Ubiegłe lata zaowocowały uchwaleniem szeregu ustaw wprowadzających zmiany również w zakresie przepisów upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Poza ustawą z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy- Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, wprowadzone zostały do porządku prawnego m.in. ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Zasadnicze nowelizacje wybranych ustaw z zakresu prawa prywatnego wymuszają wprowadzanie przepisów korygujących w innych aktach prawnych. Poniżej zaprezentowane zostaną wybrane zmiany w prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym, które oczekują na wejście w życie w najbliższych miesiącach.
Czytaj w LEX: Wpływ Covid-19 na postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe >
Czytaj także: Przyspieszona restrukturyzacja zaczyna działać>>
Zabezpieczenia upadną z datą wydania rozstrzygnięcia przez sąd upadłościowy
W dotychczas obowiązującym stanie prawnym zabezpieczenia majątku w postaci ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządu przymusowego upadają z chwilą objęcia majątku upadłego przez syndyka. Z dniem 1 grudnia 2020 r. zacznie jednak obowiązywać nowe brzmienie art. 43 p.u., które zapewnia bardziej jednoznaczne określenie momentu zakończenia obowiązywania zabezpieczeń ustanowionych przez sąd upadłościowy. Dotychczasowe brzmienie przepisu uzależniało upadek zabezpieczenia od czynności syndyka, a pośrednio również upadłego, którego obowiązkiem jest wskazanie i wydanie syndykowi majątku oraz związanej z nim dokumentacji. Nowe brzmienie art. 43 p.u. oznacza odejście od dotychczasowej zasady na rzecz skorelowania daty upadku zabezpieczeń dokonanych w toku postępowania o ogłoszenie upadłości z datą wydania postanowienia w przedmiocie wniosku upadłościowego. W przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika, decydująca będzie data wydania postanowienia, natomiast w przypadku odrzucenia, oddalenia wniosku lub umorzenia postępowania, data uprawomocnienia się orzeczenia. Nowe brzmienie art. 43 p.u. pozwoli na jednoznacznie wskazanie chwili zakończenia pełnienia funkcji przez tymczasowego nadzorcę sądowego oraz zarządcę przymusowego, uniezależniając ją od działań syndyka i upadłego.
Rezygnacja z Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości
Po kilku latach bezskutecznego oczekiwania na utworzenie Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości, Ministerstwo Sprawiedliwości porzuciło prowadzone nad nim prace na rzecz nowego systemu, jakim jest Krajowy Rejestr Zadłużonych (dalej „Rejestr”). Pierwotnie miał on zacząć funkcjonować już od 1 grudnia 2020 r., natomiast z najnowszych doniesień wynika, że Rejestr zostanie uruchomiony w lipcu 2021 r. Rejestr będzie gromadzić dane o podmiotach wobec których prowadzone było postępowanie upadłościowe, restrukturyzacyjne, prawomocnie zakończone postępowanie orzekające o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia niektórych funkcji lub w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego. Odnajdziemy w nim także dane wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki na podstawie art. 13 ust. 1 lub 2 p.u., jak również szereg informacji na temat dłużników wobec których prowadzone było postępowania egzekucyjne, zakończone ze względu na brak możliwości uzyskania sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych lub wydatków egzekucyjnych w przypadku postępowań prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych i ZUS oraz dłużników alimentacyjnych.
Rejestr jest bez wątpienia narzędziem wyczekiwanym przez wszystkich uczestników obrotu gospodarczego. Ma służyć zgromadzeniu w jednym miejscu kompleksowych informacji na temat podmiotów zadłużonych, zagrożonych niewypłacalnością i niewypłacalnych. Jednocześnie w ustawach prawo restrukturyzacyjne i prawo upadłościowe wprowadzono szereg zmian dostosowujących określone w ustawie obowiązki publikowania obwieszczeń do faktu wprowadzenia nowego Rejestru, jak również dodano szereg nowych obowiązków publikacyjnych, np. w zakresie wyżej wspomnianego obowiązku publikowania obwieszczenia o upadku zabezpieczenia w postaci ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego albo zarządu przymusowego.
Czytaj: Postępowanie sanacyjne umożliwia uzdrowienie firmy dłużnika>>
Upadłość i restrukturyzacja także dla prostej spółki akcyjnej
Z dniem 1 marca 2021 r. zaczną obowiązywać przepisy nowelizujące Kodeks spółek handlowych m.in. poprzez wprowadzenie do polskiego porządku prawnego prostej spółki akcyjnej. Ustawodawca decydując się na uregulowanie zasad funkcjonowania nowego rodzaju spółki, wyposażył je w mechanizmy pozwalające reagować na sytuacje trudne, w których spółka będzie zagrożona niewypłacalnością lub stanie się niewypłacalna. Prosta spółka akcyjna została przede wszystkim wyposażona w zdolność upadłościową i restrukturyzacyjną na zasadach analogicznych dla pozostałych podmiotów. Uzupełniające zmiany obejmują propozycje układowe, które będą mogły przewidywać konwersję wierzytelności na udziały prostej spółki akcyjnej. W takim przypadku konieczne będzie określenie liczy akcji, które mają zostać wyemitowane i ich ceny emisyjnej. Prawomocnie zatwierdzony układ zastąpi czynności związane z emisją akcji prostej spółki akcyjnej i będzie podstawą do wpisu zmiany liczby jej akcji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Składki ubezpieczeniowe finansowane przez pracownika zostaną objęte układem
Jednymi z istotniejszych zmian, które wejdą w życie z dniem 1 lipca 2021 r., są zmiany art. 151 ust. 1 pkt 4 oraz 160 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego. Jak do tej pory wyłączeniu z układu podlegały wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik (obecne brzmienie art. 151 ust. 1 pkt 4 p. r.). Ratio legis tego rozwiązania upatrywano w fakcie, że restrukturyzowany pokrywa z własnych środków część składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, w pozostałej zaś jest on wyłącznie płatnikiem, zatem jest to w istocie zobowiązanie osoby trzeciej (ubezpieczonego).
Zobacz procedurę w LEX: Przebieg uproszczonego postępowania restukturyzacyjnego >
Oczekująca na wejście w życie zmiana ma na celu dostosowanie przepisów prawa upadłościowego do art. 29 w zw. z art. 30 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które zezwalają na odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie ich na raty w części finansowanej przez płatnika i przez ubezpieczonego.
Nowelizacja art. 151 ust. 1 pkt 4 oraz 160 ust. 1 p.r. spowoduje znaczące ułatwienia w toku sporządzania spisów wierzytelności, gdyż wyeliminuje konieczność przygotowywania osobnych zestawień składek opłacanych przez płatnika i ubezpieczonego. Sporządzenie takich zestawień wymaga istotnego nakładu czasu, zwłaszcza po stronie księgowości, która niejednokrotnie w przypadku dłużników zagrożonych niewypłacalnością, narażona jest na braki kadrowe. Od 1 lipca 2020 r. zobowiązania dłużników wobec ZUS zostaną potraktowane jednolicie i w całości będą mogły zostać objęte rozłożeniem na raty lub odroczeniem terminu płatności.
Autorzy:
Bartosz Magnowski – adwokat, doradca restrukturyzacyjny w Tomasik Groele i Partnerzy
Krystyna Lachner – radca prawny w Tomasik Groele i Partnerzy
Sprawdź również książkę: Restrukturyzacja i upadłość. Zagadnienia praktyczne >>