Kapitał intelektualny nie zawsze jest uwypuklany w adekwatny sposób w strategiach ESG. Skuteczna strategia w zakresie własności intelektualnej może w wyjątkowy sposób poprawić pozycję podmiotu w zakresie ESG i wyróżnić spółkę na tle konkurencji. Skoro może być jednym z czynników wzmacniających pozycję rynkową – dlaczego z niego nie skorzystać?
Czytaj też: Strategia i świadomość może pomóc firmom w prawidłowym raportowaniu ESG
ESRS(y) za słabo podreślają rolę IP
Sprawozdanie finansowe spółki nie zawsze odzwierciedla (a wręcz co do zasady nie odzwierciedla) potencjał własności intelektualnej danego podmiotu. Intuicyjnie mogłoby się wydawać, że w związku z tym raport niefinansowy jest świetnym punktem wyjścia i powinien zawierać w tym względzie informacje. Wydaje się, że to właśnie tam powinny być zawarte elementy związane z własnością intelektualną.
Niestety ESRS(y) w marginalny sposób odwołują się do własności intelektualnej, choć inne standardy raportowania zwracały na nią uwagę. Wskazują bowiem, że od jednostki nie wymaga się ujawnienia informacji niejawnych ani informacji szczególnie chronionych, nawet jeśli informacje są istotne. Ujawniając informacje na temat swojej strategii, planów i działań można również pominąć konkretne informacje, w zakresie jakim są poufne itd. Oczywiście można w tej sytuacji obronić interpretację, że pomimo braku wytycznych sformułowanych wprost, przeglądając wyłączenia dostrzegamy, że obowiązek ujawnienia występuje i od niego co najwyżej można się uwolnić. Realnie jednak spełnienie tych wymogów będzie wysoce ocenne.
IP nie tylko jako element G
Zastanawiając się „gdzie mamy IP w strategiach ESG”, naturalnie kierujemy się ku literce G - czyli elementom związanym z ładem korporacyjnym.
Wydaje się to jak najbardziej słuszne – ład korporacyjny odnosi się do systemu wewnętrznych praktyk, mechanizmów kontroli i procedur, które spółka wprowadza w celu zarządzania swoją działalnością, podejmowania skutecznych decyzji, przestrzegania prawa i odpowiadania na potrzeby swoich interesariuszy. Dotyczy to oczywiście również sfery związanej z własnością intelektualną.
Poza tym rolą prawników zajmujących się własnością intelektualną będzie doprowadzenie do takiego stanu, w którym własność intelektualna będzie zarządzana w sposób zgodny, spójny z celami środowiskowymi, społecznymi i związanymi z ładem korporacyjnym. Musimy wyjść z założenia, że własność intelektualna ma wspierać realizację tych celi, nie możemy doprowadzać do sytuacji, w której te aspekty będą ze sobą w kontrze.
Istotne jest, by prawa własności intelektualnej opracowane w związku ze strategiami ESG (lub te, które są w inny sposób wykorzystywane jako część tych strategii), były odpowiednio chronione. To oznacza m.in. konieczność zadbania o rejestrację znaków towarowych, patentów oraz egzekwowanie tych praw od naruszających.
Istotna jest spójność podejmowanych działań, ale i uważność osób tworzących raport – jeżeli w raporcie ESG podkreślamy, jak istotne jest ograniczenie emisji i w tym zakresie pokazujemy, że mamy własność intelektualną (potencjalnie patentowalną), to publikacja raportu może uniemożliwić nam następnie opatentowanie wynalazku. W związku z tym w pierwszej kolejności powinno dojść do oceny własności intelektualnej, sformułowania wytycznych dotyczących własności intelektualnej i przedstawienia procedur.
Jakie działania warto podjąć?
Kilka podpowiedzi, w jakich aspektach warto podjąć działania:
- Audytowanie własności intelektualnej – uzyskanie odpowiedniej wiedzy na temat IP w spółce pozwala zidentyfikować możliwości innowacji, które są zgodne z celami ESG. W toku wykonywania audytów może dojść do weryfikacji terminów wygasania praw już zarejestrowanych, analizy kierunków rozwoju w szerszym zakresie (przy uwzględnieniu m.in. działań konkurencji) oraz sformułowania propozycji co do dalszej strategii ochrony, zwłaszcza przy uwzględnieniu konieczności ochrony technologii związanej z ESG.
- Polityki dotyczące własności intelektualnej – warto pamiętać o wprowadzaniu takich polityk, a jeżeli już one są – powinno dochodzić do ich weryfikacji oraz rozważenia czy pozostają one spójne z szerszą strategią ESG; bardzo często pojawia się dużo wątpliwości związanych z tym do kogo się zgłosić w razie woli rozwoju innowacji i jak procedować rejestrację.
- Raportowanie praktyk w zakresie własności intelektualnej – zachęcam do ulepszania raportów ESG poprzez uwzględnienie informacji o swoich praktykach w zakresie własności intelektualnej. Takie raportowanie pokazuje zaangażowanie w lepsze zarządzanie i wsparcie dla innowacji.
dr Anna Wilińska-Zelek, adwokat, starszy prawnik, menedżer zespołu w Dziale Prawa Gospodarczego kancelarii Filipiak Babicz Legal
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
