W przyszłym roku minie 10 lat, odkąd polscy podatnicy mają możliwość przekazywania części swojego podatku dochodowego organizacjom pożytku publicznego. Polski Ład wprowadził zmianę w tym zakresie. Tak naprawdę była ona wymuszona obawami tych organizacji o utratę wpływów z podatków darczyńców, wskutek znacznego zwiększenia kwoty wolnej od podatku aż do 30 000 zł. Rząd się ugiął i znalazł rozwiązanie, wprowadzając zwiększenie z 1 proc. do 1,5 proc. podatku, który możemy w zeznaniu rocznym przekazać na OPP.
Większość podatników ma czas na złożenie zeznań podatkowych do 2 maja 2023 r. Jednak zapewne będą składać je wcześniej, chociażby dlatego aby przekonać się jak ostatecznie wyglądały ich zarobki w 2022 r. po licznych zmianach przepisów.
Podatnicy zryczałtowanego podatku od przychodów ewidencjonowanych również mają termin na złożenie swojego PIT-28 za 2022 rok do 2 maja 2023 roku. Został on wydłużony w stosunku do terminu z lat wcześniejszych, kiedy to obowiązywał termin do końca lutego. Warto jednak zauważyć, że podatek ryczałtowy za grudzień oraz ostatni kwartał muszą oni zapłacić nie później niż do 28 lutego 2023 r. mimo późniejszego terminu dla złożenia deklaracji.
Sprawdź w LEX: PIT 2023 - przewodnik po zmianach >>>
1,5 proc. lub mniej
To podatnik decyduje o tym, jakiej organizacji przekaże 1,5 proc. swojego podatku. Podatnik musi wpisać w zeznaniu numer KRS tej organizacji oraz przekazywaną kwotę, która nie może przekroczyć 1,5 proc. Jest to górny limit, podatnik może przekazać całe 1,5 proc. lub mniej.
- Zmiana przepisów dotycząca podwyższenia wysokości kwoty podatku z 1 proc. na 1,5 proc. na rzecz OPP, którą to podatnicy mogą przekazać rozliczając dochody w swoim zeznaniu rocznym, zagwarantuje beneficjentom tych organizacji pomoc na podobnym poziomie jak w latach poprzednich bądź może nieco wyższą. Należy bowiem wziąć pod uwagę, że podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, a także podwyższenie drugiego progu podatkowego dla podatników rozliczających dochód skalą podatkową, skutkowałoby zmniejszeniem wypływów na rzecz OPP od podatników średnio zarabiających i całkowity brak wpływów podatku od tych najmniej zarabiających – zauważa Agnieszka Zachorska starszy konsultant podatkowy w kancelarii Pietrusiński.
Ekspertka dodaje, że dlatego też słusznie OPP zauważyły, że dotychczasowa zmiana przepisów, może spowodować zmniejszenie wsparcia finansowego dla ich beneficjentów.
Sprawdź w LEX: Księgowość - o czym warto pamiętać w styczniu? >>>
Zobacz również: Od stycznia 2023 roku PIT-2 będą składać nie tylko pracownicy >>
- Ustawodawca zareagował na postulaty OPP zwiększając kwotę podatku do 1,5 proc., zamiast 1 proc., co należy ocenić jako słuszną decyzję. Dodatkowo, ustawodawca wprowadził mechanizm automatycznego przekazywania podatku, co ma znaczenie w przypadku rozliczenia dochodów emerytów i rencistów (nie muszą już składać odrębnego oświadczenia) - podkreśla Agnieszka Zachorska.
Jak wskazuje ekspertka, jeśli ta grupa podatników zadeklarowała w zeznaniu rocznym w ubiegłym roku chęć wpłaty podatku na rzez OPP, wpłata ta będzie przekazywana w kolejnym roku podatkowym. - Co istotne, 1,5 proc. podatku podatnicy mogą przekazać na rzecz OPP już w zeznaniu za 2022 rok - stwierdza Agnieszka Zachorska.
W tej sprawie zabrało głos Ministerstwo Finansów. Jak wskazano, emeryt lub rencista, który chce przekazać 1,5 proc. podatku na rzecz OPP, nie musi składać żadnego wniosku. Wystarczy, że taki wniosek wypełnił w zeznaniach w latach ubiegłych, a informacje w nim podane są aktualne. W takiej sytuacji zwiększeniu ulegnie tylko procent przekazywanego podatku. Organ podatkowy przekaże kwotę w wysokości 1,5 proc. podatku należnego wykazanego w PIT-40A tej organizacji, którą emeryt lub rencista wybrał w poprzednich latach. Rozwiązanie to dotyczy emerytów i rencistów, dla których podatek obliczony przez organ rentowy w PIT-40A jest ich podatkiem rocznym (nie składają samodzielnie zeznania PIT-37 lub PIT-36).
Anonimowo lub nie
Podatnik ma możliwość wyboru, czy chce przekazać darowiznę anonimowo, czy chce ujawnić swoje dane (choć nie jest to typowa darowizna na rzecz OPP). Ma możliwość wskazać w zeznaniu, że chce przekazać swoje dane obdarowanej organizacji. Wówczas zaznacza pole, poprzez które upoważnia organy skarbowe do przekazania organizacji tych danych. W takim przypadku do organizacji pożytku publicznego trafią: dane identyfikacyjne imię, nazwisko i adres podatnika. W przypadku gdy małżonkowie wybrali opodatkowanie łączne, będą to dane, obojga małżonków. Przekazana też będzie organizacji wysokość kwoty oraz jej przeznaczenie czyli tzw. cel szczegółowy.
- Podatnik ma możliwość wskazania w deklaracji konkretnego celu, na który ma być przeznaczona kwota 1,5 proc. podatku. Organizacja pożytku publicznego nie ma jednak obowiązku przekazania pieniędzy na ten wskazany przez podatnika cel, wystarczy, że otrzymaną kwotę wyda na swoją statutową działalność – podkreśla Paulina Biskup-Nawrot, radca prawny w kancelarii JKP. Legal.
Ekspertka zauważa, że wskazanie przez podatnika celu na który ma zostać spożytkowana przekazana przez niego kwota podatku ma charakter jedynie instrukcyjny.
- Niezłożenie przez podatnika deklaracji podatkowej w terminie spowoduje utratę prawa do przekazania 1,5 proc. kwoty podatku. Wydaje się, że przekazanie chociażby niekompletnej deklaracji, a następnie jej korekty powinno uchronić podatnika przed tym niekorzystnym skutkiem – radzi Paulina Biskup-Nawrot.
Warto wiedzieć, że w jednym zeznaniu podatkowym możemy wskazać tylko jedną organizację pożytku publicznego. Wyjątek dotyczy podatników, którzy składają kilka różnych deklaracji podatkowych (np. PIT-36 i PIT-39). Wówczas mogą w każdym zeznaniu wskazać jedną organizację pożytku publicznego, tę samą lub inną.
Czytaj w LEX: Sprawozdanie merytoryczne organizacji pożytku publicznego >>>
Czytaj w LEX: Sporządzanie sprawozdania finansowego w organizacji non profit krok po kroku >>>
Organizacja może bezpowrotnie utracić podatek
Organizacja pożytku publicznego jest obowiązana nie później niż do 30 czerwca roku następującego po roku podatkowym podać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według siedziby tej organizacji numer rachunku bankowego właściwy do przekazania 1,5 proc. podatku przez dokonanie zgłoszenia identyfikacyjnego albo zgłoszenia aktualizacyjnego na podstawie przepisów ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
Jeśli organizacja nie dopełni tego obowiązku, niestety utraci podatek. Organy skarbowe go nie przekażą. Wyraziły swoje stanowisko co tej kwestii w interpretacjach indywidualnych. Niestety po ich stronie jest też Naczelny Sąd Administracyjny, wskazując przykładowo w wyroku z 17 sierpnia 2022 r. (sygn. akt II FSK 254/20), że argument, iż numer rachunku bankowego fundacji był znany organowi podatkowemu, gdyż został wskazany w rejestrze organizacji pożytku publicznego, to za mało. Bez znaczenia jest także fakt, że fundacja z tego rachunku realizowała zobowiązania podatkowe na rzecz urzędu skarbowego. Urząd skarbowy ma prawo odmówić przekazania 1 proc. podatku, jeśli organizacja nie poda w obowiązującym terminie numeru rachunku bankowego. Podobnie orzekł NSA na niekorzyść organizacji pożytku publicznego w wyroku z 8 listopada 2017 r., (sygn. akt II FSK 2633/15).
