Zawierający związek małżeński przed kierownikiem USC wskazują jednocześnie nazwisko, które będą nosili po jego zawarciu oraz nazwisko ich dzieci (art. 7 par. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). W przypadku małżeństwa konkordatowego oświadczenie w sprawie nazwisk przyszłych małżonków składa się przed kierownikiem USC, który następnie wydaje stosowne zaświadczenie (art. 41 par. 1 k.r.o.). Oświadczenia te znajdują swoje odzwierciedlenie w treści aktu małżeństwa. Nazwisko to - stanowi dobro osobiste obojga małżonków i podlega ochronie prawnej (art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego.). Oznacza to, że zarówno mąż, jak i żona są tak samo uprawnieni do jego noszenia.
Ważny termin 3 miesiące
W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem USC lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa (art. 59 k.r.o.). Termin 3-miesięczny liczy się od dnia prawomocności wyroku rozwodowego (art. 363 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego.), a więc od następnego dnia po upływie terminu do jego zaskarżenia albo rozpoznania wniesionego od niego zwykłego środka zaskarżenia. Wcześniejsza próba złożenia oświadczenia o powrocie do poprzedniego nazwiska będzie przedwczesna. Termin ten jest terminem zawitym, niepodlegającym przywróceniu ani przedłużeniu.
Czytaj też: Prawo właściwe dla zmiany imienia lub nazwiska >>>
Zmiana nazwiska ma charakter dobrowolny, co oznacza, że jeżeli były małżonek postanowi, że pozostaje przy nazwisku jakie uzyskał przez zawarcie małżeństwa, to brak jest środków prawnych, aby wymusić na nim powrót do poprzednio noszonego. Były mąż nie może zatem domagać się sądowego odebrania swojej byłej żonie prawa do nazwiska nabytego przez małżeństwo z powołaniem się na ochronę dóbr osobistych (postanowienie SN z 2 lutego 1978 r., sygn. akt IV CZ 11/78). Uprawnienie do powrotu do poprzedniego nazwiska jest przy tym niezależne od treści orzeczenia rozwodowego - ustalenie winy za rozkład pożycia małżeńskiego małżonka, który przyjął nazwisko drugiego współmałżonka, pozostaje bez wpływu na możliwość powrotu do poprzednio noszonego nazwiska.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX:
- Decyzja w sprawie zmiany nazwiska nabytego przez zawarcie związku małżeńskiego >
- Decyzja wraz z uzasadnieniem w sprawie zmiany nazwiska rodowego i nazwiska noszonego po zawarciu związku małżeńskiego na inne nazwisko >
- Decyzja w sprawie zmiany nazwiska wraz z rozciągnięciem tej zmiany na osobę małoletnią >
Poprzednio noszone nazwisko, czyli które?
Uprawnienie do powrotu do swojego poprzedniego nazwiska przysługuje tylko temu małżonkowi, który zmienił nazwisko. W postępowaniu z art. 59 k.r.o. możliwy jest przy tym wyłącznie powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem tego konkretnego związku małżeńskiego, którego dotyczy wyrok rozwodowy. Jeśli zatem któryś z rozwiedzionych małżonków pozostawał już wcześniej w związku małżeńskim, zmienił nazwisko i nie powrócił po pierwszym rozwodzie do nazwiska uprzednio noszonego, to po drugim rozwodzie również nie może do niego powrócić. Powrót do nazwiska noszonego jeszcze wcześniej (np. przed pierwszym związkiem małżeńskim) może nastąpić w trybie ustawy o zmianie imienia i nazwiska.
Co istotne, powrót do poprzednio noszonego nazwiska wywiera skutki na przyszłość (ex nunc). To oznacza, że były małżonek nie może domagać się sprostowania dokumentów urzędowych w których figuruje pod poprzednim nazwiskiem np. decyzji administracyjnych. Skutkiem powrotu do poprzedniego nazwiska jest obowiązek uaktualnienia dokumentów potwierdzających tożsamość danej osoby np. dowodu osobistego, paszportu ale również prawa jazdy. Konieczna może być również zmiana w innych rejestrach np. księgach wieczystych, Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zych Anita: W konkubinacie nie zmieniamy nazwiska na nazwisko partnera >>>
Procedura zmiany nazwiska
Zgodnie z art. 18 Prawo o aktach stanu cywilnego pisemne oświadczenie małżonka rozwiedzionego o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, można złożyć w dowolnym urzędzie stanu cywilnego albo przed konsulem. Żaden inny organ nie jest uprawniony do przyjęcia takiego oświadczenia. Sąd nie może również zamieścić takiego orzeczenia w samym wyroku rozwodowym.
Więcej w LEX: Właściwość miejscowa w sprawach rejestracji stanu cywilnego >>>
Wymagane jest osobiste działanie rozwiedzionego małżonka. Oświadczenia o powrocie do poprzednio noszonego nazwiska nie może złożyć pełnomocnik rozwiedzionego małżonka. Wynika to z odrębności tej regulacji i jej ścisłego związania z instytucjami prawnymi z zakresu prawa rodzinnego. W obrębie tego prawa przewidziane zostały szczególne uprawnienia ustawowe, np. w art. 6 k.r.o., do złożenia określonego oświadczenia przez pełnomocnika. Natomiast takiego upoważnienia nie przewidziano w procedurze powrotu do poprzedniego nazwiska.
Kierownik USC albo konsul podpisuje oświadczenie (protokół) i przekazuje je do urzędu, w którym znajduje się akt małżeństwa, celem dokonania stosownej wzmianki. Ustawodawca nie wymaga od organu wydania żadnego rozstrzygnięcia w formie decyzji czy postanowienia. Organ przyjmujący oświadczenie nie może zatem odmówić żądaniu małżonka, jeżeli spełnione są przesłanki z art. 59 k.r.o. Skutek powrotu do poprzedniego nazwiska następuje poprzez złożenie oświadczenia przez zainteresowaną osobę, zaś jego potwierdzeniem jest wzmianka w akcie małżeństwa.
Przy złożeniu oświadczenia o powrocie do nazwiska obowiązkiem organu jest sporządzenie wzmianki w akcie stanu cywilnego (akcie małżeństwa), ten obowiązek ciąży jednak na kierowniku USC, w którym akt małżeństwa się znajduje.
Omówienie orzeczenia w LEX: Nie można bez ważnego powodu zmienić nazwiska II SA/Rz 751/19 >>>
Cena promocyjna: 44.1 zł
|Cena regularna: 49 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 34.3 zł
Upływ terminu, a zmiana nazwiska
Upływ terminu do zmiany nazwiska powoduje, że powrót do poprzedniego nazwiska możliwy będzie wyłącznie w trybie przepisów ustawy o zmianie imienia i nazwiska. Zgodnie z art. 4 tej ustawy, zmiany nazwiska będzie można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy chodzi o nazwisko ośmieszające albo nielicujące z godnością człowieka, nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada. Wniosek o zmianę nazwiska składa się do wybranego (dowolnego) kierownika USC, który rozstrzyga go w ramach uznania administracyjnego.
Czytaj w LEX: Administracyjnoprawny tryb zmiany nazwiska (imienia) w prawie austriackim z elementami analizy prawnoporównawczej >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
