Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało wreszcie efekt uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania projektu nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (nr UC62). Projekt, który ma implementować dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2022, str. 33), wciąż nie przeszedł procesu legislacyjnego, choć termin implementacji upłynął 15 listopada 2024 r. I choć projekt trafił na Komitet do Spraw Europejskich wciąż rodzi zastrzeżenia w łonie samej Rady Ministrów.
Zobacz szkolenie w LEX: Tomaszewska Barbara, Zmiany w prawie pracy w 2025 r.>
Czytaj również: Za dużo kategorii, za mało różnic – wynagrodzenia w samorządach do poprawy>>
Minimalne wynagrodzenie bez dodatków
Zgodnie z projektowanym art. 16 ust. 1, wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego w trybie art. 7 (tak jak obecnie wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, a Rada Ministrów do 15 czerwca każdego roku będzie przedstawia RDS m.in. propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku następnym oraz propozycję wysokości minimalnej stawki godzinowej w roku następnym).
Zobacz poradnik w LEX: Tomaszewska Barbara, Płaca minimalna i wysokość innych świadczeń w 2025 r.>
Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika, jak stanowi projektowany ust. 2, będą przyjmowane przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych. Co ważne, w myśl ust. 3, przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie będą uwzględniane:
- nagrody jubileuszowej;
- odprawy pieniężnej przysługujące pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
- dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej;
- dodatek za staż pracy;
- dodatek za szczególne warunki pracy;
- dodatek funkcyjny;
- inne dodatki;
- premie i nagrody.
Żeby sytuacja była jasna dla pracodawców (głównie z sektora publicznego), ministerstwo zaproponowało w słowniczku do ustawy definicje poszczególnych dodatków. I tak, przez dodatek funkcyjny (art. 2 pkt 1) należy rozumieć dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku związanym z kierowaniem zespołem oraz pracownikowi koordynującemu wykonywanie określonych zadań, a także innemu pracownikowi, który jest uprawniony do dodatku funkcyjnego, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.
Oprócz znanej już z obowiązujących przepisów definicji dodatku za staż pracy i dodatku za szczególne warunki pracy, w projekcie pojawiła się definicja innego dodatku. Zgodnie ze słowniczkiem, należy przez to rozumieć dodatek do wynagrodzenia inny niż dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, dodatek za staż pracy, dodatek za szczególne warunki pracy, dodatek funkcyjny, przysługujący pracownikowi w szczególności za posiadanie dodatkowych umiejętności lub za wykonywanie dodatkowych czynności lub z tytułu okresowego zwiększenia zakresu obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań lub w celu zmotywowania do pracy albo ze względu na charakter pracy lub warunki wykonywania pracy, przysługujący pracownikowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.
Co ważne, MRPiPS chce rozłożyć w czasie to wyłączanie poszczególnych dodatków z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Projektowany art. 34 stanowi, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
- przepisów o dodatku funkcyjnym, czyli art. 2 pkt 1 oraz art. 16 ust. 3 pkt 7, które mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.;
- art. 16 ust. 3 pkt 8 dotyczącego innych dodatków, który ma zacząć obowiązywać 1 stycznia 2027 r.;
- art. 16 ust. 3 pkt 9 (mówiącego o wyłączeniu z płacy minimalnej premii i nagród), który ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2028 r.
Cena promocyjna: 84.55 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 64.08 zł
Dodatkowych pieniędzy na rekompensatę wzrostu kosztów płacy minimalnej dla budżetówki nie będzie
Mimo rozłożenia w czasie tej zmiany, jej przewidywane skutki finansowe budzą zastrzeżenia. Uwagi w tej sprawie przekazał Maciej Duszczyk, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji. W piśmie do Anny Piesiak, sekretarza Komitetu do Spraw Europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zauważył, że wyjaśnienia MRPiPS, iż skorygowany projekt nie zawiera przepisów dotyczących ustanowienia minimalnego wynagrodzenia za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego i obecnie projekt przewiduje etapowe wyłączenie poszczególnych składników z zakresu składnikowego minimalnego wynagrodzenia za pracę, nie rozwiązują przedmiotowego zagadnienia w całości. - Projektowana zmiana będzie nadal rodziła dodatkowe skutki finansowe dla budżetów jednostek podległych resortowi MSWiA, które zostaną tylko przesunięte w czasie – pisze wiceminister Duszczyk. I podkreśla, że obecnie wynagrodzenie pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej składa się przede wszystkim z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wysługę lat oraz premii, która aktualnie jest składnikiem wynagrodzenia pracownika przyjmowanym do obliczenia wysokości jego wynagrodzenia pod kątem kryterium wynagrodzenia minimalnego. - Wysokość obecnego limitu na wynagrodzenia jedno podległych resortowi MSWiA nie zabezpiecza dodatkowych skutków finansowych proponowanych rozwiązań. Konieczne będzie zwiększenie środków na wynagrodzenia zgodnie z terminami wejścia w życie proponowanych zmian – zauważa MSWiA. I dodaje, że dodatkowy wzrost wynagrodzeń dla grupy pracowników z najniższym wynagrodzeniem powoduje pogłębienie się zjawiska tzw. wyrównywania siatki płac, który jest przyczyną pogarszających się nastrojów wśród pracowników nie tylko na stanowiskach pomocniczo-obsługowych, ale także wśród pracowników korpusu służby cywilnej. - Podwyższenie płacy minimalnej bez dofinansowania pozostałych pracowników będzie skutkowało tzw. spłaszczeniem płac – wskazuje wiceminister Maciej Duszczyk. Dlatego, jak twierdzi, przy podwyższeniu wynagrodzeń pracowników do wysokości minimalnej płacy koniecznym wydaje się jednoczesne dofinansowanie pozostałych pracowników nieobjętych przedmiotową regulacją, w szczególności członków korpusu służby cywilnej.
Czytaj także w LEX: Baranowska Izabela, Płaca minimalna - podwyżka od 1 stycznia 2025 r.>
Uwaga MSWiA, wraz z uwagami dotyczącymi tej samej kwestii (czyli wyłączenia dodatków z pensji minimalnej), a zgłaszanymi przez inne resorty, wpisane zostały do protokołu rozbieżności. W ocenie Ministerstwa Infrastruktury, przez rozłożone na lata wyłączenia, w tym szeroki zakres definicji „dodatku funkcyjnego” oraz definicji „innego dodatku”, które zostały określone w projektowanej regulacji, projektodawca de facto powrócił do wyjściowej propozycji zrównującej wynagrodzenie zasadnicze z wynagrodzeniem minimalnym. - Zatem w dalszym ciągu aktualne pozostają uwagi zgłoszone przez MI na etapie uzgodnień międzyresortowych projektowanej ustawy. W przypadku wejścia w życie projektowanych przepisów w aktualnym brzmieniu bez wątpienia wzrosną koszty prowadzenia działalności w polskich przedsiębiorstwach transportu drogowego, co w konsekwencji spowoduje dalsze pogorszenie trudnej sytuacji finansowej, w jakiej obecnie znajduje się branża transportowa. Jednocześnie, należy podkreślić, że zmiany zasad obliczania wynagrodzenia minimalnego nie wynikają z przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041, zatem nie są konieczne dla prawidłowej transpozycji przepisów niniejszej dyrektywy do prawa krajowego. W związku z powyższym MI negatywnie ocenia zaproponowane w aktualnej wersji „Projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (UC62)” zmiany sposobu ustalania wynagrodzenia minimalnego i postuluje o pozostawienie sposobu ustalania wynagrodzenia minimalnego bez zmian, tj. zachowanie zasad jego obliczania określonych w przepisach obecnie obowiązującej ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – czytamy w protokole rozbieżności.
Także minister sprawiedliwości podtrzymał swoje stanowisko w odniesieniu do skutków finansowych projektowanych zmian. Według niego, stopniowe wyłączanie z zakresu składników minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku funkcyjnego (od 1 stycznia 2026 r.), innych dodatków niż wymienione w art. 16 ust. 3 pkt 4–6 projektu (od 1 stycznia 2027 r.) oraz premii i nagród (od 1 stycznia 2028 r.), będzie generować dodatkowe skutki finansowe dla budżetu resortu sprawiedliwości w latach 2026-2028. Jak twierdzi MS, wielkość tych skutków jest jednak obecnie trudna do oszacowania i będzie uzależniona przede wszystkim od ustalonej na lata 2026-2028 wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Według ministerstwa bezwzględnie koniecznym będzie na etapie prac nad projektem ustawy budżetowej na kolejne lata (2026-2028) odpowiednie zaplanowanie wydatków i dodatkowe zwiększenie przez ministra finansów wydatków na finansowanie projektowanych zmian.
Czytaj także pytanie w LEX: Czy w 2025 r. przy wyliczaniu płacy minimalnej można uwzględnić premie?>
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe >>
Przepisy z furtką
- Zgodnie z najnowszą wersją projektu płaca minimalna nie będzie już płacą zasadniczą, ale stopniowe wyłączanie z niej takich dodatków jak dodatek funkcyjny, inne dodatki oraz premii i nagród de facto realizuje ten cel, by płaca minimalna była płacą zasadniczą. Oczywiście płaca zasadnicza jest pojęciem szerszym od płacy minimalnej, ale to jest taka pozostawiona furtka – mówi Katarzyna Kamecka, ekspert ds. prawa pracy Polskiego Towarzystwa Gospodarczego. Jej zdaniem, wszędzie tam, gdzie tego rodzaju dodatki funkcjonują, czyli w spółkach Skarbu Państwa, gdzie są układy zbiorowe pracy i w jednostkach administracji publicznej, zmiana ta będzie powodowała zwiększone wydatki na wynagrodzenia w związku z płacą minimalną.
- Projektowana ustawa nie jest żadną rewolucją w ustalaniu płacy minimalnej. Powiela ten sam mechanizm funkcjonujący w obecnej ustawie. Podwyżka płacy minimalnej jest podwyżką za nic, bo pracownicy na płacy minimalnej nie muszą ani podnosić swoich kwalifikacji, zdobywać doświadczenia, ani poprawiać jakości wykonywanej pracy, a podwyżkę pensji i tak co roku dostają. W projekcie nie ma natomiast postulowanej przez pracodawców możliwości zamrożenia płacy minimalnej – podkreśla Katarzyna Kamecka.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Kozak Zbigniew, Zarządzanie płacą zasadniczą>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
