W sprawach własności intelektualnej sędziowie podobno mają zbyt chętnie sięgać po instrumenty zabezpieczenia roszczeń, co wielu przedsiębiorcom psuje biznes – uznali posłowie i od lipca zmienili przepisy w tym zakresie. Zmiana dotyczy art. 755 kodeksu postępowania cywilnego. Nowelizacja dodaje wymóg, aby przed udzieleniem zabezpieczenia w sprawach związanych z własnością intelektualną, w tym zwłaszcza naruszeniem praw z patentów bądź praw autorskich – sąd obowiązkowo wysłuchał ewentualnego pozwanego. - Jest ona niezbędna z uwagi na stwierdzane coraz częściej w praktyce niekorzystne zjawisko, polegające na nadużywaniu instytucji zabezpieczenia roszczeń w sporach między przedsiębiorcami. Uzyskanie zabezpieczenia, polegającego na zakazie wprowadzania określonych produktów lub usług do obrotu, może służyć skutecznemu wyeliminowaniu konkurencji, zwłaszcza mając na uwadze czas trwania postępowań sądowych” – czytamy w uzasadnieniu do tej zmiany (druk sejmowy nr 2650).
Czytaj w LEX: Zabezpieczenie środka dowodowego obowiązującego wyłącznie w sprawach własności intelektualnej >>
Nie wiadomo jednak, jaka jest skala tego zjawiska, gdyż przy okazji prac legislacyjnych nie przedstawiono jakichkolwiek danych statystycznych z sądów na ten temat. Jak ustaliło Prawo.pl pomysł zmiany tego przepisu (nie było go w pierwotnej wersji projektu z 3 września 2021 r., pojawił się dopiero w jednej z kolejnych - z 11 marca 2022 r.) zgłosiło Ministerstwo Sprawiedliwości.
Czytaj w LEX: Postępowanie dowodowe w ramach postępowania odrębnego z zakresu własności intelektualnej >>
Czytaj też: Od 1 lipca trzeba się spieszyć ze złożeniem wniosku o zabezpieczenie
Dodatkowa szansa obrony
O co dokładnie chodzi w zmianie art. 755? Przedsiębiorcom trudno jest skutecznie dochodzić roszczeń odszkodowawczych i o wydanie uzyskanych korzyści. Dlatego poszkodowani starają się zmusić do dochodzenia roszczeń swoich nieuczciwych rynkowych konkurentów. Służy temu zakaz wprowadzania do obrotu spornych produktów, korzystania z kwestionowanych znaków towarowych itp., co uzyskuje się w miarę szybko dzięki postanowieniu o zabezpieczeniu roszczenia.
Zobacz w LEX: Wszczęcie postępowania w sprawach własności intelektualnej - procedura krok po kroku >>
Oprócz zastraszania konkurencji (tzw. efektu mrożącego), uprawnieni mogą szacować, że mniejszym ryzykiem jest złożenie nieuzasadnionego wniosku o zabezpieczenie, bo przeważają nad tym korzyści ekonomiczne. Małe jest bowiem prawdopodobieństwo, że przedsiębiorcy dotkniętemu zabezpieczeniem uda się uzyskać sądownie jakieś odszkodowanie. Dlatego nowela ma dać oskarżanemu o naruszenie prawa dodatkową szanse obrony już na samym początku sporu.
Czytaj w LEX: Struktura pism składanych przez profesjonalnych pełnomocników w świetle nowelizacji KPC >
Na zabezpieczenie czeka się długo
Od udzielenia zabezpieczenia do prawomocnego zakończenia procesu mija niekiedy nawet kilka lat. Przykładowo, Sąd Okręgowy w Gdańsku postanowieniem z 7 listopada 2022 r. (XVII GWz 11/22) utrzymał w mocy zabezpieczenie roszczenia udzielone przez sąd I instancji (wniosek w tej sprawie wpłynął tam na początku marca ubr.). Sprawa sądowa jest w toku, a tymczasem zabezpieczenie polega na nakazaniu jednemu z pomorskich przedsiębiorców wstrzymania domniemanego naruszania praw autorskich swojego rynkowego konkurenta. Miało ono polegać na m.in. wydawaniu kilkutomowej sagi, wypuszczeniu serii gier komputerowych, handlowaniu na portalach internetowych figurkami i numizmatami z wizerunkami postaci z tych książek i gier, których wspólnym wyróżnikiem był zastrzeżony w Unii Europejskiej charakterystyczny znak towarowy. Dla pozwanego oznacza to konieczność zawieszenia – nawet na kilka lat trwania procesu – handlu spornymi produktami. Uprawniony może wystąpić też o zabezpieczenie roszczenia jeszcze przed wytoczeniem powództwa, na co pozwala art. 730 par. 2 k.p.c.
Czytaj w LEX: Obowiązkowy udział fachowych pełnomocników w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej >>
Na skutek nowelizacji zabezpieczenia roszczeń w sprawach własności intelektualnej nie znikną, ale oskarżanym ma być łatwiej się bronić. Sąd – po otrzymaniu wniosku o zabezpieczenie – będzie musiał najpierw zapoznać się z racjami przedsiębiorcy, któremu zarzuca się naruszenie własności intelektualnej. Nowela zastrzega, że bez wysłuchania sąd wyda jednak zabezpieczenie, jeśli uzna, że konieczne jest natychmiastowe rozstrzygnięcie wniosku. Nowelizacja k.p.c. weszła w życie 1 lipca. Znajdziemy ją w tegorocznym Dzienniku Ustaw pod poz. 614.
Autor: Michał Kosiarski, radca prawny.
O zmianach w KPC czytaj więcej w LEX:
Zasady doręczeń pism procesowych za pośrednictwem komornika sądowego - nowelizacja KPC 2023 >
Nowe obowiązki profesjonalnego pełnomocnika w procesie cywilnym >
Doręczenia w procedurze cywilnej po zmianach >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.