Sprawa miała następujące tło; E.N i M.N. - wspólnicy spółki z o.o. pod firmą N. zwrócili się do notariusza o sporządzenie protokołu nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników tej spółki, które miało zostać przeprowadzone na podstawie art. 210 ksh. W czasie tego zgromadzenia miano podjąć uchwały;
- w sprawie ustanowienia pełnomocnika do reprezentowania spółki w umowach między tą spółką a prezesem zarządu, w tym w umowach o zmianie spółki komandytowej, w której spółka N. jest komplementariuszem, a prezes spółki N jest komandytariuszem ( do dokonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych na czas nieokreślony),
- powołanie pełnomocnika do reprezentowania spółki jako komplementariusza spółki komandytowej podczas zgromadzeń wspólników,
- powołania pełnomocnika spółki do zawierania przyszłych umów, gdy po jednej stronie będzie spółka komandytowa a po drugiej - komandytariusz, który jest ta samą osobą
Notariusz odmawia czynności
Według tego przepisu w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
Czytaj: SN: pełnomocnictwo jedynego wspólnika spółki z o.o. jako wyraz woli dochodzenia roszczenia>>
Notariusz odmówił sporządzenia protokołu. Argumentował to tym, że pełnomocnik może być powołany do zawarcia konkretnej umowy w przyszłości między członkiem zarządu a spółką z o.o. oraz w sporze z tymi podmiotami. Nie ma podstaw do udzielenia takiego pełnomocnictwa w sposób blankietowy.
Zastrzeżenia notariusz budziła wątpliwość, czy takie pełnomocnictwo może być udzielone na czas nieoznaczony. Dlatego, że zgromadzenie wspólników musi wiedzieć o każdej czynności między członkiem zarządu a spółką. Wynika to z konieczności ochrony interesów spółki oraz nadzoru nad poczynaniami członka zarządu.
Zażalenie na odmowę
Na odmowę sporządzenia aktu notarialnego wnioskodawcy złożyli w listopadzie 2017 r. zażalenie. Wnieśli o uchylenie odmowy. Zaznaczyli, że zgodnie z umową spółki, każdy ze wspólników jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki. A przy czynnościach przekraczających zwykły zarząd wymagana jest ich jednomyślność. A ponieważ wspólników spółki komandytowej jest dwóch, to przy każdej czynności przekraczającej zwykły zarząd wymagana jest zgoda i dwa podpisy: M.N. za siebie samego jako komandytariusza i za spółkę jako komplementariusza.
Konflikt interesów może się pojawić, gdy członek zarządu zawiera umowę z samym sobą, a ochrona polega na wyeliminowaniu możliwości działania przez członka zarządu w podwójnej roli.
Wątpliwości sądu
Sąd I instancji powziął wątpliwość, którą przedstawił Sądowi Najwyższemu. Czy pełnomocnictwo do reprezentowania spółki powinno mieć charakter szczególny, tj. być udzielone do zawarcia konkretnej umowy z konkretnym członkiem zarządu? Czy tylko do reprezentowania spółki też z takim członkiem zarządu, a zatem powinno być udzielane każdorazowo przed zawarciem konkretnej umowy lub prowadzeniem konkretnego sporu?
Czy też dopuszczalne jest udzielenie przez spółkę? A jeśli tak, to czy może to być pełnomocnictwo rodzajowe do reprezentowania spółki z jakimkolwiek członkiem zarządu, czy też pełnomocnictwo rodzajowe powinno być ograniczone do niektórych, określonych co do rodzaju umów? A także czy pełnomocnictwo takie może zostać udzielone na czas nieoznaczony?
Zdaniem sądu pytającego - może być wydane pełnomocnictwo rodzajowe. Ale nie można doprowadzić do sytuacji, w której stały pełnomocnik byłby organem spółki.
SN: pełnomocnik umocowany rodzajowo lub do jednej umowy
Przy zawieraniu umowy w sporze z członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę tę może reprezentować - na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników - pełnomocnik umocowany rodzajowo albo do określonej umowy lub określonego sporu - taką uchwałę podjął Sąd Najwyższy.
Jak podkreślił sędzia Wojciech Katner, jeżeli jednak w spółce komandytowej komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jej pełnomocnikiem na podstawie art. 210 § 1 ksh nie może być osoba będąca jednocześnie komandytariuszem w tej spółce komandytowej i członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - komplementariusza; takie powiązanie sprzeciwia się naturze spółki komandytowej.
Sygnatura akt III CZP 71/18, uchwała 3 sędziów z 30 stycznia 2019 r.
