Mimo iż przepisy wprowadzające obowiązek wystawiania faktur przez KSeF wchodzą w życie zasadniczo 1 lipca 2024 r., przedsiębiorcy już teraz pracują nad dostosowaniem do zmian swoich systemów finansowo-księgowych. Jako jeden z największych problemów wskazują trudności z ustaleniem statusu nabywcy. Zgodnie z projektowanym art. 106ga ustawy o VAT obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur nie dotyczy wystawiania faktur na rzecz nabywcy będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Przepisy nic jednak nie mówią o tym, na jakiej podstawie sprzedawca ma określić, czy nabywca prowadzi działalność gospodarczą.  

Problem z ustaleniem, kiedy sprzedaż jest konsumencka

Jak wyjaśnia Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi, wiele organizacji przedsiębiorców wnosiło na etapie konsultacji projektu ustawy o wyłączenie z KSeF faktur wystawianych na osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (B2C). Argumentowano przy tym, że wystawianie takich faktur może być trudne i czasochłonne. Wskazywano na potencjalne problemy z wystawianiem takich faktur w przypadku awarii oraz w sklepach wielkopowierzchniowych, obsługujących znaczną liczbę klientów indywidualnych. Duża część podatników z zadowoleniem przyjęła więc informację, że w projekcie dodano całkowite wyłączenie wystawiania w KSeF tzw. faktur konsumenckich.

Czytaj w LEX: Krajowy System e-Faktur – kolejny uciążliwy obowiązek raportowy czy milowy krok w kierunku cyfryzacji procesów zarządzania ryzykiem podatkowym? >>

Jednak zmiana nie została dobrze odebrana przez tych, którzy mają bardzo duże bazy klientów i skomplikowane systemy do fakturowania. - Mają oni problemy z ustaleniem, czy konkretna sprzedaż powinna być traktowana jako niekonsumencka i powinna być udokumentowana fakturą KSeF, czy jako konsumencka -udokumentowana fakturą wystawioną na dotychczasowych zasadach, czyli poza tym systemem – mówi Arkadiusz Łagowski.

Czytaj w LEX: KSeF w pytaniach i odpowiedziach >>

MF: Nie będzie faktur konsumenckich w KSeF

Na związane z tym problemy zwracali też uwagę uczestnicy VII Kongresu Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan. Według Anny Pikulskiej, dyrektor Strategii Podatkowej w Orange, Ministerstwo Finansów powinno potwierdzić, że sprzedawca postępuje prawidłowo, wystawiając fakturę poza KSeF, jeśli klient nie poda mu swojego numeru NIP. Zwróciła uwagę, że może się zdarzyć, że już po wystawieniu faktury konsumenckiej (poza KSeF) klient będzie chciał otrzymać fakturę B2B, która powinna być wystawiona w KSeF.

Przedsiębiorcy sygnalizowali też, że możliwa jest inna sytuacja: nabywca otrzyma fakturę B2B, ale będzie chciał ją zmienić na konsumencką, by skorzystać z ochrony konsumenckiej. Według Arkadiusza Łagowskiego, najlepszym rozwiązaniem byłoby ustawowe zniesienie zakazu wystawiania w KSeF faktur dla konsumentów. Podatnicy nie musieliby wtedy badać, czy dana sprzedaż ma charakter konsumencki, czy też nie.

Czytaj w LEX: E-faktury i Krajowy System e-Faktur >>

Ministerstwo Finansów wyklucza jednak taką możliwość. – Nie będzie faktur konsumenckich w KSeF – zapowiedziała Anna Mytyk, zastępca dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług w MF podczas dyskusji z przedsiębiorcami. Ministerstwo zgadza się na postulowaną przez przedsiębiorców kampanię informacyjną, ale dopiero kiedy ustawa zostanie uchwalona. Obecnie jest po pierwszym czytaniu w Sejmie (druk 3242).

Zobacz też: Frankowski Ernest, Pałys Andrzej, Krajowy System e-Faktur (KSeF). Poradnik podatnika >>

NIP sposobem weryfikacji

W tej sytuacji sprzedawcy będą musieli weryfikować każdą sprzedaż, by oddzielić konsumentów od przedsiębiorców. - Wydaje się, że najlepszym sposobem byłoby sprawdzenie, czy dysponujemy NIP-em danej osoby fizycznej. Jeżeli podała nam ona NIP, to moglibyśmy przyjąć, że sprzedaż ma charakter niekonsumencki i wymagane jest jej udokumentowanie fakturą KSeF. Jeżeli NIP nie został natomiast przekazany, to można by przyjąć, że zamiarem nabywcy było nabycie o charakterze prywatnym udokumentowane „zwykłą” fakturą. -mówi Arkadiusz Łagowski.

Dodaje, że nie można jednak wykluczyć, że takie uproszczenie może niekiedy prowadzić do błędnego uznania, że sprzedaż miała charakter prywatny lub nieprywatny. Dlatego cenne byłyby w tym zakresie objaśnienia ministerstwa finansów dające podatnikom ochronę.

 


Konieczne objaśnienia

Podobnie uważa dr Jacek Matarewicz, adwokat, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski. - W mojej ocenie słusznym postulatem jest wydanie objaśnień. Muszą to być jednak objaśnienia do już uchwalonych przepisów, a póki co mamy tu wciąż do czynienia z projektem ustawy, tzn. z niezakończonym procesem legislacyjnym -mówi mec. Matarewicz. Zgadza się również, że faktura wystawiona dla przedsiębiorcy (podatnika VAT), który przekaże wystawcy swój numer VAT (NIP) powinna być fakturą wystawioną w KSeF.

Powstaje też jednak inny problem. - Na pewno w okresie przejściowym wyzwaniem dla podatników będzie dychotomia wystawiania faktur w KSeF i poza systemem. Przykładowo, paragony fiskalne z NIP do kwoty 450 zł (lub 100 euro), a także inne faktury uproszczone wystawiane w postaci papierowej lub elektronicznej, będą jeszcze przez pół roku od dnia wejścia w życie ustawy uznawane za faktury uproszczone – mówi dr Jacek Matarewicz.'

Czytaj w LEX: Krajowy System e-Faktur (KSeF) i jego wpływ na kontrolę zarządczą w jednostkach samorządu terytorialnego >>

Przypomnijmy, że obligatoryjne e-fakturowanie obejmie zasadniczo czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) i na rzecz organów publicznych (B2G). Obowiązek wystawiania e-faktur będą mieli podatnicy posiadający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (tylko w zakresie, w jakim to stałe miejsce uczestniczy w transakcji objętej fakturą). Przy użyciu KSeF będą wystawiane także faktury korygujące.

Kary pieniężne za nieprawidłowości przy wystawianiu e-faktur będą stosowane dopiero po pół roku obowiązywania e-fakturowania przez KSeF, czyli od 1 stycznia 2025 r.