Zgodnie z decyzją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z 30 września 2022 r. o przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, działalność tego banku z dniem 3 października 2022 r. została przeniesiona do Velo Bank S.A. Bank pomostowy nie przejął jednak wszystkich zobowiązań Getin Noble Banku, wśród wyłączeń znalazły się między innymi roszczenia związane z dystrybucją obligacji Getin i GetBack oraz tzw. spraw frankowych. Decyzja ta może utrudnić kredytobiorcom frankowym, obligatariuszom Getin Noble Bank oraz osobom poszkodowanym w „aferze GetBack” dochodzenia swoich roszczeń wobec Getin Noble Banku na drodze postępowania sądowego.
- W mojej ocenie nie powinno być zgody na to, aby wyłączać spod restrukturyzacji roszczenia, które powstały w związku z tym, że bank oferował nieuczciwe produkty, zawierał w umowach klauzule abuzywne, nie informował klientów o rzeczywistych konsekwencjach skorzystania z określonego produktu itd. Może to bowiem prowadzić to patologii finansowej, sankcjonowanej przez organy państwa. Bank może uznać, że warto działać w taki sposób względem klientów, bo w ostateczności zostanie ogłoszona restrukturyzacja, a on i tak nie poniesie konsekwencji swojego postępowania – wskazuje adwokat Karolina Pilawska, wspólnik w kancelarii Pilawska Zorski Adwokaci.
Decyzja ta jest kontrowersyjna i na skutek złożonych przez kancelarię rady prawnego Beaty Strzyżowskiej wniosków Sąd Okręgowy w Poznaniu XVIII Wydział Cywilny wydał w dwóch sprawach postanowienia o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym i udzielenie odpowiedzi na trzy pytania.
Pytania dotyczą podstaw wydania decyzji
Poznański sąd zapytał TSUE w pierwszym pytaniu o możliwość wydania decyzji o przymusowej restrukturyzacji przedsiębiorcy przez krajowy organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, nie posiadający kompetencji dotyczących ochrony praw konsumentów, która to decyzja doprowadziła do braku realnej możliwości dochodzenia przez konsumenta przeciwko temu przedsiębiorcy roszczeń z tytułu stwierdzenia nieuczciwych warunków umownych pozbawiając ich ochrony prawnej.
Zobacz procedurę w LEX: Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowanie egzekucyjne toczące się przeciwko upadłemu >
W drugim pytaniu chodzi o określenie, czy w przypadku opisanym powyżej zapewniona jest zgodność działania organów państwowych z wymogami wynikającymi z przepisów Dyrektywy 93/13, w szczególności mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu UE wymogi ochrony konsumentów muszą być uwzględniane przy określaniu i realizacji innych polityk i działań Unii Europejskiej, a art. 38 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej wzmacnia ochronę konsumentów, stanowiąc, że należy zapewnić wysoki jej poziom.
Trzecie pytanie dotyczy wskazania, czy ochrona przewidziana dla konsumenta w zakresie możliwości efektywnego dochodzenia przysługujących mu roszczeń w związku ze stosowaniem przez przedsiębiorcę nieuczciwych warunków umownych mogła zostać wyłączona na skutek wszczęcia procedury przymusowej restrukturyzacji przeciwko temu przedsiębiorcy.
Czytaj w LEX: Przymusowa restrukturyzacja banku a roszczenia frankowiczów >
Odpowiedzi mogą pomóc kredytobiorcom
Z punktu widzenia kredytobiorców z Getinu, stanowisko TSUE będzie miało zasadnicze znaczenie.
- Uważam że decyzja Bankowego Funduszu Gwarancyjnego została podjęta niezgodnie z prawem i narusza prawo do sprawiedliwego procesu i poprosiłam sąd o zadanie do TSUE pytań prejudycjalnych, który ma zbadać sytuację w kontekście całej europejskiej polityki konsumenckiej. Nie może być tak, ze ochrona systemu bankowego wiedzie prym nad ochroną praw konsumentów. Zadanie pytań przywraca nadzieję frankowiczom, obligatariuszom i akcjonariuszom Getinu w możliwość dochodzenia roszczeń i odzyskania pieniędzy – podkreśla radca prawny Beata Strzyżowska.
Zobacz wzory dokumentów:
- Pozew o ustalenie nieistnienia stosunku kredytu indeksowanego do CHF i o zapłatę (pozew frankowy - teoria salda) >
- Pozew dotyczący kredytu indeksowanego (pozew frankowy - teoria dwóch kondykcji) >
- Pozew dotyczący kredytu denominowanego (pozew frankowy - teoria dwóch kondykcji) >
Konsekwencje mogą być bardzo praktyczne. - Jeśli Trybunał stwierdzi niezgodność decyzji BFG z prawem UE, otworzy to drogę wszystkim poszkodowanym do dochodzenia odszkodowania od decydenta, czyli BFG. Mocno wierzę, że TSUE stanie w obronie konsumenta w myśl rzymskiej zasady dura lex sed lex. Czynniki ekonomiczne nie mogą doprowadzać do sytuacji, gdy nie szanuje się prawa, w tym prawa konsumenta do sądu – podkreśla Beata Strzyżowska.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Niedozwolone postanowienia umowne w orzecznictwie TSUE ze szczególnym uwzględnieniem kredytów frankowych - nagranie ze szkolenia >
Inni pełnomocnicy frankowiczów z Getinu również wiążą duże nadzieje z pytaniami prejudycjalnymi skierowanymi do TSUE. - W sytuacji, w której TSUE uzna, że decyzja BFG narusza prawa konsumentów do dochodzenia przez nich roszczeń, mogłoby to dawać nadzieję na odzyskanie nadpłaconych ponad kapitał rat po unieważnieniu umowy kredytu – uważa Maciej Wojciechowski, radca prawny w Xaltum Barczak Rozpara Kancelaria Radców Prawnych.
Zdaniem radcy prawnego Wojciecha Bochenka, ustalenie zakresu ochrony przysługującej konsumentom w przedmiocie trwającej przymusowej restrukturyzacji z pewnością ułatwi sądom prowadzenie postępowań, a kredytobiorcom wskaże możliwy do podjęcia kierunek działań.
Zobacz procedurę w LEX: Wybór podstawy prawnej złożenia reklamacji >
To pierwsze pytania po myśli kredytobiorców
To kolejne pytania kierowane przez sąd powszechny dotyczące przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku i jej skutków. W styczniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE cztery pytania prejudycjalne dotyczące skarg złożonych na decyzję Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w sprawie wszczęcia przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. Pytania te jednak nie dotyczyły zgodności z prawem unijnym sposobu, w jaki zostali potraktowani kredytobiorcy z Getinu, ale skargi wnoszonej do sądu krajowego na decyzję BFG.
- Bardzo cieszy fakt ich zadania, ponieważ odpowiedź TSUE będzie bardzo ciekawa jako potencjalnie dająca wskazówkę, co dalej w takiej sytuacji mają zrobić kredytobiorcy i gdzie poszukiwać ochrony. Trochę liczyliśmy, że takie pytania zada TSUE warszawski WSA rozpoznający skargi m.in. frankowiczów na decyzję o przymusowej restrukturyzacji, ale ten zadał pytania raczej sugerujące chęć wrzucenia wszystkich tych skarg do jednego worka i ich oddalenie – mówi adwokat Dawid Woźniak z CDZ Chajec i Wspólnicy Kancelaria Prawna.
Sprawdź w LEX: Jakie będę obowiązki podatkowe po przewalutowaniu kredytu frankowego na mocy ugody z bankiem? >
Zdaniem radcy prawnego Tomasza Koniecznego, partnera w Konieczny, Polak Partnerzy, SO w Poznaniu trafia już w dziesiątkę, tzn. przedmiotem zainteresowania są już prawa i interesy konsumentów, które są poważnie zagrożone, jeśli nie powiedzieć, że doznały istotnego naruszenia, na skutek decyzji o restrukturyzacji uszczuplającej majątek banku.
- Bank został bowiem pozbawiony aktywów, które mogły pozwolić na realizację roszczeń kredytobiorców (np. egzekucję prawomocnych wyroków zasądzających zwrot nienależnie nadpłaconych rat spłaty nieważnych kredytów). Sama restrukturyzacja uniemożliwia wszczynanie postępowań egzekucyjnych, a i często także zabezpieczających. Mam nadzieję, że w tym konflikcie chronionych interesów górę weźmie w TSUE ochrona interesów konsumentów jako słabszych uczestników rynku – podkreśla Tomasz Konieczny.
Czytaj w LEX: Teoria dwóch kondykcji – konsekwencje prawne i praktyczne uchwały SN III CZP 11/20 >
