Od wielu lat unijne i polskie prawo kosmetyczne przechodzi wiele zmian – dotyczą one zwłaszcza cyklicznego wprowadzania ograniczeń dla substancji dozwolonych do stosowania w produktach kosmetycznych. Różnego rodzaju zakazy dotyczą następujących trzech obszarów:
- ograniczenia stężeń dla substancji stosowanych w kosmetykach, zwłaszcza do ogólnego stosowania, ale także przeznaczenia jedynie do stosowania profesjonalnego;
- zakazów stosowania niektórych substancji w ogóle;
- obowiązków w zakresie znakowania na temat składu produktów.
Wszystkie alergeny na etykietach
Ten ostatni z rodzaju obowiązków, dot. znakowania, jest przedmiotem najnowszych zmian w prawie unijnym – tj. Rozporządzenia Komisji (UE) 2023/1545 z dnia 26 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 w odniesieniu do oznakowania alergenów zapachowych w produktach kosmetycznych. Otóż wprowadza obowiązkowe oznakowanie kilkudziesięciu alergenów zapachowych. Wszystkie wymienione alergeny zapachowe będą musiały zostać umieszczone na opakowaniu kosmetyków lub wykorzystując alternatywny sposób, tj. poprzez ulotki, etykiety, etykiety w innej stałej formie itp.
Obecność substancji zapachowej z wykazu musi być uwzględniona w wykazie składników, określonym w art. 19 pkt. 1 lit. g) Rozporządzenia 1223/2009, gdy jej stężenie przekracza: 0,001 proc. w produkcie niespłukiwanym i 0,01 proc. w produkcie spłukiwanym. Wykaz składników musi zostać wskazany jedynie na opakowaniu zewnętrznym i tam konsumenci mogą poszukiwać informacji na ten temat. Zmiany dotyczą zwłaszcza kategorii perfum i innych perfumowanych produktów kosmetycznych, ale nie tylko – konsumenci nowych informacji mogą spodziewać się na detergentach, środkach do zmiękczania tkanin, czy innych produktów używanych w domu. Zmiany wprowadzone, zgodnie z zasadą ostrożności, są w celu zmniejszenia wśród konsumentów ryzyk związanych z wywołaniem alergii, zwłaszcza alergii pierwotnej. Chodzi zatem o ochronę zdrowia konsumentek(-ów). Najnowsza zmiana zwiększy także przejrzystości jasność nazewnictwa tak dla konsumentów, jak i przedsiębiorców, ponieważ ustalono, że w przypadku, gdy dla danej substancji istnieje wiele wspólnych nazw składników, w wymogu dotyczącym indywidualnego oznakowywania należy określić, która nazwa ma być stosowana w wykazie składników.
Czytaj: Większe restrykcje dla alergenów w kosmetykach oznaczają zmiany dla firm
Kluczowa rola terminów
Producenci kosmetyków poniekąd przywykli do wprowadzania ciągłych ograniczeń. Oczywiście jednak każde ograniczenie, czy zakaz stosowania to konkretne wyzwanie dla przedsiębiorców. Stąd kluczową rolę w przygotowaniu się na zmiany odgrywają terminy na wprowadzenie zmian (zwłaszcza tzw. terminy przejściowe). Najnowsze rozporządzenie dało przedsiębiorcom nieco czasu na dostosowanie się. Otóż przewidziano okresy przejściowe: 3 lata na wprowadzanie do obrotu produktów według nowych wymogów, a także 5 lat na udostępnianie produktów niespełniających wymagań na rynku (to jest czas na wycofanie z obrotu produktów kosmetycznych, które nie spełniają nowych wymogów i które zostały wprowadzone do obrotu przed wejściem w życie nowych przepisów dotyczących znakowania). Są to stosunkowo długie okresy przejściowe, zatem chociaż rozporządzenie wchodzi w życie od 16 sierpnia 2023 r., to w najbliższym czasie nie należy się spodziewać gwałtownych wycofań z rynku, a raczej stopniowe pojawianie się na półkach sklepowych produktów z nowymi oznakowaniami.
Co więcej, przedsiębiorcy mogły po części przewidywać już wcześniej (i przez to stopniowo przygotować się) zmian w zakresie znakowania, ponieważ prace nad listą tych substancji trwały dużo wcześniej. Przedsiębiorcy, którzy chcą w przyszłości przygotować się na zmiany dotyczące składników powinni śledzić wnioski Komisji o wydanie opinii kierowane do Komitetu Naukowego ds. Bezpieczeństwa Konsumentów. Jego opinie są bardzo często sygnałem, że szykują się zmiany w prawie. Tak było i w tym przypadku.
Czytaj w LEX: Wprowadzanie kosmetyków do obrotu: produkcja i zgłoszenie >
Nieustanne zmiany
To jednak niejedyne zmiany, które miały lub mają miejsce w tym roku. Branża kosmetyczna miała już do czynienia ze zmianą słownika INCI od 29 kwietnia, a także może spodziewać się innych zmian, zwłaszcza w zakresie dotychczasowej oceny bezpieczeństwa wielu składników. Rewolucyjne zawirowania na rynku w pierwszej połowie tego roku dotyczyły filtrów UV w związku z rozporządzeniem 2022/1176 i były uważane za trudne i dotkliwe, bo wiązały się z wycofaniem produktów z rynku. Zgodnie z częścią zmian produkty, które nie spełniały wymogów dot. filtrów UV nie mogły być na niego wprowadzane już po 28 stycznia 2023, a te, które były wprowadzone wcześniej, mogły w sprzedaży pozostać jedynie do 28 lipca 2023 r. Dużą zmianą był także zakaz dotyczący stosowania lilialu. Rynek kosmetyczny stoi zatem obecnie przed wieloma wyzwaniami i koniecznością dynamicznego dostosowywania się, stąd także istotne jest śledzenie procesu legislacyjnego w celu dobrego przygotowania oferty i działalności zgodnej z przepisami.
dr Joanna Uchańska, radczyni prawna i partnerka w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
