Wygląda na to, że bez konsultacji i "przy okazji" wprowadzona ma być zmiana dotycząca potwierdzania profilu zaufanego - potrzebna, ale wymagająca dyskusji ekspertami do spraw cyberbezpieczeństwa czy jednostkami samorządu terytorialnego. Samorządowcy z powiatów zauważają, że skierowana do konsultacji publicznych wersja projektu nie zakładała zmian w ustawie o informatyzacji. Chodzi o wprowadzenie metody wideoweryfikacji do potwierdzania profilu zaufanego.
W Sejmie odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw. Oprócz kwestii związanych z wprowadzeniem zmian w poborze opłat na państwowych autostradach, projekt zawiera także propozycje zmian w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu, z uwagi na planowane wdrożenie Systemu Poboru Opłaty Elektronicznej KAS, i że przed rozpoczęciem przejazdu po drodze płatnej nałożony jest obowiązek rejestracji w systemie, a najwygodniejszym sposobem uwierzytelniania użytkowników w systemach podmiotów publicznych jest profil zaufany (PZ), który może być używany przez kierowców wielokrotnie, proponuje się uchylenie przepisu, który stanowi podstawę wydania tymczasowego profilu zaufanego, który powstał w dobie pandemii, z ograniczonym 3-miesięcznym okresem ważności. Jednocześnie metoda potwierdzania tymczasowego profilu zaufanego zostanie wprowadzona jako metoda alternatywna dla potwierdzania profilu zaufanego. Obecnie PZ założony przez internet wymaga osobistego potwierdzenia tożsamości w jednym z w wybranych punktów potwierdzających. Można też założyć go przez bankowość elektroniczną.
Wideoidentyfikacja zostanie i wzrośnie jej rola
Postulowana zmiana ma zostać zrealizowana w taki sposób, że dotychczasowa metoda potwierdzania tożsamości osoby fizycznej w trybie wideoidentyfikacji stosowana przed wydaniem tymczasowego profilu zaufanego umocowana w art. 20ca ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne znajdzie zastosowanie jako jeszcze jeden sposób potwierdzania profilu zaufanego. Jego ważność i możliwość przedłużania tej ważności będzie ustalana na zasadach dotychczasowych dotyczących profilu zaufanego potwierdzanego w sposób określony w art. 20c tej ustawy. Chodzi o porównanie wizerunku wnioskodawcy udostępnianego przez niego w czasie rzeczywistym za pośrednictwem transmisji audiowizualnej z wizerunkiem tego wnioskodawcy pobranym z Rejestru Dowodów Osobistych. Może być to też weryfikacja danych zawartych w warstwie graficznej dowodu osobistego albo paszportu okazanego w czasie rzeczywistym za pośrednictwem transmisji audiowizualnej.
W uzasadnieniu wskazano, że w okresie funkcjonowania usługi zdalnego potwierdzania tożsamości w trybie wideoidentyfikacji potwierdzono do końca roku 2020 prawie 38 tysięcy profili zaufanych, co znaczy, że usługa wychodzi naprzeciw obecnemu zapotrzebowaniu. Dodatkowo planuje się, że minister do spraw informatyzacji może upoważnić do potwierdzania profilu zaufanego przy użyciu tej metody „jednostkę podległą lub nadzorowaną”.
Minister może usługę udostępnić i zawiesić w razie niebezpieczeństwa
Związek Powiatów Polskich (ZPP) zauważa, że proponowany art. 20cb ustawy o informatyzacji został niekonsekwentnie zredagowany - według ust. 1 ma stanowić, że minister właściwy do spraw informatyzacji może udostępnić usługę online służącą do potwierdzania profilu zaufanego przy użyciu metody wideoweryfikacji. Równocześnie jednak w świetle ust. 6 ma móc zawiesić lub zaprzestać świadczenia usługi, o której mowa w ust. 1, w przypadku zaistnienia okoliczności, które mogłyby wpływać na bezpieczeństwo metody potwierdzania tożsamości stosowanej w ramach tej usługi i informować o tym na swojej stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej.
- Tym samym z jednej strony minister właściwy do spraw informatyzacji ma mieć fakultatywną kompetencję do udostępnienia usługi, a z drugiej strony do jej zawieszenia konieczne będzie zaistnienie określonych okoliczności związanych z bezpieczeństwem. Co z przypadkami, w których zawieszenie lub zaprzestanie jej świadczenia byłoby konieczne np. ze względów technicznych? Mówimy o dość newralgicznej usłudze, w odniesieniu do której funkcjonowania organ na poziomie „operacyjnym” powinien być umocowany do sprawnego podejmowania decyzji – zauważa prezes ZPP Andrzej Płonka.
Eksperci za, ale trzeba uzupełnić braki
Wideoweryfikacja jest stosowana już w praktyce przez banki i jest przydatna, bo pozwala wyeliminować element fizycznej weryfikacji tożsamości. Jednak według ekspertów wymaga specjalnych umiejętności i oprogramowania, co podkreśla Tomasz Zalewski, radca prawny, partner w Bird&Bird. Jego zdaniem jednak ze względu na występujące ryzyka będzie zawsze bardziej staranna niż zwykłe "zerknięcie" na zdjęcie w dowodzie i porównanie go z wizerunkiem osoby stojącej przed urzędnikiem, może być więc bezpieczniejsza.
Według dr. Krzysztofa Świtały z katedry Prawa Informatycznego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, problemem może być dostęp do odpowiedniej jakości sprzętu tego rodzaju przykładowo w małych gminach. Niezbędne są także szkolenia urzędników, a obywatele i przedsiębiorcy, którzy powinni posiadać „choćby podstawowe umiejętności i sprzęt umożliwiający uczestnictwo w wideokonferencjach”.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
Znowu nie było konsultacji z Komisją Wspólną
Według Związku Powiatów Polskich tego typu zmiany dotykające funkcjonowania e-administracji powinny być szeroko przedyskutowane np. z ekspertami do spraw cyberbezpieczeństwa czy jednostkami samorządu terytorialnego. Skierowana do konsultacji publicznych wersja projektu nie zakładała zmian w ustawie o informatyzacji. Projekt nie był też skierowany do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Wątpliwości ZPP budzi także fakt, że zmiana nie jest przedmiotowo związana z podstawową materią projektu, czyli poborem opłat za przejazd autostradami.
