Zmiany w ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej 2025 r.

Aby przyśpieszyć realizację inwestycji związanych z ochroną ludności i obroną cywilną (a jednocześnie zwiększyć ochronę bezpieczeństwa państwa), resort proponuje wprowadzić wyjątki od stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych w odniesieniu do inwestycji w zakresie:

robót budowlanych, dostaw lub usług związanych z realizacją zadań ochrony ludności i obrony cywilnej związanych z infrastrukturą zapewniającą schronienie w budowlach ochronnych lub nocleg,
łączności i komunikacji, dostaw i usług teleinformatycznych i telekomunikacyjnych,
wykrywania zagrożeń, powiadamiania, ostrzegania i alarmowania o zagrożeniach,
organizacji doraźnych szpitali oraz tymczasowych miejsc udzielania pomocy medycznej, rozbudowy infrastruktury medycznej o elementy podwójnego przeznaczenia, w których możliwe będzie przeprowadzanie zabiegów chirurgicznych, przechowywanie wyrobów medycznych, krwi i jej produktów.

Jednocześnie projekt przewiduje zachowanie dotychczasowych zasad dla trwających postępowań przetargowych.

Zaciąganie zobowiązań do 80 proc. limitu

Projekt zakłada również, że jednostki sektora finansów publicznych realizujące zadania ujęte w programie mogą zaciągać zobowiązania do wysokości 80 proc. limitów wydatków przewidzianych w programie dla danej jednostki, w zakresie wykraczającym poza dany rok budżetowy. Ministerstwo uzasadnia, że wprowadzenie takiego progu ma zapobiec pełnemu „zaangażowaniu” środków na etapie zawierania umów wieloletnich. A także wzmocnić dyscyplinę finansową, jednocześnie takie rozwiązanie pozostawia możliwość przewidzenia korekt limitów w związku ze zmianą prognoz makroekonomicznych dotyczących PKB.

Projekt doprecyzowuje art. 153 ustawy, wskazując, że przy udzielaniu dotacji podmiotom ochrony ludności nie stosuje się przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Podstawą zarówno zlecania zadań, jak i przydzielania dotacji jest wprost ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej.

Resort proponuje również dopisanie do art. 152 ustawy, że środki na ochronę ludności można przeznaczyć na finansowanie i dofinansowanie organów i jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych w zakresie realizacji zadań wspierających ochronę ludności i obronę cywilną, w tym na zadania o charakterze obronnym RP. Dotyczy to w szczególności służb resortu spraw wewnętrznych (Policji i Straży Granicznej), które nie są podmiotami ochrony ludności, ale realizują zadania wsparcia np. zabezpieczenia ewakuacji albo infrastruktury krytycznej.

Projekt wprowadza także możliwość finansowania wynagrodzenia dla osób realizujących zadania wynikające z ustawy.

Przeczytaj także: Inwestycje, modernizacje, podwyżki, nowe etaty – tak rząd chce wzmocnić służby mundurowe

Program pięcioletni zamiast dwuletniego

Projekt zakłada również zmiany w sposobie opracowywania i uzgadniania Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Będzie on ustalany uchwałą Rady Ministrów na okres pięciu lat i uzgadniany z ministrem obrony narodowej. Projekt określa również zawartość Programu.

Obecny Program jest dwuletni, co jak przyznaje MSWiA, jest zbyt krótkim okresem, aby np. zapewnić finansowanie budowy schronów.

– Chcemy wprowadzić zmiany w programie, aby był on realizowany w cyklu pięcioletnim, podobnie jak program modernizacyjny służb mundurowych. Pięcioletni program umożliwiłby samorządom lepsze planowanie inwestycji, również tych związanych z budową schronów – wyjaśnia Wiesław Szczepański, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji.

Precyzyjne warunki do zorganizowania miejsc doraźnego schronienia

Projekt (w art. 94) doprecyzowuje zasady obliczania pojemności miejsc doraźnego schronienia (mds) w zależności od przeznaczenia i powierzchni budynku:

w budynku mieszkalnym wielorodzinnym – nie mniejszej niż liczba osób równa ilorazowi łącznej powierzchni użytkowej mieszkań i wskaźnika 25 m2 na osobę;
w budynku użyteczności publicznej – nie mniejszej niż liczba osób równa ilorazowi powierzchni użytkowej budynku i wskaźnika 15 m2 na osobę;
w garażu podziemnym – nie mniejszej niż liczba osób równa dwukrotności liczby miejsc postojowych, jeżeli z pkt 1 i 2 nie wynika większa liczba osób

– przy czym nie większej niż liczba osób równa ilorazowi 75 proc. powierzchni kondygnacji podziemnej lub garażu podziemnego i wskaźnika 1,5 m2.

Resort podkreśla, że takie przepisy były postulowane przez branżę budowlaną, bo obecnie regulacje nie precyzują obowiązkowej pojemności mds, ani tego czy powinien zajmować całą kondygnację podziemną. Wymogi pojemności dotyczą konkretnych mds w danym obiekcie budowlanym, a pojemność będzie obliczana zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu, na podstawie m.in. powierzchni oraz wydajności instalacji mds.

Projektowana nowela doprecyzowuje również zasady kontroli budynków z kondygnacjami podziemnymi przez organy nadzoru budowlanego.

Miejsca przydatne do tymczasowego ukrycia

Resort porządkuje też zasady ewidencjonowania lokalizacji przeznaczonych do organizowania mds oraz obiektów nazwanych dotychczas „obiektami przydatnymi do zorganizowania miejsc doraźnego schronienia”. Ta druga grupa będzie nazwana „miejscami przydatnymi do tymczasowego ukrycia ludności”. Obejmą one różnego rodzaju miejsca i obiekty, które nie są obiektami zbiorowej ochrony (ukryciami, schronami i mds-ami), ale zapewnią podstawowe schronienie przed przejściowymi zagrożeniami np. nagłymi zjawiskami pogodowymi, ostrzałem z broni małokalibrowej, odłamkami i użyciem niewielkich dronów z ładunkami wybuchowymi.

Obiekty te nie będą wyznaczane w trybie administracyjnym i mogą nie być stale dostępne. Dane o nich będą gromadzone w ewidencji, a ich zgłaszanie będzie należało do kompetencji właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.

Nowy art. 103a przewiduje z kolei, że w razie ogłoszenia alarmu, w szczególności o zagrożeniu uderzeniem z powietrza, właściciel lub zarządca obiektu, w którym znajduje się miejsce przydatne do tymczasowego ukrycia ludności, ma obowiązek udostępnić je osobom chroniącym się przed zagrożeniem, na czas trwania tego zagrożenia.

Przeczytaj również: MSWiA rozszerza Program Ochrony Ludności. Powiaty: to nie tak miało działać

Mniejsza częstotliwość szkoleń

Rząd chce przy okazji zmniejszyć częstotliwość obowiązkowych szkoleń z ochrony ludności (propozycja nie rzadziej niż raz na dwa lata). Ministerstwo uzasadnia, że od wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2025 r.) większość osób zobowiązanych do odbycia szkoleń została już przeszkolona, roczna częstotliwość obligatoryjnych szkoleń może więc prowadzić do powtarzania się treści szkoleń.

Rozszerzono również katalog podmiotów, które mogą podlegać kontroli z ustawy. Obecnie przepis dotyczy jedynie podmiotów wyznaczonych na podstawie porozumienia bądź decyzji, co budzi wątpliwości, czy kontrola może dotyczyć podmiotów ochrony ludności wskazanych wprost w ustawie. Resort uzasadnia, że w większości przypadków będą to podmioty podległe i nadzorowane przez właściwego ministra i kontrola odbywa się w ramach podległości

Projektowana nowela uszczegóławia też przepisy dotyczące przekazywania danych przez organy emerytalne do ewidencji krajowej rezerwy obrony cywilnej.

Resort planuje też zmiany w ustawach dotyczących służb mundurowych: ustawie o Policji, ustawie o Straży Granicznej, w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej oraz w ustawie o Służbie Ochrony Państwa w zakresie wypłaty należności funkcjonariuszy oddelegowanych. Koszty oddelegowania funkcjonariuszy tych służb do zadań w urzędach centralnych ponosić będą jednostki delegujące. Ma to zwiększyć odpowiedzialność i zaangażowanie służb.

Zmiana obejmie też należności funkcjonariuszy, którzy obecnie, przed dniem wejścia w życie projektowanych zmian, zostali oddelegowani i wykonują zadania w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw wewnętrznych albo w jednostce podległej lub nadzorowanej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Nowe rozwiązania obejmują też ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej. Celem jest zapewnienie odpowiednich częstotliwości dla Systemu Bezpiecznej Łączności Państwowej, w tym jego mobilnego podsystemu SBŁP-M.

Planuje się, że projektowana nowelizacja ustawy wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Projekt ustawy trafił właśnie do konsultacji

Nowość