Konflikt powstał, gdy przedsiębiorstwo energetyczne Tauron, dostarczające ciepło do mieszkań chciało zasiedzieć służebność gruntową, tj. rury znajdujące się w budynku spółdzielni. Problem w tym, że spółdzielnia sama zakładała system ciepłowniczy.
Czytaj: SN: służebność przesyłu tylko na dotychczasowej linii>>
Uczestnik postępowania - spółdzielnia i gmina Katowice wnosiły o oddalenie tego wniosku, gdyż spółka Tauron domagała się zasiedzenia własności, a grunty były oddane spółdzielni w użytkowanie wieczyste.
Powstało pytanie: Czy można zasiedzieć służebność (rury) na prawie użytkowania wieczystego czy na gruncie?
Oddalenie wniosku o zasiedzenie
Sąd I instancji w czerwcu 2017 r. oddalił wniosek spółki energetycznej. Sąd ustalił, że od lat 70. nieruchomość pozostawała w użytkowaniu wieczystym spółdzielni. W latach 80. zbudowano sieć energetyczną. Do 3 sierpnia 2008 r. nie było w prawie służebności przesyłu, więc od tej daty liczy się wykonywanie służebności. Zatem zasiedzenie przed tą datą nie było możliwe, a po tej dacie - na użytkowaniu wieczystym - także nie.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Początek biegu terminu zasiedzenia służebności gruntowej >
Sąd drugiej instancji oddalił apelację wnioskodawcy z powodu ustanowienia użytkowania wieczystego. Sąd okręgowy powołał się na uchwałę siedmiu sędziów SN z 16 maja 2017 r. Według niej służebność przesyłu może być ustanowiona na prawie użytkowania wieczystego. Użytkownik wieczysty nie może jednak skutecznie żądać ustanowienia takiej służebności, jeżeli urządzenia przesyłowe - zainstalowane przez przedsiębiorstwo państwowe w okresie obowiązywania zasady jednolitej własności państwowej - znajdowały się na nieruchomości Skarbu Państwa przed oddaniem jej w użytkowanie wieczyste (sygnatura akt III CZP 101/16).
Czytaj w LEX: Rola służebności przesyłu w realizacji inwestycji >
Skargę kasacyjną złożył Tauron. Zarzucił on błędy proceduralne oraz błędną wykładnię art. 292 kc. Według tego przepisu służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie z wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu >
SN uchyla postanowienie
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej uchylił orzeczenie ze stycznia 2018 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przyznał rację wnioskodawcy, że ważny jest przedmiot służebności gruntowej, a nieruchomość można obciążyć zarówno na rzecz osoby jak i przedsiębiorcy.
Według kodeksu cywilnego, jeśli korzysta się z rzeczy, to można nabyć na tej rzeczy uprawnienia - podkreślała sędzia Marta Romańska. Spółka żądała ustanowienia służebności nie na prawie, lecz na rzeczy, czyli gruncie.
Według SN, aby zasiedzieć służebność trzeba wykazać przesłanki niezbędne do zasiedzenia. Jeśli spółdzielnia stanie się właścicielem nieruchomości, to można będzie uregulować prawnie sytuację. - Niektóre urządzenia ciepłownicze znajdują się w budynkach należące do spółdzielni, ale grunt należy do miasta i w gruncie też znajdują się rury. Sąd II instancji musi teraz ustalić jaki jest status przyłączy - dodał SN.
Sygnatura akt V CSK 322/18, postanowienie z 12 września 2019 r.
Sprawdź w LEX:
Czy drewniana brama jest trwałym urządzeniem w rozumieniu zasiedzenia służebności drogi? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.