Rok szkolny 2022/2023 upłynie przede wszystkim pod znakiem zmian w Karcie Nauczyciela - nowelizację podpisał już prezydent. Wśród związków zawodowych i dyrektorów szkół nie budzi ona entuzjazmu. Podkreślają przede wszystkim, że to rozrost biurokracji, nowe obowiązki dla dyrektorów, a także słaba motywacja dla nauczycieli, bo za zmianami systemowymi nie idzie odpowiednie zwiększenie wynagrodzeń, nie przyczynią się więc do podwyższenia jakości oświaty.

Czytaj: Karta Nauczyciela podpisana - zmiany w awansie zawodowym, podwyżka dla początkujących nauczycieli>>

Czytaj w LEX: Nowe zasady zatrudniania specjalistów w szkołach i przedszkolach od roku szk. 2022/23 >>>

Zmiana w Karcie nauczyciela

Od 1 września znikają stopnie awansu nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Osoba rozpoczynająca pracę w szkole będzie zobligowana do zdobycia stopnia nauczyciela mianowanego. Przygotowanie do zawodu potrwa trzy lata i dziewięć miesięcy a zakończy się egzaminem. W drugim roku odbywania przygotowania do zawodu, przed dokonaniem oceny pracy, nauczyciel będzie musiał przeprowadzić zajęcia w wymiarze co najmniej godziny.

 

Niezależnie od lat już przepracowanych w szkole nauczyciele kontraktowi zostaną zrównani z tymi zaczynającymi pracę. Przepisy przejściowe przewidują dla nich możliwość uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego na zasadach sprzed nowelizacji i to z wymiarem stażu skróconym o rok, trzeba to jednak zrobić do 31 sierpnia 2027 r. Istotną (i budzącą spore kontrowersje) kwestią jest stabilność zatrudnienia, gdyż nauczyciel rozpoczynający karierę dłużej niż dotychczas będzie musiał pracować na umowie czasowej - w dodatku, jeżeli przez sześć lat nie zostanie nauczycielem mianowanym, będzie mógł być zatrudniany tylko na kolejne, roczne umowy.

Więcej na temat zmian w Karcie Nauczyciela:
Awans zawodowy nauczyciela od 1 września 2022>>
Sejm zmienił system awansu nauczycieli>>
Karta Nauczyciela ucieka od stałych zobowiązań – na czasowej umowie choćby i dwadzieścia lat>>
Od września koniec z nauczycielem kontraktowym, ale też pewne ułatwienia przy uzyskiwaniu stopnia>>

Podwyżka dla zaczynających pracę

Za zmianą w przepisach o awansie zawodowym idzie nowelizacja rozporządzenia dotyczącego płac - zgodnie ze znowelizowanym art. 30 ust. 3 KN nauczyciele przygotowujący się do zawodu będą zarabiać średnio 120 proc. kwoty bazowej wskazanej w ustawie budżetowej. Jeżeli chodzi o minimalne wynagrodzenie będzie to oczywiście mniej. 

Stawka wynagrodzenia zasadniczego brutto ma wynosić dla nauczyciela:

  •     niemającego stopnia – 3424 zł,
  •     mianowanego – 3597 zł,
  •     dyplomowanego – 4224 zł.

Czytaj:​ Bez porozumienia ws. wynagrodzeń nauczycieli od 1 września 2022 r.>>

Jedna "godzina karciana"

Nowela wprowadza też zapis, zgodnie z którym nauczyciel ma być dostępny w szkole (art. 42 ust. 2f KN). Jeśli jest zatrudniony w wymiarze niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, będzie to jedna godzina na dwa tygodnie.

Czytaj: Nauczyciel dostępny na zawołanie - nowa godzina karciana na konsultacje z rodzicami>>

SPRAWDŹ: Kalendarz zadań dyrektora - Sierpień 2022 >>>

Kryteria oceniania nauczycieli

Według znowelizowanej Karty Nauczyciela ocena pracy pedagoga będzie dokonywana obligatoryjnie w drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela. Stałą umowę nauczyciel otrzyma dopiero po przepracowaniu co najmniej dwóch lat w szkole i uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy. Nauczyciel, który uzyska negatywną ocenę pracy w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, po podjęciu zatrudnienia w innej szkole będzie odbywał dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i dziewięciu miesięcy. Ocena pracy nauczyciela mianowanego, który w okresie nie dłuższym niż rok zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, będzie  dokonywana na wniosek nauczyciela. Oceniane będzie spełnienie dziewięciu kryteriów obowiązkowych i dwóch wybranych z czterech dodatkowych. Procedurę określa rozporządzenie, które również ma obowiązywać od 1 września 2022 r.

Czytaj: 
Dyrektor sprawdzi, czy nauczyciel daje dobry przykład - nowe kryteria oceniania nauczycieli>>
Czternaście dni na odwołanie od oceny pracy nauczyciela>>
Szesnaście kryteriów oceniania dyrektora szkoły>>

 

Dyrektor Szkoły - Nr 6/2022 [342]

Sprawdź  

Nowy przedmiot - historia i teraźniejszość

Od 1 września do szkoły wkracza nowy przedmiot  - historia i teraźniejszość. Ma zastąpić wiedzę o społeczeństwie (w zakresie podstawowym). W tym roku wchodzi do klas pierwszych szkół ponadpodstawowych (liceum, technikum, branżowej szkole I stopnia), a w pozostałych nadal obowiązuje podstawa programowa wiedzy o społeczeństwie w dotychczasowym brzmieniu.

Docelowo wymiar godzin zajęć przedmiotu historia i teraźniejszość ma wynosić tygodniowo:

  •     liceum ogólnokształcące: klasa I – dwie godziny, klasa II – godzina (łącznie trzy godziny),
  •     technikum: klasa I – godzina, klasa II – godzina, klasa III – godzina (łącznie trzy godziny),
  •     branżowa szkoła I stopnia: klasa I – godzina.

Czytaj:
Historia i teraźniejszość już od 1 września 2022 r. - rozporządzenia opublikowane>>
Nauczycielka: Zamiast porządnie zająć się maturą, dokładamy uczniom nowe przedmioty>>
Kwalifikacje nauczyciela HiT oceni dyrektor szkoły - czasem wystarczy sama historia>>

Więcej etatów specjalistów, choć niekoniecznie dla specjalistów

Ustawa z 12.05.2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1116) wprowadziła obowiązek zwiększenia w szkołach liczby etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych. W myśl art. 42d ust. 3 KN nie może być ona niższa niż:

  •     2 etaty, które powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci/uczniów, jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 100,
  •     1,5 etatu – jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100,
  •     1 etat – jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 40 i nie przekracza 50,
  •     0,8 etatu – jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 30 i nie przekracza 40,
  •     0,6 etatu – jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 20 i nie przekracza 30,
  •     0,4 etatu – jeżeli liczba dzieci/uczniów przekracza 10 i nie przekracza 20,
  •     0,25 etatu – jeżeli liczba dzieci/uczniów wynosi od 1 do 10.

 

Ciekawostką jest, że tych specjalistów nie ma - MEiN łagodzi więc od września wymogi, co do ich kwalifikacji.

Nowe WZORY DOKUMENTÓW:

 

Czytaj: O wyspecjalizowanych pedagogów trudno, więc MEiN przejściowo obniży wymagania>> 

Obowiązkowe stołówki

W myśl art. 106a ustawy – Prawo oświatowe od września szkoły podstawowe muszą zapewnić uczniom w ciągu dnia jeden gorący posiłek i możliwość jego spożycia. Nie oznacza to obowiązku posiadania własnej kuchni – możliwe jest korzystanie z usług firmy cateringowej lub zawarcie porozumienia z inną szkołą – ale należy w budynku wydzielić miejsce, w którym dzieci będą mogły zjeść obiad.  

Wymagania egzaminacyjne

Ta sama ustawa, która wprowadziła wymogi dotyczące zatrudniania specjalistów, wydłużyła okres, w którym egzamin ósmoklasisty i maturalny przeprowadzane są na podstawie odrębnych wymagań egzaminacyjnych zawężonych w stosunku do tych określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Ponadto przewidziano możliwość przeprowadzania szkoleń dla kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a analogiczną zmianę zaproponowano w przypadku szkoleń kandydatów na egzaminatorów i egzaminatorów do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Inną istotną zmianą jest bezterminowe odroczenie obowiązku zdawania dodatkowego przedmiotu na egzaminie ósmoklasisty.

Dyrektor wymierzy sprawiedliwość

Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich da dyrektorowi szkoły nowe kompetencje - w drobnych sprawach, niebędących przestępstwami ściganymi z urzędu, może teraz zastosować środek oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia, ostrzeżenia ustnego lub pisemnego, przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego bądź wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły. Jest to możliwe za zgodą rodziców ucznia i samego ucznia.

Czytaj: Ustawa o resocjalizacji nieletnich podpisana przez prezydenta>>

Strzelanie i pierwsza pomoc

Od 1 września 2022 r. MEiN przywraca elementy przysposobienia obronnego - uczniowie mają uczyć się strzelać, poznawać elementy surviwalu i przechodzić szkolenie z pierwszej pomocy. Gorzej z realizacją, bo na razie trudno o kadry, infrastrukturę i pieniądze. W dodatku strzelanie i nauka o zagrożeniach wojennych zastąpi edukację zdrowotną - w tym tę, dotyczącą depresji i uzależnień.

Czytaj: Strzelanie na edukacji dla bezpieczeństwa - minister podpisał rozporządzenie>>

Łatwo o zawieszenie zajęć

Od 1 września 2022 r. zajęcia w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce zawiesza się, na czas oznaczony, w razie wystąpienia na danym terenie:

  1. zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych,
  2. temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, w których są prowadzone zajęcia z uczniami, zagrażającej zdrowiu uczniów, zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną,
  3. nadzwyczajnego innego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów.

W przypadku zawieszenia zajęć dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną - osoba kierująca tą inną formą wychowania przedszkolnego, organizują dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Czytaj: ​Zamknięte szkoły przez brak węgla? Rząd dementuje, ale pracuje nad przepisami>>  

Szkoły artystyczne w końcu po reformie

Wchodzą w życie przepisy rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 3.02.2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie typów szkół artystycznych publicznych i niepublicznych (Dz.U. poz. 266), skracając cykl kształcenia w ogólnokształcącej szkole muzycznej II stopnia z sześciu do czterech lat. W roku szkolnym 2021/2022 po raz pierwszy przeprowadzono postępowanie rekrutacyjne do ogólnokształcącej szkoły muzycznej II stopnia o czteroletnim cyklu kształcenia. 

Lekcje polskiego dla mniejszości - mniej dla niemieckiej, więcej dla Ukraińców

Resort zmniejszył subwencje dla mniejszości niemieckiej - liczbę lekcji polskiego zmniejszono w ich przypadku z trzech do jednej tygodniowo. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze (40 mln zł) mają być przekazane na naukę języka polskiego jako ojczystego w Niemczech. Ukraińcy uczniowie dłużej będą za to mogli korzystać z nauczania polskiego - osoby, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, dłużej mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego – było 12 miesięcy, są 24.

Czytaj:​ Skarga do Komisji Europejskiej za zmniejszenie liczby zajęć z języka niemieckiego>>

Związkowcy i dyrektorzy: mniej jakości, więcej biurokracji

Zmiany w przepisach regulujących funkcjonowanie szkół i pracę nauczycieli nie budzą szczególnego entuzjazmu, zwłaszcza jeżeli chodzi o Kartę Nauczyciela. Związkowcy zmiany oceniają jednoznacznie negatywnie, zwłaszcza w kwestii wynagrodzeń pedagogów (postulowali 20 proc. podwyżki dla wszystkich, a nie jedynie dla nauczycieli zaczynających swoją karierę). Negatywnie oceniają też przepisy dotyczące oceniania.

- Dziwię się, że prezydent bezrefleksyjnie podpisał tę ustawę, bo nie jest to żadna jakościowa reformą awansu zawodowego - ocenia Krzysztof Baszczyński wiceprezes ZNP. - Wprowadzi jedynie podziały w środowisku nauczycielskim, bo 80 proc. nauczycieli zgodnie z tą ustawą będzie miało zamrożone wynagrodzenie. To co jest równie istotne, ustawa przywraca kryteria oceny, które w czerwcu 2019 w wyniku porozumień z Radą Dialogu Społecznego zostały uchylone.  Zamiast zmian w systemie awansu będzie zatem permanentna ocena, będzie strach, a biurokracja rozrośnie się do niespotykanych rozmiarów, bo przecież tak nauczyciel, jak i dyrektor będzie chciał mieć na papierze potwierdzenie spełnienia każdego z kryteriów oceny - podkreśla. Dodaje, że decyzje o dalszych działaniach dotyczących tej kwestii oraz kwestii placowych, ZNP podejmie w dniach 22-23 sierpnia.

Przekonanie o tym, że zmiana to przede wszystkim kolejne biurokratyczne obowiązki dla nauczycieli i dyrektorów szkół podziela Marek Pleśniar, dyrektor biura Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty. - Zmienia się pragmatyka, więc to nowe zadania dla pracodawcy. Nie spodziewamy się, że to coś zmieni i da szkole czy przyniesie nową jakość, bo jest to po raz kolejny mieszanie w szklance bez dodawania cukru, czyli próba zmian, bez zwiększenia nakładów na edukacje. Będzie to przyrost biurokracji, bo po pierwsze przez jakiś czas obowiązywać będą równolegle dwa systemy awansu, a po drugie taka zmiana zawsze  generuje oczekiwania urzędników, którzy chcą to nadzorować, wprowadza się więc za każdym razem dodatkowe patenty, żeby to dokumentować i udowadniać. Nauczyciele znów będą pisać "samochwałki", a dyrektorzy zbierać je w opasłych teczkach - mówi. Dodaje, że nauczyciele do zmian podchodzą bez entuzjazmu - młodsi zyskują niewiele, a ci starsi właściwie nic, bo ich wynagrodzenie nie zmieni się po wejściu w życie nowych przepisów. - Mam wrażenie, że po raz kolejny wracamy do czegoś, co już było, wkładając jedynie niepotrzebny wysiłek we wdrażanie kolejnych reform - podsumowuje.

 

Dyrektor Szkoły - Nr 6/2022 [342]

Sprawdź  

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.