Na lotnisku w Gdańsku 21 listopada 2019 r. zatrzymano do kontroli samochód marki Skoda Fabia. Pasażer - Piotr E. korzystał z usługi przewozu osób, zamówionej przy pomocy aplikacji Uber.
Podczas kontroli kierowca okazał kontrolującym wypis z licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym, wydaną na rzecz firmy swego pracodawcy.
Auto bez oznakowania
Przesłuchany w charakterze świadka kierowca wyjaśnił, że jego praca polega na odpłatnym przewozie osób. Zeznał, że jest zatrudniony przez Jana M. na umowę zlecenie. Zleceniodawca udostępnił mu pojazd marki Skoda oraz okazany wypis z licencji. Pokrywa również koszty paliwa i przekazuje kierowcy procent od dziennego utargu. Przyznał, że nie zawierał z pasażerem żadnej pisemnej umowy.
W trakcie kontroli stwierdzono ponadto, że pojazd nie był oznakowany zgodnie z przepisami jako pojazd "TAXI", ani nie był wyposażony w taksometr i kasę fiskalną. Na pojeździe nie znajdowały się również informacje o wysokości opłat za usługę przewozu. Kontrolowany pojazd przystosowany był do przewozu pięciu osób.
Kontrolujący stwierdził wykonywanie przewozu okazjonalnego pojazdem niespełniającym kryterium konstrukcyjnego określonego w art. 18 ust. 4a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. W związku ze stwierdzonym naruszeniem zostało z urzędu wszczęte postępowanie administracyjne w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej.
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego wydał decyzję , którą nałożył na Jana M. karę pieniężną w wysokości 8 tys. zł za naruszenie polegające na wykonywaniu przewozu okazjonalnego pojazdem niespełniającym kryterium ustawowego.
Nie pięć a minimalnie siedem osób
W uzasadnieniu wydanej decyzji organ pierwszej instancji wyjaśnił, że przewóz wykonywany był niezgodnie z warunkami określonymi w art. 18 ust. 4a) ustawy o transporcie drogowym. Kontrolowany pojazd przystosowany był bowiem do przewozu jedynie pięciu osób oraz nie zawarto pisemnej umowy przewozu w siedzibie przedsiębiorstwa. Wskazany przepis ustawy mówi, że przewóz okazjonalny wykonuje się autem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej siedmiu osób łącznie z kierowcą.
Sąd I instancji, WSA w Gdańsku 11 marca 2021 r. oddalił skargę przewoźnika na decyzję organu. Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że przedsiębiorca posiadający licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym, aby świadczyć usługi przewozu osób samochodem osobowym musi dodatkowo spełniać wymogi określone w art. 18 ust. 4a lub 4b pkt 2 ustawy o transporcie. Jeśli byłby to przewóz okazjonalny, to musiałaby zostać zawarta umowa bezpośrednio z klientem, każdorazowo przed rozpoczęciem usługi danego przewozu w formie pisemnej lub w formie elektronicznej.
Czytaj też w LEX: Kobroń-Gąsiorowska Łucja, "Pracownicy zależni" w gospodarce Gig w ujęciu standardów prawa międzynarodowego - aktualne wyzwania >
Skarga przewoźnika do NSA
Spór prawny w tej sprawie dotyczy oceny prawidłowości stanowiska sądu I instancji, w sprawie kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o transporcie drogowym w zakresie odnoszącym się do wykonywania przewozu okazjonalnego osób samochodem niespełniającym kryterium konstrukcyjnego określonego w art. 18 ust. 4a wymienionej ustawy, a także - niewyposażenia kierowcy w dokumenty, o których mowa w art. 87 ustawy (m.in. kartę kierowcy, wykresówki, zapisy odręczne i wydruki z tachografu).
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, zdaniem NSA, że przeprowadzone przez organ administracji ustalenia faktyczne uzasadniały przyjęcie, że popełniono delikt, a w konsekwencji nałożenie kary pieniężnej w wysokości 8 tys. zł.
NSA odniósł się do pojęcia "krajowego transportu drogowego" oraz "przewozu okazjonalnego".
Sprawdź w LEX: W jaki sposób żona może przekazać mężowi prawa do licencję na transport? >
Krajowy transport drogowy" w zakresie przewozu osób określa przepis art. 5b ust. 1 przywołanej ustawy, w świetle którego wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób:
- samochodem osobowym,
- pojazdem samochodowym, przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą,
- taksówką – wymaga uzyskania odpowiedniej licencji.
Natomiast "przewóz okazjonalny" to przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego – może odbywać się na wyłącznie na podstawie odpowiedniej licencji, albowiem odmienne zastrzeżenie nie wynika z ustawy o transporcie drogowym.
Co przy tym nie mniej istotne, z przepisu art. 5c ustawy o transporcie drogowym wynika, że ustawodawca odmiennie ukształtował warunki ich uzyskania niż w odniesieniu do licencji w zakresie przewozu osób taksówką.
Zwłaszcza dotyczy to cen za przewozy taksówkami oraz stawek taryfowych, a w tym względzie do podmiotów właściwych do ich ustalania.
Licencja przewozowa to za mało
Konsekwencją jest więc rozwiązanie, z którego wynika, że licencja, dotycząca przewozu osób (z art. 5b ust. 1 pkt 1 i pkt 2) nie uprawnia do wykonywania transportu drogowego taksówką (art. 12 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym), albowiem licencje te są wydawane na różne rodzaje działalności gospodarczej.
Innymi słowy zróżnicowanie szczegółowych warunków wykonywania krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym, pojazdem samochodowym, przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej siedmiu i nie więcej niż dziewięć osób łącznie z kierowcą, czy też taksówką.
Sprawdź w LEX: Czy wygaszenie licencji na przewóz osób następuje w drodze decyzji administracyjnej? >
Jeżeli zgodnie z art. 5b ust. 1 pkt 1 ustawy o transporcie drogowym, warunkiem koniecznym wykonywania krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób samochodem osobowym jest uzyskanie odpowiedniej licencji, co nie jest równoznaczne z posiadaniem licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób taksówką.
Również przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego, a więc innymi słowy "przewóz okazjonalny" to co innego niż wykonywanie przewozu osób taksówką – dodał NSA.
Wykonywany przez stronę skarżącą przewóz osób samochodem osobowym, który z całą pewnością był przy tym realizowany z inicjatywy jego zleceniodawcy, nie spełniał tych wymogów. Samochód, którym przewóz ten był realizowany z całą pewnością nie był pojazdem zabytkowym. Co więcej, kontrolowany przewóz osób – który nie był przy tym, przewozem regularnym, przewozem regularnym specjalnym albo przewozem wahadłowym – nie był również wykonywany na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej w lokalu przedsiębiorstwa.
Tym samym, okoliczności towarzyszące zawarciu umowy przewozu (zamówieniu usługi przewozu osób) przy wykorzystaniu funkcjonalności aplikacji Uber – które kojarząc usługobiorcę z usługodawcą oraz informując o przewidywanej cenie za usługę, siłą rzeczy determinowały także sposób oraz termin zapłaty za jej wykonanie uzasadniały, aby przypisać stronie naruszenie polegające na wykonywaniu przewozu okazjonalnego samochodem niespełniającym kryterium konstrukcyjnego.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 grudnia 2023 r., sygn. akt II GSK 1025/21
Zobacz też linię orzeczniczą: Obowiązek posiadania licencji na wykonywanie transportu drogowego przez wspólników spółki cywilnej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
