Pacjenci często nie mają świadomości, że paleta usług dentysty na NFZ wcale nie jest taka mała, w szczególności jeśli chodzi o profilaktykę. Przyczyn niewystarczającego wykorzystania możliwości, jakie daje ubezpieczenie NFZ, jest co najmniej kilka.
- Zajętość lekarzy, a jednocześnie dość wąski koszyk refundacji NFZ powoduje, że lekarze dentyści na co dzień są tak obłożeni poważnymi zabiegami i działaniem interwencyjnym, że nie ma czasu, a i często ochoty w środowisku medycznym na promocję profilaktyki czy działań takich jak usuwanie kamienia nazębnego czy leczenia protetycznego – mówi dr n. ekon. Katarzyna Kazojć, prezes zarządu przychodni Dental Service, manager ochrony zdrowia.
W tym roku NFZ wprowadził wyższą wycenę części świadczeń stomatologicznych (m.in. za część świadczeń chirurgicznych oraz świadczeń dotyczących chorób przyzębia; dodatkowo te świadczenia są rozliczane w pakietach), ale jednocześnie nałożył limit na ich wykonanie równy 20 proc. ogólnej wartości kontraktu. O problemach finansowania leczenia stomatologicznego w serwisie Prawo.pl już pisaliśmy.
Czytaj także na Prawo.pl: Kilkaset kilometrów, by wyrwać ząb - słabość systemu uderza w najsłabszych
Profilaktyka stomatologiczna dzieci na NFZ
Prawdopodobnie wizyta u dentysty na NFZ nie rozwiąże wszystkich problemów stomatologicznych pacjenta (nie zapłaci on tylko za świadczenia gwarantowane, dlatego dobrze wiedzieć, które to są). "Na fundusz" można usunąć kamień nazębny (prywatnie obecnie może to kosztować od 120 zł w górę). Nie zawsze jednak Fundusz finansuje odpowiednią liczbę świadczeń, adekwatną do potrzeb pacjenta.
- Standardem powinna być wizyta kontrolna u lekarza dentysty co pół roku. Tymczasem w ramach NFZ pacjentom do 19. roku życia przysługuje „na NFZ” zaledwie kilkanaście profilaktycznych świadczeń stomatologicznych, w tym trzy w pierwszym roku życia – zauważa dr hab. n. med. Halina Ey-Chmielewska, wiceprezes szczecińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie.
Warto pilnować bilansów zdrowotnych
Rodzic może zadbać o profilaktykę chorób jamy ustnej u dziecka, jeśli wykorzysta bilanse zdrowotne. To bezpłatny przegląd zdrowia wykonywany kilkanaście razy w życiu dziecka. Badanie przeprowadza lekarz rodzinny, pediatra lub pielęgniarka. Bilanse nie są obowiązkowymi badaniami. Są jednak zalecane przez lekarzy i Ministerstwo Zdrowia.
- Dlatego nie warto ich pomijać. Bezpośrednia wizyta u lekarza dentysty to jedno, ale także lekarz pediatra ma obowiązek spojrzeć na stan zdrowia jamy ustnej dziecka, a w razie konieczności – skierować pacjenta do stomatologa – zwraca uwagę dr hab. n. med. Halina Ey-Chmielewska. W jej opinii, nadal jest zbyt niska świadomość społeczeństwa.
- Rodzice nie przywiązują wagi do zdrowia jamy ustnej swoich dzieci. Nadal pokutuje powiedzenie „zębów mlecznych nie trzeba leczyć, i tak wypadną”. Jednak, jak wskazuje doświadczenie jednej z matek 15-latka, nie zawsze tak się dzieje.
– Dopiero, gdy syn miał 15 lat, okazało się podczas wizyty u dentysty, że nie wypadł mu jeden ząb mleczny. W związku z czym zaczął wrastać w dziąsło, bo wypychał go rosnący ząb stały. Już drugi rok syn jest pod stałą kontrolą prywatnego dentysty i trwa proces leczenia i wyprostowania tej sytuacji – opowiada. Przyznaje, że na bilanse kontrolne z dzieckiem nie chodziła regularnie m.in. dlatego, że syn bał się dentysty.
Pacjenci nie zawsze stosują się do zaleceń dentysty
Jeszcze innym problemem, na który zwraca uwagę dr Ey-Chmielewska jest kulejąca współpraca między lekarzami różnych specjalności, nie tylko z lekarzami rodzinnymi, ale np. ginekologami, kardiologami, okulistami.
- Lekarz rodzinny, który ma w zakresie swoich obowiązków badanie jamy ustnej dziecka w badaniach okresowych, zaleca badanie stomatologiczne. Niestety to od rodzica zależy, czy zgłosi się na badanie, czy nie. Również zalecenia lekarzy ginekologów w stosunku do ciężarnych o konieczności sanacji jamy ustnej lub kardiologów czy okulistów, aby przez zabiegiem operacyjnym przeprowadzić badanie stomatologiczne w celu wykluczenia ognisk zakażenia, nie są respektowane przez pacjentów – mówi.
Dr Katarzyna Kazojć podkreśla, że często pacjenci kierują się do lekarza, w tym do dentysty, tylko w przypadkach interwencyjnych. - Często nawet nie są świadomi, co w tramach standardowego ubezpieczenia zdrowotnego im przysługuje - mówi. - Po co chodzić na odkamienianie czy na leczenie kanałowe jedynki, dwójki czy trójki do prywatnego dentysty, jak można zrobić to na NFZ za darmo? Czasem jest tak, że po prostu pacjenci o tym nie wiedzą - konkluduje.
Innym odrębnym problemem dla pacjentów może być z kolei długi czas oczekiwania na wizytę u dentysty w publicznej służbie zdrowia. Ze sprawozdania z działalności NFZ za II kwartał 2023 wynika, że najwięcej osób (przypadki stabilne) ustawiło się w kolejce do poradni okulistycznej (blisko 470 tys. osób) i na drugim miejscu do poradni stomatologicznej (blisko 300 tys. osób).
Świadczenia zdrowotne u dentysty na NFZ
Zakres świadczeń udzielanych przez dentystę w publicznej służbie zdrowia dotyczy kilku obszarów:
- ogólnostomatologicznych;
- ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia;
- ogólnostomatologicznych udzielanych w znieczuleniu ogólnym;
- stomatologicznych dla świadczeniobiorców z grupy wysokiego ryzyka chorób zakaźnych, w tym chorych na AIDS;
- chirurgii stomatologicznej i periodontologii;
- ortodoncji dla dzieci i młodzieży;
- protetyki stomatologicznej;
- protetyki stomatologicznej dla świadczeniobiorców po chirurgicznym leczeniu nowotworów w obrębie twarzoczaszki;
- stomatologicznej pomocy doraźnej;
- profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia.
Przykłady usług dentystycznych na NFZ, za które pacjent ubezpieczony nie zapłaci, to:
- badanie lekarskie stomatologiczne, które obejmuje również instruktaż higieny jamy ustnej – można z niego skorzystać jeden raz w roku kalendarzowym,
- badanie lekarskie kontrolne - trzy razy w roku kalendarzowym. W przypadku kobiet w ciąży i w okresie połogu świadczenie jest udzielane nie częściej niż jeden raz na kwartał,
- konsultacja specjalistyczna, która obejmuje badanie lekarza specjalisty z krótką pisemną oceną i wskazaniami diagnostyczno-terapeutycznymi dla lekarza prowadzącego, bez połączenia z innymi świadczeniami gwarantowanymi,
- profilaktyczne zabiegi stomatologiczne przysługują dzieciom w 6, 9 i 12 miesiącu życia oraz w 2, 4, 5, 6, 7, 10, 12, 13, 16, 19 roku życia. Są to terminy przesiewowych badań okresowych,
- usunięcie kamienia nazębnego ze wszystkich zębów przez osobę dorosłą z połowy łuku zębowego – raz w roku,
- usunięcia kamienia ze wszystkich zębów dla kobiet w ciąży i połogu, nie częściej niż raz na sześć miesięcy,
- leczenie zmian na błonie śluzowej jamy ustnej,
- usunięcie zęba jedno i wielokorzeniowego (bez znieczulenia),
- zdjęcia rentgenowskie wewnątrzustne.
Dzieciom i młodzieży do 18 r. ż. przysługują m.in.:
- usunięcie kamienia ze wszystkich zębów – dwa razy w roku,
- wizyta adaptacyjna dzieci do szóstego roku życia,
- zabezpieczenie lakiem szczelinowym bruzd pierwszych trzonowców stałych raz do ukończenia 8 roku życia oraz bruzd drugich trzonowców stałych raz do ukończenia 14 roku życia,
- lakierowanie wszystkich zębów stałych nie częściej niż jeden raz na kwartał,
- impregnacja zębiny zębów mlecznych,
- kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zębach stałych,
- leczenie chorób przyzębia,
- leczenie ortodontyczne aparatami ruchomymi do ukończenia 12 r.ż. i inne świadczenia ortodontyczne,
- leczenie próchnicy powierzchniowej włącznie z próchnicą początkową,
- wypełnienie kanałowe – czasowe i trwałe.
Wszystkie dostępne na NFZ świadczenia ujęte są w załącznikach do rozporządzenia ministra zdrowia z 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego. Trzeba pamiętać, że świadczenia wykonane w innym standardzie, niż określony w rozporządzeniu, w całości finansowane są przez pacjenta.
Jak podaje na swojej stronie internetowej NFZ, „białe plomby” przysługują w zębach przednich górnych i dolnych (od 3+ do +3, od 3- do -3). W przypadku dorosłych jest to tzw. kompozytowy materiał chemoutwardzalny. W przypadku dzieci do 18 roku życia jest to szybkoschnący światłoutwardzalny materiał kompozytowy. W pozostałych zębach przysługują plomby z materiału kapsułkowego stosowanego do wypełnień ubytków. Poza tym osobom dorosłym przysługuje leczenie kanałowe od kła do kła (3-3).
Dzieciom i młodzieży do 18 roku życia, kobietom w ciąży i połogu (do 42. dnia po porodzie) przysługuje leczenie kanałowe wszystkich zębów. Proteza częściowa z zastosowaniem elementów doginanych od 5 brakujących zębów lub w przypadku bezzębia - proteza całkowita szczęki lub żuchwy. Świadczenia protetyczne przysługują 1 raz na 5 lat. Naprawa protezy zębowej przysługuje raz na 2 lata. Co istotne, pacjentom, którzy przeszli operacyjne leczenie nowotworów w obrębie twarzoczaszki, protezy przysługują bez ograniczeń czasowych.
Pacjent z niepełnosprawnością
Dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością do ukończenia 16 lat oraz osobom ze stopniem umiarkowanym i znacznym w przedziale wieku 16 – 18 lat zgodnie ze wskazaniami medycznymi przysługują kompozytowe materiały światłoutwardzalne do wypełnień, znieczulenie ogólne przy wykonywaniu świadczeń gwarantowanych, z wyłączeniem procedury wizyty niepowiązanej z innymi świadczeniami gwarantowanymi (pierwszej wizyty dzieci do ukończenia 6. roku życia).
Czytaj także na Prawo.pl: Niepełnosprawni mają przywileje, ale wciąż muszą o nie walczyć
Czytaj także na Prawo.pl: Bez prawa do lekarza. Samotne matki ciężko chorych dzieci tracą ubezpieczenie
Osobom ze stopniem niepełnosprawności znacznym i umiarkowanym po 18. roku życia, które mają wskazania medyczne, przysługują znieczulenie ogólne i kompozytowe materiały światłoutwardzalne do wypełnień.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
