Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek (nr RD207). Projekt przygotowany przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi właśnie trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. - Proponowana zmiana dotyczy zwiększenia górnych granic miesięcznej stawki wynagrodzenia zasadniczego przysługującego pracownikom Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w celu zapewnienie elastycznej, racjonalnej i efektywnej polityki kadrowo-płacowej – napisał Stefan Krajewski, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi w piśmie kierującym projekt do uzgodnień międzyresortowych.
Czytaj również: Płaca minimalna nie będzie płacą zasadniczą - przynajmniej oficjalnie >>
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Zygmunt Łukasz, Udostępnianie informacji o wysokości wynagrodzeń osób zatrudnionych w jednostkach publicznych>
Wynagrodzenie zasadnicze a minimalne wynagrodzenie za pracę
- Największy problem z płacą minimalną jest w państwowej sferze budżetowej. To jest pytanie o politykę kształtowania widełek wynagrodzeń. Bo jeżeli są widełki wynagrodzeń zasadniczych, to przy określonym poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę, będzie potrzeba albo podnoszenia wynagrodzenia zasadniczego, albo zwiększania kwot i liczby dodatków, które razem z wynagrodzeniem zasadniczym zapewniają poziom płacy minimalnej – mówi Katarzyna Kamecka, ekspert ds. prawa pracy Polskiego Towarzystwa Gospodarczego. Jak wskazuje, w kodeksie pracy nie ma definicji płacy zasadniczej, chociaż wiadomo, że jest to stały element wynagrodzenia pracownika. – Wynagrodzenie zasadnicze to nie jest minimalne wynagrodzenie za pracę. Nie jest też równe płacy minimalnej. Wiadomo natomiast, że wynagrodzenie zasadnicze z dodatkami będzie niższe niż płaca minimalna, to tę różnicę trzeba wyrównać. Owszem, można w urzędach odgórnie określić poziom płacy zasadniczej, pytanie tylko, czy będzie to poziom równy płacy minimalnej, skoro w budżetówce wypłacane są różnego rodzaju dodatki (np. funkcyjny), byle tylko ten poziom płacy minimalnej osiągnąć – zauważa Kamecka. I przypomina, że w pracach nad nową ustawą o płacy minimalnej była regulacja mówiąca, że płaca zasadnicza jest równa płacy minimalnej, ale szybko z tego zapisu się wycofano. – Myślę, że dużym wyzwaniem dla budżetówki będzie wzrost wynagrodzenia zasadniczego w sytuacji, gdy stopniowo wyłączane będą z wynagrodzenia minimalnego dodatki, którymi dzisiaj budżetówka „podnosi” wynagrodzenia zasadnicze do poziomu płacy minimalnej. Przy kształtowaniu polityki wynagrodzeń i niepewności co do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę w kolejnym roku, każdy urząd powinien mieć swego rodzaju rezerwę na podnoszenie wynagrodzenia zasadniczego z dodatkami do poziomu płacy minimalnej – dodaje Katarzyna Kamecka.
Zgodnie z art. 77(3) par. 1 kodeksu pracy warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej, jeżeli nie są oni objęci układem zbiorowym pracy, określi, w drodze rozporządzenia - w zakresie niezastrzeżonym w innych ustawach do właściwości innych organów - minister właściwy do spraw pracy na wniosek właściwego ministra. Rozporządzenie to, jak mówi par. 3, powinno w szczególności określać warunki ustalania i wypłacania:
- wynagrodzenia zasadniczego pracowników;
- innych, poza wynagrodzeniem zasadniczym, składników uzasadnionych zwłaszcza szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywanej pracy, kwalifikacjami zawodowymi pracowników, z tym że wysokość składnika wynagrodzenia, którego przyznanie uwarunkowane będzie długością przepracowanego okresu, o ile taki składnik zostanie określony, nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego;
- innych świadczeń związanych z pracą, w tym takich, które mogą być uzależnione od okresów przepracowanych przez pracownika; w szczególności może to dotyczyć nagrody jubileuszowej i jednorazowej odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę.
- Każdy pracownik w Polsce ma prawo do wynagrodzenia minimalnego za pracę. Tymczasem w administracji publicznej podwyżki wynagrodzenia zasadniczego zwłaszcza w tej najniższej, I kategorii zaszeregowania, nie osiągają poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do niedawna problem ten dotyczył również pracowników samorządowych, dopiero zmiana rozporządzenia w 2025 r. wyrównała minimalną stawkę do minimalnego wynagrodzenia za pracę. W pozostałych przypadkach zaczyna się „akrobatyka” i dodawanie do wynagrodzenia zasadniczego różnego rodzaju premii, nagród czy innych dodatków, byle tylko osiągnąć ten poziom płacy minimalnej – mówi serwisowi Prawo.pl dr Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w kancelarii GLC, adiunkt w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Śląskiego. Jego zdaniem to jest negatywna praktyka. – Z jednej strony rząd narzuca pracodawcom prywatnym poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę, a z drugiej strony swoim pracownikom nie jest w stanie zagwarantować wynagrodzenia zasadniczego na poziomie płacy minimalnej i musi kombinować, stosując różnego rodzaju dodatki, by pracownikom w najniższej kategorii zaszeregowania zapewnić wynagrodzenie minimalne. Tak być nie powinno – dodaje dr Bartosz Kubista.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Ostapowicz Ewa, Wynagrodzenia w sferze budżetowej>
Cena promocyjna: 68.4 zł
|Cena regularna: 76 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 56.99 zł
Podwyżki wynagrodzenia zasadniczego
Zmiana w rozporządzeniu MRiRW sprowadza się do nadania nowego brzmienia tabeli E w załączniku nr 1 rozporządzenia. Wspomniana tabela E zawiera miesięczne stawki wynagrodzenia zasadniczego dla pracowników, o których mowa w tabeli XI załącznika nr 3 do rozporządzenia, czyli pracowników zatrudnionych w Kasie Rolniczego Ubezpieczenie Społecznego – i to zarówno w Centrali KRUS i oddziałach regionalnych KRUS, jak i na stanowiskach pomocniczych, robotniczych i obsługi w KRUS.
- Propozycje zmian umożliwią realizację obowiązku wynikającego z konieczności dostosowania brzmienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 lutego 2010 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2025 r., jak również pozwolą na umożliwienie ewentualnych regulacji wynikających z obowiązku dostosowania do potencjalnych zmian przepisów prawa (rozporządzenie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, ustawa budżetowa) na przestrzeni kolejnych lat bez konieczności uruchamiania nowego procesu legislacyjnego (kolejnej zmiany tabeli E) – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
W ocenie MRiRW proponowany wzrost o ok. 23 proc. górnych granic we wszystkich kategoriach zaszeregowania ma na celu zapewnienie elastycznej, racjonalnej i efektywnej polityki kadrowo-płacowej w KRUS.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem podwyżka ma objąć wszystkie kategorie zaszeregowań. Przykładowo miesięczne wynagrodzenie zasadnicze dla pracowników w I kategorii zaszeregowania ma wynosić 2200-5780 zł, w II kategorii zaszeregowania 2800-5900 zł, a w III kategorii zaszeregowania 2850-6030 zł. Dziś stawki te wynoszą odpowiednio: 2200-4700 zł, 2800-4800 zł, 2850-4900 zł.
- Został zaproponowany wzrost jedynie maksymalnych stawek w poszczególnych kategoriach zaszeregowania, z uwagi na fakt, że wzrost minimalnych stawek spowoduje automatyczny wzrost kwot dodatku funkcyjnego, co niesie za sobą znaczne skutki finansowe. Dodatek funkcyjny liczony jest procentowo od najniższego wynagrodzenia zasadniczego na podstawie załącznika 2 tabela stawek dodatku funkcyjnego i zgodnie z par. 3 ww. rozporządzenia, tj. od kwoty wskazanej w pierwszej kategorii zaszeregowania, ustalonej w tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie posiada środków finansowych na dokonanie wzrostu o ponad 100 proc. dodatku funkcyjnego. Dokonanie zmian wysokości dolnych kwot nie jest wymagane, ponieważ kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę mieści się w zaproponowanych kategoriach zaszeregowania – czytamy z kolei w Ocenie Skutków Regulacji dołączonej do projektu. Ministerstwo wskazuje dalej, że proponowany wzrost górnych widełek o 23 proc. opierał się na informacji dotyczącej planowanego wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok 2026 (wzrost do kwoty .020 zł, tj. o 7,587 proc.) i zakładanego wzrostu minimalnego wynagrodzenia w trzech kolejnych latach (3 lata x 7,587 proc. = 22,761 proc.). - Mając na uwadze powyższy planowany wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz planowany wzrost płac wynikający z ustawy budżetowej uzasadnionym wydaje się uwzględnienie proponowanego 23 proc. wzrostu maksymalnych stawek, aby uniknąć występowania corocznie z wnioskiem o kolejną zmianę/aktualizację tabeli E. Ustalenie wyższych stawek nie oznacza wzrostu wynagrodzeń pracowników zaszeregowanych w powyższych kategoriach. Przedmiotowa zmiana ma na celu uwzględnienie wyłącznie technicznych zmian wynikających z planowanych, obowiązkowych regulacji zewnętrznych – podkreślają projektodawcy.
Tyle tylko, że po skierowaniu projektu do uzgodnień rząd przyjął kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok 2026, którą zamierza zaproponować Radzie Dialogu Społecznego. Wynosi ona 4806 zł, tak jak proponował minister finansów, i jest niższa od tej, którą proponowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, i którą do obliczeń przyjęło MRiRW.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Lewandowski Tomasz, Podwyżka wynagrodzeń pracowników samorządowych z wyboru oraz diet radnych>
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe ebook >>
Będzie kolejna podwyżka dla urzędników i pracowników sądów oraz prokuratur?
Od 5 czerwca 2025 r. obowiązuje z kolei rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego, które minister sprawiedliwości wydał w porozumieniu z ministrem obrony narodowej oraz ministrem rodziny, pracy i polityki społecznej. W zmienionym załączniku nr 3 przyjęto, że dolne stawki wynagrodzenia zasadniczego przysługujące urzędnikom i innym pracownikom sądów i prokuratury na stanowiskach samodzielnych i stanowiskach wspomagających od 1 stycznia 2025 r. wynosić będą 4650 zł, a dla stażystów oraz na stanowiskach pomocniczych, obsługi technicznej i gospodarczej – 4550 zł.
I choć wynagrodzenie zasadnicze to nie jest to samo co minimalne wynagrodzenie za pracę, to każdy pracownik w Polsce, pracujący na pełen etat, musi zarabiać płacę minimalną, czyli od 1 stycznia 2025 r. 4666 zł.
Zapytaliśmy Ministerstwo Sprawiedliwości o tę różnicę i to z czego ona wynika. A także, czy w planach jest może zmiana tego rozporządzenia.
W odpowiedzi na nasze pytania Ministerstwo Sprawiedliwości przekazało, że przyjęte w załączniku do rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 30 maja 2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (załączniku nr 3 do nowelizowanego rozporządzenia) dolne kwoty wynagrodzeń dla pracowników sądów powszechnych, sądów wojskowych i powszechnych jednostek prokuratury stanowią wspólne rozstrzygnięcie organów właściwych do wydania przedmiotowego rozporządzenia (Ministra Sprawiedliwości, Ministra Obrony Narodowej oraz Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Przyjęte w nowelizacji minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego obejmują wzrost tych stawek dla poszczególnych kategorii stanowisk – w stosunku do dotychczas obowiązujących regulacji – o 5 proc., co odpowiada wskaźnikowi wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej przyjętemu w ustawie budżetowej na rok 2025 r.
MS wyjaśnia, że kwoty te zostały ustalone przy uwzględnieniu wysokości środków budżetowych zarezerwowanych na podwyżki dla rozpatrywanych łącznie pracowników sądów powszechnych, sądów wojskowych i powszechnych jednostek prokuratury. Jeżeli w określonej części budżetowej zostały zabezpieczone środki finansowe pozwalające na podniesienie dolnej kwoty wynagrodzenia o poziom przekraczający 5 proc., możliwa jest realizacja podwyżek w wyższym wymiarze, co zostało wskazane w uzasadnieniu. Chodzi o ten fragment uzasadnienia, w którym czytamy: - W odniesieniu do pracowników sądów powszechnych i powszechnych jednostek prokuratury zostały ponadto zabezpieczone środki finansowe umożliwiające dodatkowe podwyższenie wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w tych jednostkach, przewyższające 5 proc. poziom wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Zgodnie z decyzją Kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczącą podziału zabezpieczonych w ustawie budżetowej na rok 2025 środków na podwyższenie wynagrodzeń pracowników sądów powszechnych pozwoli to na podniesienie najniższych wynagrodzeń zasadniczych pracowników sądów powszechnych do kwoty 5500 zł w przypadku stanowisk samodzielnych i wspomagających oraz do kwoty 5000 zł w przypadku stanowisk pomocniczych, obsługi technicznej i gospodarczej. Analogiczny wymiar podwyżek został przewidziany w odniesieniu do pracowników powszechnych jednostek prokuratury.
Jednocześnie ministerstwo przypomniało, że wynagrodzenie pracowników sądów powszechnych i sądów wojskowych oraz powszechnych jednostek prokuratury obejmuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek z tytułu zajmowanego stanowiska oraz pełnionej funkcji oraz dodatek za wieloletnią pracę. Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę gwarantuje określoną wysokość wynagrodzenia (z uwzględnieniem ww. składników), nie zaś wynagrodzenia zasadniczego. Jeżeli danemu pracownikowi nie przysługują dodatkowe składniki wynagrodzenia, wówczas ustala się wynagrodzenie na poziomie nie niższym niż wysokość minimalnego wynagrodzenia.
- Departament Legislacyjny MS aktualnie nie prowadzi prac nad zmianą przedmiotowego załącznika do rozporządzenia, ale otrzymał informację o planowanym pilnym podjęciu prac w tym zakresie – poinformował nas resort sprawiedliwości pytany o to, czy zmiana tego rozporządzenia jest planowana.
Czytaj także artykuł w LEX: Czerw Jarosław, Wynagrodzenie pracowników samorządowych zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach urzędniczych - wnioski de lege lata>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
