Uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczyła określenia zobowiązania podatkowego VAT w przypadku organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Chodzi o ZAIKS. Stowarzyszenie to jako jedna z organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi pośredniczy w pobieraniu wynagrodzenia należnego twórcom.
Na podstawie umów zawieranych z użytkownikami (licencjami) Stowarzyszenie otrzymuje wynagrodzenie, które z kolei na podstawie stosunków prawnych wiążących je z twórcami jest obowiązane przenieść na twórców, będąc jednocześnie uprawnionym do potrącenia inkasa. Inkasa stanowią zarobek Stowarzyszenia jako wynagrodzenie za odpłatne pośrednictwo w wypłacie tantiem autorskich i są to odrębne kwoty od składek członkowskich, które mają płacić członkowie stowarzyszenia.
ZAIKS zatem pobiera wynagrodzenie za korzystanie z utworów od podmiotów z nich korzystających, a następnie wypłaca je twórcom. Za swoją rolę pośrednika pobiera inkasa. W praktyce odbywa się to tak, że stowarzyszenie wpłaca pieniądze na oprocentowane konto w banku, na którym przyrastają odsetki. I na tym tle powstał spór organów skarbowych ze Stowarzyszeniem.
Zobacz również:
Subwencja w ramach tarczy antykryzysowej bez VAT >>
Twórcy gier komputerowych mogą oszczędzić na podatku dochodowym >>
Rozliczenie VAT wypłat dla twórców
Przedmiotem skargi kasacyjnej wniesionej przez dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie był wyrok z 24 maja 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 3598/14, w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę wniesioną przez Stowarzyszenie ZAIKS i uchylił decyzję w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do grudnia 2008 r.
Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej określił bowiem stowarzyszeniu zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe od stycznia do grudnia 2008 r. Odnosząc się do kwestii bonifikaty organy skarbowe wskazały, że wypłacone autorsko uprawnionym w 2008 r., uzyskane z lokowanych środków finansowych na rachunkach bankowych stanowią odrębne świadczenia pieniężne na ich rzecz, nie mające nic wspólnego z udzieleniem przez Stowarzyszenie bonifikat wartości usługi, rabatów czy opustów, w związku z czym nie mogą one zmniejszać podstawy opodatkowania. W konsekwencji czego Stowarzyszenie nie ma prawa do obniżenia podstawy opodatkowania VAT o kwotę udzielonych bonifikat.
WSA w Warszawie uznał, że stanowisko organów, iż zwrócone autorsko uprawnionym kwoty pochodzące z działalności finansowej Stowarzyszenia nie stanowią bonifikaty, jest co najmniej przedwczesne, nie zostało odpowiednio wykazane i na obecnym etapie rozpatrywania sprawy pozostaje bezpodstawne, skoro Stowarzyszenie konsekwentnie podawało w toku postępowania, że dokonało zwrotu tych kwot pod tytułem prawnym bonifikaty, czego organy nie zdołały podważyć. Udzielenie bonifikaty jest bowiem, według sądu, niezależne od szczególnego tytułu prawnego takiej bonifikaty, a także od źródła jej finansowania oraz sposobu księgowania środków przeznaczonych na sfinansowanie bonifikaty. U podstaw oceny prawnej zwróconej usługobiorcy kwoty pozostaje bowiem tylko pytanie o to, jaka jest wola i intencja usługodawcy (dostawcy towaru) zwracającego swojemu kontrahentowi określoną kwotę, a także, jaka jest wola usługobiorcy (nabywcy towaru) otrzymującego tę kwotę.
Sąd wskazał, że podstawy prawne udzielenia bonifikaty są dla jej zaistnienia nieistotne, skoro w ramach swobody kontraktowej prawo cywilne nie wyklucza udzielenia bonifikaty pozostawiając tę kwestie dyskrecjonalnemu uznaniu stron stosunku prawnego, to z bonifikatą będziemy mieć do czynienia zawsze wtedy, gdy z jakichkolwiek względów usługodawca obniża cenę za swoją usługę.
Uchwała NSA rozwiązuje problem
Organy skarbowe wniosły skargę kasacyjną od tego wyroku. Zgodnie z art. 187 par. 1 ustawy – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznanie sprawy i przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu. I tak się stało w tej sprawie. Zdaniem składu orzekającego w rozpoznawanej sprawie pojawiły się takie wątpliwości, co spowodowało skierowanie zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W dniu 7 września 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przedstawionego przez skład orzekający NSA postanowieniem z dnia 13 marca 2020 r., sygn. akt I FSK 1708/17, podjął stosowną uchwałę.
NSA stwierdził, że świadczenie pieniężne wypłacone przez organizację zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych autorsko uprawnionym z tytułu odsetek pochodzących z lokowania pieniędzy należnych autorsko uprawnionym na rachunkach bankowych organizacji można uznać za rabat (bonifikatę), o którym mowa art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., obniżający podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług należnym od kosztów inkasa będącego wynagrodzeniem, dla tej organizacji za usługi wykonane na rzecz autorsko uprawnionych z tytułu zarządzania prawami autorskimi.
Zatem odsetki nie powiększają podstawy opodatkowania VAT w przypadku inkasa pobieranego przez ZAIKS.
Uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 września 2020 r., sygn. akt I FPS 2/20
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
