Reformę programu „Pierwsze Mieszkanie” w części dotyczącej oszczędzania wprowadza nowela ustawy z 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 1704). Zmiany obejmą działające od 2 lat, ale cieszące się (w przeciwieństwie do „kredytu 2%”) dotychczas małym zainteresowaniem Polaków oszczędzanie w ramach „Konta Mieszkaniowego”. Do końca marca br. założono bowiem jedynie 6745 takich kont oszczędnościowych, a są one dostępne jedynie w trzech bankach (Alior, PKO BP i Pekao). Stąd inicjatywa legislacyjna ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Paszyka, aby Konto Mieszkaniowe poprawić.

Odłoży wnuczek, przyoszczędzi dziadek

Noweli przepisów domagał się także Stanisław Trociuk, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, który dostaje zgłoszenia od zainteresowanych oszczędzaniem na mieszkanie, że obecne zasady programu są zbyt sztywne. Główne problemy z Kontem Mieszkaniowym dotyczą braku waloryzacji limitów wpłat (choć w ostatnich latach były duże wzrosty inflacji i minimalnej płacy). Gdy instrument ten pojawił się na rynku, maksymalna wpłata mogła sięgnąć aż 28,5% przeciętnego wynagrodzenia, a teraz jest to już poniżej jego jednej czwartej. - Przy niezmiennej wysokości limitu coraz mniejsza kwota dochodu zaoszczędzonego może być objęta korzyściami z posiadania konta – napisał Trociuk. Dlatego postulował, aby zwiększyć limity wpłat, co pozwoli zainteresowanym szybciej i więcej oszczędzać.

Co ma się zmienić? Gdy ktoś zrobi sobie przerwę w oszczędzaniu (i przez to nie skorzysta z wypłaty premii), to będzie mógł wrócić do programu w ciągu 24 miesięcy. Spadnie też próg minimalnych miesięcznych wpłat – ma wystarczyć jedynie przelewanie na rachunek jedynie 300 zł, a nie 500 zł jak obecnie. Oszczędzać będą mogli nie tylko ludzie młodzi, ale także ci urodzeni przed 1980 r., gdyż zniknie zakaz zawierania umów dla osób powyżej 45. roku życia. Inna zmiana to podwyższenie wskaźnika naliczania premii mieszkaniowej (zawsze ma to być co najmniej 4%, nawet gdy inflacja albo ceny mieszkań nie rosłyby w takim rocznym tempie).

Kolejne ułatwienie, to skorzystanie z premii mieszkaniowej także przy remoncie lub przebudowie domu jednorodzinnego albo mieszkania otrzymanego w spadku lub w drodze darowizny.

Czytaj też w LEX: Bończak-Kucharczyk Ewa, Polityka mieszkaniowa państwa. Jak ją tworzyć? Co może i powinna zawierać aby była skuteczna? Jak wyglądała w Polsce?> 

 

Kiedy wykupisz wynajmowane lokum

Duże zmiany będą też w Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych (SIM), gdyż wynikają ze znowelizowanej w środę przez Sejm ustawy z 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1440). Posłowie zgodzili się, aby w ograniczonym zakresie możliwy był wykup mieszkań wynajmowanych w ramach SIM. Chodzi o miejscowości do 100 tysięcy mieszkańców. Obecnie takiej możliwości w ogóle nie ma. Umowy najmu – na wniosek zainteresowanego lokatora – będą najpierw przekształcane w takie z klauzulą pozwalająca na wykup. Uwłaszczenie możliwe będzie jednak najwcześniej po upływie 15 lat od przekazania budynku mieszkalnego do użytkowania (albo spłaty kredytu zaciągniętego w Banku Gospodarstwa Krajowego). Posłowie zdecydowali też o stopniowym zwiększaniu środków na Fundusz Dopłat – od 6 mld zł w przyszłym roku, do 10 mld zł w 2030 r., a wydatki skoncentrują się na zagospodarowaniu ok. 75 tysięcy komunalnych pustostanów, które się do tego nadają (ze 113 tysięcy pustych lokali), będzie też możliwość remontu i budowy domów studenckich. Nowela trafi jeszcze do Senatu. 

Czytaj też w LEX: Babczuk Arkadiusz, Bobkier Robert, Spółki celowe Krajowego Zasobu Nieruchomości a Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe z udziałem Krajowego Zasobu Nieruchomości>

Nie wszyscy najemcy mieszkań zbudowanych z pomocą państwa będą jednak zadowoleni - mieszkania powstałe z wykorzystaniem wsparcia z programu Budownictwa Socjalnego i Komunalnego (BSK) będą mogły być wykupione przez najemców dopiero po ćwierćwieczu (obecnie taka możliwość istnieje już po 15 latach) i to bez żadnej bonifikaty, czyli wyłącznie po cenie rynkowej. Tak wynika z brzmienia poprawionego art. 33f ustawy.

Czytaj też w LEX: Bończak-Kucharczyk Ewa, Społeczne formy rozwoju mieszkalnictwa. Komentarz> 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.