Zmiany, które zaczęły obowiązywać od środy, mają m.in. przyczynić się do przyspieszenia procesu deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej, czyli przejścia z umieszczania dzieci w placówkach instytucjonalnych do opieki świadczonej w rodzinnych formach np. w rodzinach zastępczych.

Nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przewiduje wzrost z 2 168,76 zł na 4100 zł wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. Natomiast w przypadku rodzin pełniących funkcję pogotowia rodzinnego z kwoty nie niższej niż 2819,39 zł do kwoty nie niższej niż 5084 zł. Wynagrodzenia będą waloryzowane według wskaźnika inflacji.

Dodatkowo ustawa wprowadza jednolite kryteria w dostępie do jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł, wynikającego z ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” dla rodzin biologicznych oraz rodzin przysposabiających dziecko.

Zrezygnowano z kryterium dochodowego w wysokości 1200 zł obowiązującego przy przyznawaniu pomocy na usamodzielnienie oraz pomocy na zagospodarowanie osobom usamodzielnianym (czyli osobom opuszczającym pieczę zastępczą po osiągnięciu pełnoletności).

Czytaj w LEX: Bochenek Michał, Żądanie opłat za pobyt dziecka w pieczy zastępczej >

 

Zmiany w zakresie urlopu ojcowskiego

Ułatwiony zostanie proces adaptacji dziecka, w szczególności dziecka starszego (tj. powyżej 7 lat), w nowej rodzinie adopcyjnej.

  • Pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, przysługiwać będzie urlop ojcowski i urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego.
  • Podobne zmiany zaproponowano także w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, jak również w zakresie nadania prawa do świadczenia rodzicielskiego dla osób, które przysposobiły dziecko.

Uprawnienia te, co do zasady przysługują obecnie do ukończenia przez dziecko 7 roku życia. Proponowane zmiany wydłużają te uprawnienia do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Przeczytaj także:
Po zmianach w pieczy zastępczej powiaty zapłacą o miliard złotych więcej>>
I Salomon miałby problem - ukraińskie sieroty testują polski system>>

 

Zmiany w przekształcaniu rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe

Nowelizacja zwiększa zakresu kontroli osób związanych z organizacją i pełnieniem pieczy zastępczej (obowiązkowa weryfikacja w Rejestrze Osób Skazanych na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym). Wprowadza też zmian w zakresie wymogów kwalifikacyjnych dla określonych kategorii osób wskazanych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Nowe przepisy wprowadzają też  możliwość powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo wychowawczej albo regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej osoby, która opuściła już te formy pieczy i rozpoczęła proces usamodzielniania, jednak z różnych powodów chciałby wrócić do pieczy zastępczej.

Czytaj też: Akty prawa miejscowego stanowione na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej >

Ustawa przewiduje zmiany w zasadach przekształceń rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe i podpisywania umów z nowymi rodzinami zastępczymi zawodowymi i prowadzącymi rodzinne domy dziecka. Zdaniem ministerstwa zmiany ułatwią podpisywanie umów ze starostami innymi niż starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej czy kandydata.

Czytaj też: Sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej >

 

Inne rozwiązania ustawy

Funkcjonować będzie zasada, że m.in. powiat – na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodziny zastępcze lub rodzinny dom dziecka – może odmówić umieszczenia dziecka w danej rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka tylko w sytuacji, gdy liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej spoza powiatu przekroczyła 25 proc. Rozwiązanie to ograniczy umieszczanie dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej mimo posiadania wolnych miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej.

Ustawa przewiduje wprowadzenie zasadniczego zakazu tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego oraz specjalistyczno-terapeutycznego, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych, przy pozostawieniu możliwości przekształceń placówek w ramach niezwiększania liczby miejsc w instytucjonalnych formach w danym powiecie lub odpowiednio województwie.

Przepisy zakładają wprowadzenie opinii Rzecznika Praw Dziecka w przypadku wniosku o utworzenie w sytuacjach wyjątkowych nowych placówek typu socjalizacyjnego, interwencyjnego oraz specjalistyczno-terapeutycznego, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

Sprawdź też: Wilk Jakub "Akty prawa miejscowego dotyczące świadczeń rodzinnych oraz wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Przewodnik z wzorami" >

Nowelizacja zakłada też, wprowadzenie rejestru obejmującego wykaz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz osób, które osiągnęły pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej. Rejestr będzie zawierał m.in. wykaz:

  1. dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej oraz osób niepełnoletnich opuszczających rodzinną pieczę zastępczą, z podziałem na dzieci umieszczone lub przebywające w poszczególnych formach rodzinnej pieczy zastępczej oraz formach instytucjonalnej pieczy zastępczej,
  2. osób, które uzyskały, pozytywną albo negatywną, wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka,
  3. kandydatów zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka,
  4. rodzin zastępczych z podziałem na rodziny zastępcze spokrewnione, niezawodowe albo zawodowe,
  5. rodzinnych domów dziecka,
  6. placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych,
  7. osób usamodzielnianych;

 

Sprawdź w LEX:

Czy na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej pedagog szkolny może udostępnić asystentowi rodziny wszelkie informacje (dane) o dziecku, które wychowuje się w tej rodzinie? >

Czy rodzinny dom dziecka jest placówką zapewniającą całodobową opiekę w rozumieniu art. 101 ust. 2a ustawy o pomocy społecznej? >

Kiedy powinny zostać podjęte przez dyrektora PCPR działania, celem dochodzenia na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej, świadczeń alimentacyjnych? >