Sprawa karna Zbigniewa W., wójta gminy Daszyna (województwo łódzkie) dotyczyła wyłudzania pieniędzy z ARiMR. Zatrzymany w 2018 r. wójt, ponownie uzyskał mandat w wyborach samorządowych w 2019 r. Nie mógł jednak złożyć ślubowania i objąć urzędu. W związku z tym rządy w gminie Daszyna przez czas tymczasowego aresztowania wójta, do chwili złożenia przez niego ślubowania, sprawować miała osoba wyznaczona przez premiera.
Niedoszły wójt wniósł o uchylenie zaskarżonego aktu. Podał, że w poprzedniej kadencji powołał zastępcę, który jego zdaniem powinien kierować pracami gminy. Przepis, na który powołał się premier, wydając skarżony akt tj. art. 28g ust. 3a ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g) nie miał w tej sytuacji zastosowania. I choć powołał zastępcę jeszcze w poprzedniej kadencji, to jego mandat rozciąga się na nowy okres urzędowania – wobec faktu, iż osoba wójta się przecież nie zmienia.
Choć wójt wygrał wybory, to nie złożył ślubowania
W odpowiedzi na skargę, prezes Rady Ministrów wniósł o jej oddalenie, wskazując, że Zbigniew W. nie miał interesu prawnego w zaskarżeniu przedmiotowego aktu.
WSA w Warszawie oddalił skargę. Wyjaśnił, że skarżący, mimo że w wyborach samorządowych uzyskał mandat wójta, to cały czas nie złożył ślubowania, a zatem nie pełni aktualnie zadań oraz kompetencji wójta. Wydane przez niego uprzednio zarządzenie o powołaniu zastępcy wygasło wraz z zakończeniem poprzedniej kadencji.
Premier prawidłowo zatem zastosował w takim stanie sprawy przepis art. 28g ust. 3a u.s.g., stwierdzając, że zachodzi przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, która zaistniała przed złożeniem przez niego ślubowania. Zbigniew W. złożył skargę kasacyjną.
Czytaj w LEX: Przeszkody faktyczne i prawne w sprawowaniu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) >
Nie złożył ślubowania, nie jest wójtem
Naczelny Sąd Administracyjny podzielił zdanie sądu I instancji. Przypomniał, że kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy (art. 26 ust. 1 i 2 u.s.g.). Wójt obejmuje urząd po złożeniu wobec rady ślubowania (art. 29a ust. 1 u.s.g.). W myśl natomiast art. 28g ust. 2 u.s.g. w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej przez jedną z okoliczności, o których mowa w ust. 1, zadania i kompetencje wójta przejmuje osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.
Czytaj w LEX: Skutki zaistnienia przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) >
W tej sprawie skarżący nabył zatem wprawdzie mandat wójta na kadencję 2018-2023, jednakże cały czas nie objął urzędu, ponieważ nie złożył ślubowania. Nie mógł, więc powołać zastępcy. Natomiast zarządzenie o powołaniu zastępcy straciło już moc obowiązującą, po zakończeniu kadencji 2014-2018. Wyznaczony przez skarżącego zastępca przejął jego obowiązki w okresie tymczasowego aresztowania, jednak nie dłużej, niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta. Wyznaczony zastępca wójta wykonuje bowiem zadania i kompetencje wójta od dnia zatrzymania do dnia zwolnienia z tymczasowego aresztowania, jednak nie dłużej niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta (art. 28g ust. 6 pkt 1 u.s.g.). W tym czasie wyznaczony przez niego zastępca faktycznie pełnił obowiązki wójta, ponieważ w poprzedniej kadencji skarżący jako wójt złożył ślubowanie.
Czytaj w LEX: Obligatoryjność powołania zastępcy wójta >
Aktualnie tymczasowe aresztowanie uniemożliwia skarżącemu złożenie ślubowanie i objęcie mandatu w nowej kadencji. Nie może zatem wydać jako wójt zarządzenia o powołaniu swojego zastępcy. Natomiast moc prawna zarządzenia o powołaniu zastępcy w ubiegłej kadencji nie rozciąga się na nową kadencję. Rację miał zatem premier, że zachodziła przemijająca przeszkoda w sprawowaniu urzędu wójta, która wymagała interwencji z jego strony i wyznaczenia zastępcy na czas tymczasowego aresztowania wójta.
Wyrok NSA z 23 maja 2023 r., sygn. akt III OSK 2310/21
Czytaj też w LEX: Konsolidacja zarządzania w samorządzie – wybrane zagadnienia. Uwagi do dyskusji >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
