Głównym celem sprawozdania finansowego jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, oraz jej wyniku finansowego. Sprawozdanie powinno zawierać zarówno informacje dotyczące skutków finansowych transakcji już zakończonych w okresie sprawozdawczym, jak też dostarczyć istotnych informacji o zdarzeniach zaistniałych w okresie sprawozdawczym, ale których skutki finansowe dopiero się ujawnią w przyszłych okresach sprawozdawczych.
W raportach biegłych rewidentów z badania sprawozdań finansowych musi się z kolei znaleźć m.in. ocena audytorów dotycząca możliwości kontynuowania działalności gospodarczej przez badaną jednostkę. Z rozmów z ekspertami wynika, że koronawirus i jego skutki będą miały w tym roku duże znaczenie przy dokonywaniu tej oceny. Przedstawiciele zawodu tłumaczą, że fundamentalne jest uzyskanie przez biegłego rewidenta zrozumienia, w jaki sposób sytuacja związana z koronawirusem wpływa na badane sprawozdanie finansowe i proces badania, w szczególności na przygotowanie sprawozdanie z badania i opinię, która ma być wydana. Istotną rolę w badaniu sprawozdań finansowych będzie miała przede wszystkim:
- ocena charakteru późniejszych zdarzeń (po dacie bilansu),
- ocena kierownika jednostki dotycząca możliwości kontynuacji działalności przez jednostkę,
- kompletność i poprawność ujawnień w sprawozdaniu finansowym,
- ocena ujawnień w sprawozdaniu z działalności, w szczególności opisy i charakterystka ryzyk.
Czytaj w LEX: Uprawnienia i obowiązki pracodawcy związane z koronawirusem >
Wyjątkowe okoliczności i ryzyka w sprawozdaniach
Dr Monika Król-Stępień, biegły rewident, partner zarządzający w Kancelarii Biegłych Rewidentów Quatro Sp. z o.o. we Wrocławiu i wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, oddział dolnośląski we Wrocławiu, zwraca uwagę, że przy sporządzaniu sprawozdań trzeba rozważyć uwzględnienie wyjątkowych okoliczności. Podkreśla, że może okazać się, że dla wielu branż tegoroczne sprawozdania finansowe i sprawozdania z działalności będą wymagały ujawnienia wyjątkowych okoliczności i ryzyk związanych z koronawirusem. Dodaje również, że jest to bardzo ważny argument przemawiający za odroczeniem terminów sporządzania i zatwierdzania sprawozdania finansowego za rok 2019. - Dziś ze względu na dynamikę wydarzeń niepewność jest wielka. Ich rozwój będzie determinować odpowiedzialność za stwierdzenia odnośnie kontynuacji działalności deklarowane we wprowadzeniu do sprawozdań finansowych. Ponadto w ramach zdarzeń po dacie bilansu konieczne jest szczegółowa ocena ewentualnych skutków. Zagadnienie jest kluczowe, bo dopiero czas pokaże, jaki wpływ na konkretne podmioty będzie miał koronawirus – podkreśla dr Monika Król-Stępień.
Zobacz również: Firmy nie mogą rozliczać podatków, ale urzędy kontynuują kontrole >>
Wpływ koronawirusa na sprawozdania
Problem potwierdza również Krzysztof Burnos, biegły rewident, partner zarządzający w Kancelarii Biegłych Rewidentów Burnos Audit sp. z o.o., prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w latach 2015-2019.
- Audytorzy sprawozdań finansowych za 2019 rok powinni pamiętać o procedurach oceny wpływu na sytuację finansową zdarzeń po dniu bilansowym. Koronawirus, który uderzył w gospodarkę w 2020 roku z pewnością do takich zdarzeń należy – podkreśla Krzysztof Burnos. Jego zdaniem, skutki epidemii mogą wpłynąć na spadek wartości należności, zapasów, inwestycji lub innych aktywów. Mogą też spowodować utratę środków niezbędnych do regulowania zobowiązań handlowych czy finansowych. W skrajnym przypadku przedsiębiorstwo może stracić zdolność do kontynuowania działalności. - Wyniki tych procedur mogą mieć kluczowy wpływ na opinię na temat sprawozdania finansowego formułowaną przez biegłego rewidenta – podkreśla Krzysztof Burnos.
Badanie sprawozdań finansowych – konieczne nowe procedury
Problem dostrzega także Polska Izba Biegłych Rewidentów. Wydała specjalny przewodnik, w jaki sposób audytorzy powinni wykonywać teraz swoje obowiązki, pt. Wpływ pandemii koronawirusa SARS-Cov-2 na badanie sprawozdań finansowych za 2019 rok. Wynika z niego, że ze względu na wybuch epidemii po dniu bilansowym (po 31 grudnia 2019 r.), zdarzenia te mogły spowodować znaczące pogorszenie warunków ekonomicznych dla niektórych jednostek. Ich kierownicy w takim przypadku dokonać oceny, czy te zdarzenia lub warunki powodują, że istnieją poważne wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania i czy założenie kontynuacji działalności jest nadal odpowiednie jako podstawa do sporządzenia sprawozdania finansowego jednostki.
Czytaj w LEX: Zagrożenie koronawirusem a prawo do prywatności >
PIBR podpowiada, że skutki epidemii w sprawozdaniach finansowych będą ujmowane jako zdarzenia niekorygujące po okresie sprawozdawczym, ponieważ znaczące zmiany w działalności gospodarczej i pogorszenie warunków mikro- i makroekonomicznych wystąpiły w wyniku zdarzeń następujących po dniu bilansowym, takich jak działania podjęte przez rząd i przedsiębiorców, aby zareagować na wybuch epidemii. Jeśli zaś zdarzenia związane z koronawirusem będą zdarzeniami niekorygującymi, wystarczające będzie zamieszczenie odpowiednich ujawnień w sprawozdaniu finansowym. Inaczej jednak będzie wyglądała kwestia ujęcia wpływu tych zdarzeń przy sporządzeniu sprawozdań finansowych, jeżeli dzień bilansowy przypada po 31 grudnia 2019 r., np. 31 marca 2020 r., a także w kolejnych sprawozdaniach finansowych (np. śródrocznym na dzień 30 czerwca 2020 r.). W takich przypadkach zdarzenia te należy uznać za zdarzenia korygujące, tj. takie, które mają wpływ na wycenę aktywów i zobowiązań.
Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
