „za zgodą sądu”. Umożliwi to uzyskiwanie elektronicznego dostępu do akt rejestrowych po nadaniu odpowiedniego hasła – analogicznie do rozwiązań stosowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Podsumowanie
Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych co do zasady popiera kierunek projektu, w szczególności:
- rozszerzenie dostępności dokumentów elektronicznych,
- możliwość składania wniosków drogą elektroniczną,
- udostępnianie informacji w formie wydruku komputerowego.
Jednocześnie podkreślamy konieczność równoległej nowelizacji ustawy o fundacji rodzinnej, aby:
- umożliwić wykorzystanie dokumentów pobieranych elektronicznie w czynnościach obrotu, w tym notarialnych,
- zapewnić publikację danych z rejestru w czasie rzeczywistym,
- zagwarantować bezpieczeństwo obrotu oraz pełną efektywność nowych rozwiązań,
- ustandaryzować proces rejestracji fundacji rodzinnych poprzez automatyzację przekazywania danych (NIP, REGON, adres do doręczeń elektronicznych, dane z KRK).
