Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) deklarację powinien złożyć każdy, kto osiągnął w 2012 r. dochód. Dotyczy to także osób, których dochód nie przekroczył 3091 zł, czyli kwoty wolnej od podatku. Jeżeli płatnik pobrał od takiego dochodu zaliczkę na podatek - zostanie ona potraktowana jako nadpłata i zwrócona podatnikowi.

Osoby, które uzyskały dochody wyłącznie w Polsce, opodatkowane przy zastosowaniu skali podatkowej, np. ze stosunku pracy, rent, tzw. działalności wykonywanej osobiście (np. umów zlecenia), stypendiów lub praw autorskich i praw majątkowych, wypełniają zeznanie PIT-37.

Dla podatników, którzy w ubiegłym roku prowadzili m.in. działalność gospodarczą, czy uzyskali dochody z najmu, przeznaczony jest formularz PIT-36. Druk PIT-36L stworzono dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną 19-proc. podatkiem linowym, a dochody kapitałowe, np. z giełdy, rozliczane są w deklaracji PIT-38.

Małżonkowie lub osoby samotnie wychowujące dzieci mogą rozliczyć się wspólnie. W przypadku małżeństw jest to korzystne, gdy mamy do czynienia z dużą różnicą w dochodach małżonków, kiedy dochód jednego z nich przekroczył 85 tys. 528 zł, co skutkuje wejściem w drugi przedział skali podatkowej i koniecznością zapłaty 32 proc. podatku. Wspólne rozliczenie małżonków polega na określeniu podatku od połowy ich łącznych dochodów, ale w podwójnej wysokości. W przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko podatek liczy się od połowy dochodów tej osoby.

W porównaniu z ubiegłorocznym rozliczeniem nie zmienił się system ulg podatkowych, skala podatkowa ani próg dochodu, po przekroczeniu którego płaci się wyższy podatek. Pozostał on na poziomie 85 tys. 528 zł. Oznacza to, że osoba, której dochód w 2012 r. był niższy od tej kwoty, zapłaci 18-proc. podatek pomniejszony o 556 zł 2 gr (tzw. kwotę zmniejszającą podatek). W przypadku dochodów przekraczających "próg", podatek wyniesie 14 tys. 839 zł plus 32 proc. od nadwyżki przekraczającej próg.

Podobnie jak w latach ubiegłych z ulg podatkowych mogą skorzystać podatnicy rozliczający się według skali podatkowej (opodatkowani 19 proc. podatkiem liniowym nie mają takiej możliwości).

Od dochodu można odliczyć m.in.: wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE); ulgę internetową; ulgę na nabycie nowych technologii (w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą). Swój dochód mogą też obniżyć honorowi krwiodawcy, natomiast od podatku można odliczyć przede wszystkim ulgę prorodzinną związaną z posiadaniem dzieci.

Ulga na krew umożliwia odliczenie od dochodu wartości oddanej honorowo krwi lub jej składników - 130 zł za każdy litr. Odliczenie z tytułu honorowego krwiodawstwa łącznie z darowiznami na cele kultu religijnego nie może przekroczyć 6 proc. dochodu.

Z ulgi internetowej mogą skorzystać osoby, które poniosły w roku podatkowym wydatki za użytkowanie internetu (także w kawiarenkach internetowych, o ile są one udokumentowane fakturami). Ulga internetowa jest limitowana - od dochodu można odliczyć nie więcej niż 760 zł.

Ulga rehabilitacyjna jest adresowana do osób niepełnosprawnych oraz osób, które mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. Odliczeniu w ramach tej ulgi podlegają poniesione wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Odliczeniu podlegają dwa rodzaje wydatków: nielimitowane i limitowane. Do pierwszych należą m.in.: wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych do potrzeb osoby niepełnosprawnej; na zakup i naprawę sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji; na pobyt na turnusie rehabilitacyjnym. Limit w wysokości 2280 zł rocznie dotyczy np. wydatków poniesionych na opłacenie przewodników osób niewidomych. Inny limit dotyczy wydatków na leki - odliczeniu podlega różnica między wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

Od dochodów można także odliczyć poniesione w 2012 r. wpłaty na IKZE - z zasady maksymalnie 4 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, co w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oznacza dochody brutto. Wysokość odliczenia nie może wynieść ponadto 4 proc. kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, co oznacza, że maksymalny limit wynosi nieco ponad 4 tys. zł.

Najpopularniejsza tzw. ulga na dzieci pozwala na odliczenie od podatku 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko, co rocznie daje 1112,04 zł. Ulga ta przysługuje rodzicom wykonującym władzę rodzicielską, opiekunom prawnym, jeżeli dziecko zamieszkuje z opiekunem oraz rodzicom zastępczym.

Podobnie jak w poprzednich latach podatnicy mogą przekazać 1 proc. podatku na wybraną organizację pożytku publicznego. Wystarczy podać w deklaracji jej numer KRS oraz przekazywaną kwotę. Wykaz organizacji uprawnionych do uzyskania 1 proc. podatku można znaleźć na stronie internetowej resortu pracy www.mpips.gov.pl/bip.

Podpisaną deklaracje należy przekazać do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania w ostatnim dniu roku podatkowego. Wypełniony formularz można złożyć osobiście w kancelarii urzędu skarbowego, nadać listem poleconym na poczcie, wrzucić do "urzędomatu", wysłać przez internet w formie e-deklaracji.

MF namawia do składania deklaracji elektronicznych. "Dostępność usług przez internet jest dziś standardem. Pozwala to nie tylko ograniczyć formalności do minimum, ale również gwarantuje oszczędność czasu oraz kosztów związanych z opłatami pocztowymi, czy z dotarciem do urzędu skarbowego" - informuje MF na swojej stronie internetowej. W witrynie www.e-deklaracje.gov.pl można znaleźć kompletną informację na temat o elektronicznych rozliczeniach podatkowych.

Jeżeli ze złożonej deklaracji podatnik wykazał nadpłatę podatku, wówczas urząd skarbowy ma na jej zwrot trzy miesiące od dnia złożenia tego zeznania. MF radzi, by deklarację złożyć jak najwcześniej. Podatnicy, którzy mają nadpłatę, szybciej uzyskają jej zwrot, a pozostali unikną kolejek w urzędach skarbowym lub na pocztach.

Jeżeli z deklaracji wynika różnica między podatkiem należnym a sumą odprowadzonych zaliczek, podatnik musi dokonać dopłaty podatku. Ma na to czas do 30 kwietnia. Jeżeli nie zapłacimy podatku w tym terminie, powstanie zaległość podatkowa, od której trzeba będzie, bez wezwania urzędu skarbowego, naliczyć i zapłacić odsetki za zwłokę.

"Składając wcześniej zeznanie, z którego wynika obowiązek dopłaty podatku, nie musimy jednocześnie dokonać wpłaty podatku na konto urzędu skarbowego. Termin zapłaty podatku nie ulega w takiej sytuacji skróceniu i nadal mamy na to czas do 30 kwietnia" - zaznacza MF.

mmu/ je/