Starosta powiatowy w październiku 2012 r. zatwierdził projekt budowlany i udzielił G. Sp. z o.o. pozwolenia na budowę – elektrowni wiatrowej z infrastrukturą techniczną. I ta decyzja stała się zarzewiem sporu między mieszkańcami a organami nadzoru budowlanego.

Problem dotyczył dwóch zasadniczych kwestii:

  • udziału w postępowaniu wznowieniowym 
  • obowiązywania przepisów" starej" ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych

Uznanie za stronę

Roman R. 6 lipca 2015 r. wniósł o stwierdzenie nieważności tej decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Domagał się uznania za stronę, podnosząc, że był stroną w sprawie o unieważnienie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na podstawie którego wydano decyzję.

Czytaj: Nowe zasady budowania elektrowni wiatrowych weszły w życie>>
 

Wojewoda Pomorski w 2016 r.,– umorzył postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Starosty S. , ale Roman R. i Hanna B. odwołali się do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Interes prawny składających wniosek

Wojewódzki Sąd Administracyjny po raz drugi rozpatrując sprawę uznał za konieczne uchylenie wyroku z 8 grudnia 2017 r. oddalającego skargę G. sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Dlatego, że decyzja ta wadliwie przyjęła, że ustalenie obszaru oddziaływania obiektu dla przedmiotowej inwestycji winno nastąpić z uwzględnieniem ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Wobec tego wnioskodawcy mają interes prawny.

Czytaj: Lokalizacja elektrowni wiatrowej wyłącznie na podstawie miejscowego planu>>

Zdaniem Sądu, ocena interesu prawnego wskazana przez organ odwoławczy była błędna. Opierała się na wadliwym założeniu, że co do zasady w przypadku elektrowni wiatrowych obszar oddziaływania obiektu, wyznaczany jest w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych i przepis ten stanowi o interesie prawnym wnioskodawców. Inspektor zajmując takie stanowisko nie dokonał pełnej analizy ww. regulacji prawnej i nie uwzględnił wszystkich okoliczności, a to doprowadziło do wadliwych konkluzji.

Naruszenie prawa budowlanego

Sąd uznał, że fakt, iż osoby żądające stwierdzenie nieważności decyzji nie brały udziału w postępowaniu zwykłym nie pozbawia co do zasady prawa do żądania wszczęcia postępowania nadzwyczajnego. Jednocześnie złożenie wniosku o wszczęcie postępowania nadzwyczajnego przez podmioty nie biorące udziału w postępowaniu zwyczajnym, wymagało od organu, szczególnej staranności w analizie ich interesu prawnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zaznaczył, że do spraw o pozwolenie na budowę wszczętych i niezakończonych należy stosować przepisy dotychczasowe. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja zapadła z istotnym naruszeniem art. 28 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane.

Według tego przepisu pozwolenia na budowę dotyczące elektrowni wiatrowych, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują moc, o ile w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy wydana zostanie decyzja o pozwoleniu na użytkowanie.

Postępowania w sprawach pozwolenia na budowę, wszczęte i niezakończone do dnia wejścia w życie ustawy, prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Data złożenia wniosku i orzekania

W skardze kasacyjnej Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego przyjął, że kwestię określenia stron postępowania nieważnościowego należy badać na podstawie stanu faktycznego i prawnego z daty złożenia wniosku i orzekania przez organ nadzorczy.

NSA uwzględnia kasację

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionych podstawach.

Doszło do naruszenia art. 13 ust. 2 i ust. 3 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Dodał, że w sprawach pozwolenia na budowę normą prawną wyznaczającą interes prawny jest art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, który stanowi, że "Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są:

  • inwestor oraz właściciele,
  • użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujący się w obszarze oddziaływania obiektu".

 

Dla ustalenia obszaru oddziaływania obiektu podstawą jest art. 3 pkt 20 ustawy – Prawo budowlane, stanowiący, że ilekroć w ustawie jest mowa o obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy tego terenu.

Do elektrowni - prawo budowlane

Postępowanie o pozwolenie na budowę zostało wszczęte przed wejściem w życie tej ustawy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego sąd I instancji dokonał właściwej wykładni art. 13 ust. 3 u.i.e.w.

Chodzi tu niewątpliwie o zagadnienia stricte merytoryczne, podlegające dotychczas regulacjom ustawy Prawo budowlane np. warunki i tryb lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych czy warunki lokalizacji elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej.

Ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, czego nie dostrzegają skarżący kasacyjnie, nie normuje problematyki ustalania kręgu stron postępowania w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni.

Zgodnie z art. 8 u.i.e.w., w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z 1994 r. – Prawo budowlane. To zaś oznacza, że ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej będzie każdorazowo dokonywana przez pryzmat tych regulacji.

Ograniczenia w zagospodarowaniu

NSA zauważył, że budowa elektrowni może wprowadzać istotne, znacznie dalej idące ograniczenia w możliwości zagospodarowania sąsiednich nieruchomości, czego nie można marginalizować na tle rozpoznawanej sprawie.

Z chwilą wejścia w życie ustawy o elektrowniach wiatrowych mogły zaktualizować się przewidziane w tych przepisach ograniczenia w zagospodarowaniu (zabudowie) nieruchomości. Przykładowo nie można z góry wykluczyć wystąpienia zjawiska kumulacji wzajemnego oddziaływania projektowanej elektrowni z obecnie istniejącą elektrownią wiatrową i zagadnienie to również powinno zostać zbadane w toku ponownie prowadzonego postępowania odwoławczego.

Sygnatura akt II OSK 1923/18 - prawomocny wyrok NSA z 25 lipca 2019 r.