Regulacja określająca funkcję i sposób złożenia ślubowania osoby wybranej na funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) znajduje się w art. 29a ustawy o samorządzie gminnym. Ślubowanie przesądza o wstąpieniu przez osobę wybraną na ten urząd w prawa i obowiązki wynikające z pełnienia mandatu wójta, a jednocześnie zamyka okres sprawowania władzy w gminie przez dotychczasowego wójta. Do chwili złożenia ślubowania przez nowo wybranego wójta, obowiązki pełni dotychczasowy wójt, a wydane przez niego zarządzenia podlegają wykonaniu. I odwrotnie, przed złożeniem ślubowania nowy wójt, nie może wydawać władczych zarządzeń.

 

Treści ślubowania nie można modyfikować

Treść ślubowania nowego wójta (burmistrza, prezydenta miasta) została określona ustawą. Niedopuszczalne jest zatem jej modyfikowanie w jakimkolwiek zakresie, np. mocą postanowień statutu gminy. Również składający ślubowanie nie może dowolnie zmieniać jej słów. Niedopuszczalne jest rozszerzanie, skracanie treści przysięgi, albo zastępowanie poszczególnych słów ich synonimami. Skutkiem omyłki lub świadomego przestawienie części tekstu lub pomięcie niektórych słów, będzie wątpliwość co do skuteczności objęcia mandatu przez wójta. Jedyne dopuszczalne odstępstwo, dotyczy pominięcia słów na zakończenie ślubowania "Tak mi dopomóż Bóg". Wypowiedzenie tego zdania bądź też jego pominięcie, ma wymiar wyłącznie religijny lub polityczny, ale nie ma znaczenia prawnego.

Czytaj w LEX: Instytucja ślubowania wójta w polskim porządku prawnym >

Ślubowanie powinno odbywać się przed radą gminy w formie ustnej. W przeciwieństwie do radnych oraz pracowników samorządowych wójt sam wypowiada całą rotę ślubowania przed radą. Dla ważności aktu ślubowania wymagane jest by akt ślubowania miał miejsce w czasie trwania nadzwyczajnej sesji rady gminy, liczba radnych na sesji spełniała warunek kworum, a radni byli zdolni do sprawowania swoich mandatów. Rada gminy nie może zatem przekazać kompetencji do odebrania ślubowania nowego wójta na przewodniczącego rady bądź też na którąkolwiek z jej komisji.

Czytaj w LEX: Czy złamanie przez wójta zobowiązań wyrażonych w treści ślubowania pociąga za sobą sankcje prawne? >

Przeczytaj także: Wójt dowiezie na wybory - nowelizacja Kodeksu Wyborczego opublikowana>>

Ślubowanie przyjmuje rada gminy lub komisarz wyborczy

Akt złożenia ślubowania przez wójta następuje, co do zasady, wobec rady gminy. W tym celu sesja tego organu powinna być zwołana, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów. Wyjątkowo, tę sesję rady zwołuje nie jej przewodniczący, lecz komisarz wyborczy. Dzięki temu można uniknąć możliwej sytuacji, świadomego niezwoływania sesji w celu opóźnienia lub uniemożliwienia objęcia obowiązków przez wójta.

Czytaj w LEX: Złożenie ślubowania przez wójta >

Przewodniczący rady zwołuje sesję w celu przyjęcia ślubowania nowego wójta, gdy ten został wybrany w wyborach przedterminowych. Wobec celu zwołania rady, sesja ma charakter nadzwyczajny. W praktyce nie powinno się jej zatem łączyć z pierwszą po wyborach sesją rady gminy, na której ślubowanie składają radni. I to nawet jeśli organizacyjnie byłoby to możliwe. Dopuszczalne jest jednak zwołanie na jeden dzień dwóch następujących po sobie sesji rady gminy - pierwszej, na której ślubowanie złożą radni, i kolejnej, w celu odebrania ślubowania od wójta. Taka sekwencja jest o tyle ważna, że skoro wójt ma złożyć ślubowanie przed radą gminy, to radni muszą złożyć swoje ślubowanie zawsze wcześniej niż wójt.

Czytaj w LEX: Maroń Grzegorz, Instytucja ślubowania radnego jednostki samorządu terytorialnego w polskim porządku prawnym >

Sama ceremonia złożenia ślubowania przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) powinna mieć uroczysty i podniosły charakter. Jeżeli sesja rady zwołana przez komisarza wyborczego nie odbyła się (niezależnie od powodów), wójt składa ślubowanie przed właściwym terytorialnie komisarzem wyborczym. Również wówczas, wójt składa ślubowanie ustnie, o treści niezmienionej w stosunku do ślubowania składnego przed radą gminy. Złożenie ślubowania, wójta przed komisarzem wyborczym potwierdza podpisem pod treścią ślubowania. Następnie, akt ślubowania komisarz przesyła niezwłocznie przewodniczącemu rady gminy. Informację o dacie złożenia ślubowania komisarz wyborczy podaje także do publicznej wiadomości mieszkańców gminy w formie komunikatu w Biuletynie Informacji Publicznej w terminie 14 dni od dnia złożenia ślubowania.

Sprawdź w LEX: Czy urzędujący burmistrz może uczestniczyć w wyborach do rady powiatu, a potem zrzec się mandatu radnego? >

 

Odmowa złożenia ślubowania to rezygnacja z mandatu

Ustawodawca wprowadził domniemanie, iż uchylanie się od złożenia ślubowania w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów wójta jest równoznaczne z odmową złożenia ślubowania. Chodzi jednak wyłącznie o intencjonalne, świadome unikanie dopełnienia tej czynności, które może przejawiać się np. w niczym nieusprawiedliwionym niepojawieniu się na sesji rady gminy zwołanej w celu odebrania od wójta ślubowania i późniejszym równie zamierzonym powstrzymywaniem się od dokonania tego przed komisarzem wyborczym. Nie mają takiego charakteru zdarzenia niezależne od woli wójta np. długotrwała choroba uniemożliwiająca mu złożenie ślubowania.

Sprawdź w LEX: Kiedy zaczyna się i kończy zatrudnienie wójta, burmistrza? >

Jeżeli osoba wybrana na funkcję wójta zamierza zrezygnować z mandatu, i z tego powodu odmawia złożenia ślubowania, nie powinna czekać na upływ terminu do złożenia ślubowania, a tylko w sposób wyraźny oświadczyć się odnośnie do tej kwestii na piśmie lub ustnie wobec rady gminy, np. w trakcie sesji, na której powinno dojść do złożenia ślubowania. Jeżeli jednak tego nie zrobi, a upłynie termin do złożenia ślubowania, rada gminy będzie obowiązana stwierdzić wygaśnięcie mandatu wójta (art. 28d u.s.g. i art. 492 par. 1 pkt 1 i par. 2 Kodeksu Wyborczego).

Czytaj w LEX: Wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wskutek odmowy złożenia ślubowania >

Należy podkreślić, że wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) następuje z mocy prawa, a uchwała rady gminy w tym przedmiocie ma charakter jedynie deklaratoryjny. Jeżeli rada nie podejmie uchwały o wygaśnięciu mandatu w terminie miesiąca od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu, wówczas wojewoda powinien stwierdzić o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w zarządzeniu zastępczym.

Sprawdź w LEX: Czy wójt może odmówić realizacji uchwały podjętej przez radę gminy? >