Problemy interpretacyjne zaczęły się tak naprawdę w momencie nowelizowania ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz oceny oddziaływania na środowisko (UOOŚ), zwłaszcza w kontekście zmian z 2019 r. Teoretycznie sprawa jest jasna – ustawa w art. 72 zawiera katalog inwestycji, w przypadku których wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych następuje w pierwszej kolejności. Wymieniono w nim m.in.: zezwolenia na zbieranie odpadów, przetwarzanie odpadów i zezwolenia na łączne zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (pkt 21). Jest to jednak proste tylko na popierze. W praktyce w grę wchodzi bowiem dodatkowo relacja decyzji i pozwoleń zintegrowanych (które, w dużym skrócie, określają środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia). Związane z tym terminy mogą przyprawić inwestorów o ból głowy.
Problemy z terminami
Jak zaznacza Kamila Jachnik-Czarnecka, radca prawny i starszy prawnik w praktyce energetyki, infrastruktury i środowiska kancelarii Kochański& Partners, aktualny problem, z którym zmaga się biznes, dotyczy konieczności (lub jej braku) załączenia do wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego dla instalacji przetwarzania odpadów decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dla której nie upłynął termin 6 lub 10 lat od dnia, w którym decyzja środowiskowa stała się ostateczna.
- Skoro w katalogu art. 72 ust. 1 UOOŚ nie wymieniono pozwoleń zintegrowanych wydawanych na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska, to wymóg złożenia wniosku o wydanie decyzji w terminie 10 lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna, nie znajduje zastosowania do pozwoleń zintegrowanych. Taki sposób interpretacji przepisów był w przeszłości prezentowany w orzecznictwie sądów – wyjaśnia prawniczka.
Ostatnie nowelizacje (m.in. ustawy o odpadach) i niejednoznaczne interpretowanie przepisów sporo jednak w tej kwestii namieszały. Zdaniem mec. Kamili Jachnik-Czarneckiej, zmiany stanu prawnego w obrębie przepisów ustawy o odpadach i UOOŚ są wykorzystywane jako argument przemawiający za odstąpieniem od najprostszej interpretacji zestawienia przepisów art. 72 ust. 1 i ust. 4 UOOŚ na rzecz uznania, iż do zezwoleń na przetwarzanie odpadów wymienionych w art. 72 ust. 1 pkt 21 należy jednak zaliczyć również pozwolenia zintegrowane uwzględniające przetwarzanie odpadów.
Polecamy nagranie szkolenia: Decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach wydawane dla przedsięwzięć z zakresu gospodarowania odpadami >
Blokada dla ekologicznych inwestycji
Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim problemy dla inwestorów, które mają charakter systemowy. Terminy mogą potencjalnie obejmować ogół inwestycji polegających na budowie zakładów przetwarzania odpadów, których prowadzenie wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego.
- W praktyce już w 2023 pojawiły się inwestycje, dla których proces inwestycyjny (uzyskanie pozwoleń oraz budowa) trwał dłużej niż okres „obowiązywania” decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, co uniemożliwiało skuteczne złożenie wniosku o pozwolenie zintegrowane, i w konsekwencji uruchomienie instalacji – mówi mec. Jachnik-Czarnecka.
I podkreśla, że konsekwencją są problemy z powstawaniem proekologicznych rozwiązań, m.in. instalacji termicznego przekształcania odpadów (Waste to Energy).
Zobacz procedurę: Wygaśnięcie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach planowanego przedsięwzięcia >
Projekty strategiczne mają łatwiej
Wskazany przykład nie jest zresztą odosobnionym przypadkiem, jeśli chodzi o „złe” konsekwencje nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie. W tym roku w życie weszły bowiem przepisy tzw. „lex knebel” (uchwalonego jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu), które z kolei znacząco poluzowują zasady realizowania strategicznych inwestycji (taki status ma choćby Centralny Port Komunikacyjny czy Pałac Saski). Po zmianach można je realizować nawet bez zgody mieszkańców i gmin, co było mocno krytykowane m.in. przez organizacje pozarządowe. Nowe regulacje pozwalają także omijać istotne procedury związane z decyzją środowiskową.
Czytaj w LEX: Przygotowanie i realizacja inwestycji strategicznych w świetle nowelizacji ustawy środowiskowej >
- Niezwykle niepokojące jest rozbudowanie katalogu inwestycji strategicznych. Jest on szeroki i momentami niezwykle kazuistyczny. Warto ponownie rozważyć kształt katalog inwestycji. I zdroworozsądkowo – jak przystało na racjonalnego ustawodawcę – ustalić, czy przykładowo realizacja inwestycji w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku ma na tyle kluczowy charakter, że zasady ogólne prawa ochrony środowiska oraz planowania przestrzennego mogą zejść na dalszy plan – komentowała na łamach Prawa.pl dr Adrianna Ogonowska, radca prawny z Kancelarii Prawnej Wardyński i Wspólnicy.
Czytaj więcej: Lex knebel na finiszu w Sejmie, strategiczne inwestycje wbrew woli mieszkańców
Strategiczne inwestycje wbrew woli mieszkańców wchodzą w życie
Czytaj w LEX: Modyfikacje przedsięwzięć a decyzje środowiskowe >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
