Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Spółka wystawia weksel jako zobowiązanie do przekazania darowizny pieniężnej.

Czy przekazanie przez spółkę z o.o. weksla jako darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego może być zgodnie z art. 18 u.p.d.o.p. odliczane od dochodu spółki w deklaracji CIT-8?

Jeżeli tak, to w którym momencie może być zastosowane odliczenie, czy w dacie przekazania weksla?

Odpowiedź:

Uważam, że w przedstawionej sytuacji spółka może uznać wskazaną na darowanym wekslu kwotę za darowiznę podlegającą odliczeniu (o ile darowizna weksla nastąpiła na cele określone przepisami). Odliczenie to może zostać, według mnie, dokonane już w dacie przekazania weksla.

Uzasadnienie:

Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1888 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p., podatnicy mogą odliczać od dochodu darowizny przekazane na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1817 z późn. zm.) – dalej u.d.p.w., organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 u.d.p.w., lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że – w myśl art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.) – przez umowę darowizny rozumie się zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Przedmiotem umowy darowizny (a w konsekwencji po prostu darowizny) mogą być przy tym, między innymi, papiery wartościowe, w tym weksle. Prowadzi to do wniosku, że przekazanie weksla może stanowić darowiznę. Potwierdzają to zarówno sądy administracyjne (zob. przykładowo wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 7 lipca 2015 r. - I SA/Bd 444/15), jak i organy podatkowe (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 29 listopada 2013 r. - ILPB2/436-226/13-4/WS).

Uważam zatem, że w przedstawionej sytuacji spółka może uznać wskazaną na darowanym wekslu kwotę za darowiznę podlegającą odliczeniu na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. (o ile darowizna weksla nastąpiła na cele określone w art. 4 u.d.p.w.). Odliczenie to może zostać według mnie dokonane już w dacie przekazania weksla. Jak bowiem czytamy we wspomnianym wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 7 lipca 2015 r. (I SA/Bd 444/15), „abstrakcyjność stosunku wekslowego wyraża się w tym, że sam dokument weksla nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi, a więc zapłata sumy wekslowej nie może być uzależniona od innych okoliczności czy warunków. Weksel inkorporuje określone prawo majątkowe, polegające na przyznaniu posiadaczowi weksla uprawnienia do domagania się wypłaty kwoty wekslowej. W konsekwencji w przypadku darowizny weksla, jej przedmiotem nie jest rzecz (materialna postać weksla), lecz prawo majątkowe wynikające z treści weksla, sprowadzające się do przyznania osobie uprawnionej prawa domagania się od podmiotu zobowiązanego zapłaty określonej kwoty pieniężnej, w określonym terminie. Przedmiotem darowizny jest zatem prawo majątkowe ucieleśnione w treści dokumentu, a jej wartość odpowiada wysokości sumy wekslowej. Wobec tego, spłata wierzytelności wekslowej jako czynność pochodna otrzymania weksla nie stanowi przedmiotu darowizny. Domaganie się spłaty sumy wekslowej stanowi bowiem jedynie realizację wcześniej nabytego w formie darowizny, wynikającego z weksla prawa majątkowego”.

Tomasz Krywan, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 27.01.2017 r.