Dwa lata temu w lipcu 2021 r. Rzecznik Finansowy powziął wątpliwość co do konsekwencji wypowiedzenia umowy kredytu przez kredytodawcę, w kontekście biegu terminu przedawnienia roszczeń kredytodawcy o zapłatę rat. W sytuacji, gdy terminy płatności upłynęły przed momentem wypowiedzenia. - Czy wiąże się to z upływem odrębnego dla każdej raty umownego terminu płatności? - pytał rzecznik Izbę Cywilną Sadu Najwyższego.
Czytaj: Uchwała SN w sprawach frankowych przesunięta - będzie nowy sędzia sprawozdawca>>
Trzy różne stanowiska
Biuro rzecznika finansowego podawało wówczas, że jego eksperci zidentyfikowali w takich sprawach trzy linie orzecznicze.
- Pierwsza z nich przyjmowała, że świadczenie z umowy kredytu to świadczenie jednorazowe i posiada jeden termin wymagalności, który należy wiązać z datą ostatecznej spłaty kredytu albo z chwilą wypowiedzenia umowy.
- Druga linia orzecznicza przyjmowała, że każda rata kredytu posiada inny termin wymagalności, który wynika z umowy i przedawnia się oddzielnie, z tym zastrzeżeniem, że w sytuacji wypowiedzenia przez bank umowy całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, a pozostałe do spłaty raty stają się natychmiast wymagalne. Od tego momentu należy liczyć bieg terminu przedawnienia całego roszczenia z umowy kredytu, w tym również rat, których terminy płatności upłynęły przed wypowiedzeniem umowy.
- Zgodnie z trzecią zidentyfikowaną przez rzecznika linią orzeczniczą polskich sądów każda rata kredytu posiada inny termin wymagalności, który wynika z umowy i w związku z tym przedawnia się oddzielnie, a w sytuacji wypowiedzenia przez bank umowy, całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, jednakże od tego momentu należy liczyć bieg terminu przedawnienia rat kredytu, których termin płatności przed wypowiedzeniem umowy jeszcze nie nastąpił. Wypowiedzenie umowy kredytu nie zmienia zaś terminów wymagalności rat, których terminy płatności upłynęły wcześniej.
Natomiast - jak wskazywał rzecznik - jego zdaniem każda z rat przedawnia się oddzielnie, wraz z upływem trzech lat liczonych od dnia następującego po dniu, w którym powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową.
Izba Cywilna długo nie mogła się zebrać, zmieniono pierwotny jej skład i sprawozdawcę. W końcu 10 maja br. podjęła na posiedzeniu niejawnym uchwałę, według której wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę rat kredytu, które stały się wymagalne przed wypowiedzeniem umowy.
W składzie zasiadali: Przewodniczący i sprawozdawca – SSN Mariusz Łodko Sędziowie: SSN Beata Janiszewska, SSN Marcin Krajewski, SSN Dariusz Pawłyszcze, SSN Krzysztof Wesołowski, SSN Maciej Kowalski, SSN Marcin Łochowski.
Sygnatura akt III CZP 52/22, uchwała Izby Cywilnej SN z 10 maja 2023 r.
