Kontroli - przypomnijmy - uniknie m.in. prezydent, ale też RPO, adwokaci, radcy prawni, notariusze czy komornicy sądowi.
Chodzi o nowelizację procedury cywilnej i w sumie 30 innych ustaw. Senat chciał jej odrzucenia, Sejm odrzucił jednak uchwałę Senatu. Kwestia zapewniania bezpieczeństwa w budynkach sądowych jest uregulowana w art. 54 p.u.s.p. Zgodnie z par. 1. do budynków sądowych nie wolno wnosić broni ani amunicji, a także materiałów wybuchowych i innych środków niebezpiecznych. Nie dotyczy to osób wykonujących w budynkach sądowych obowiązki służbowe wymagające posiadania broni. Par. 2 mówi z kolei o tym, że prezes sądu może zarządzić stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo w budynkach sądowych oraz zapobiegających naruszaniu zakazu. W takim przypadku do ochrony budynków sądowych oraz osób w nich przebywających stosuje się przepisy o ochronie osób i mienia. - Uprawnienie dla pracowników ochrony do przeglądania odzieży i bagażu wprowadzane niniejszą ustawą jest spójne z innymi rozwiązaniami systemowymi, które określają uprawnienia pracowników ochrony do przeglądania bagażu i odzieży, a także poszczególnych służb w sprawie przeszukania obywatela. Zapewni ono zgodność regulacji z zasadą proporcjonalności wkraczania pracowników ochrony w prawa i wolności podlegające ochronie konstytucyjnej - zaznaczono w uzasadnieniu.
Czytaj: Przepisy o karach za znieważenie sądu poprawiane, ale nadal kontrowersyjne>>
Kontrola bagażu przy właścicielu, ochroniarz postara się nie uszkodzić
Pracownik ochrony (wpisany na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej) będzie mógł:
- przeglądać zawartość bagażu i odzieży osób wchodzących do budynku sądu;
- odmówić zezwolenia na wejście do budynku sądu osobie odmawiającej poddania się przeglądaniu zawartości bagażu i odzieży;
- odmówić zezwolenia na wejście do budynku sądu osobie posiadającej przy sobie przedmioty niebezpieczne;
- żądać usunięcia innych przedmiotów i urządzeń, które mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub mienia, lub oddania ich do depozytu.
Ma też - w miarę możliwości - informować sekretariat właściwego wydziału sądu o odmowie zezwolenia na wejście do budynku sądu osobie wezwanej na rozprawę lub posiedzenie sądu w powyższych sytuacjach.
Zobacz w LEX: Zachowanie porządku na rozprawie głównej - procedura krok po kroku >>
Określono też, że takie przeglądanie zawartości bagażu będzie polegać na:
- wzrokowej i manualnej kontroli zawartości bagażu, w tym manualnym sprawdzeniu znajdujących się w nim przedmiotów;
- sprawdzeniu bagażu z wykorzystaniem środków technicznych niezbędnych do wykrywania materiałów i urządzeń zabronionych, w szczególności broni, materiałów wybuchowych oraz substancji mogących stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia.
Pracownik ochrony będzie mógł żądać udostępnienia bagażu, w tym otwarcia i pokazania jego zawartości. Co ważne, bagaż będzie mógł przeszukać w obecności właściciela oraz - jak zapisano w ustawie - w miarę możliwości w sposób niepowodujący jego uszkodzenia i uszkodzenia znajdujących się w nim rzeczy.
Sprawdzenie odzieży bez odsłaniania ciała
Z kolei przeglądanie odzieży ma polegać na:
- manualnym sprawdzeniu zawartości odzieży oraz przedmiotów znajdujących się na ciele osoby wchodzącej do budynku sądu lub przez nią posiadanych bez odsłaniania przykrytej odzieżą powierzchni ciała;
- sprawdzeniu za pomocą środków technicznych niezbędnych do wykrywania materiałów i urządzeń zabronionych, w szczególności broni, materiałów wybuchowych oraz substancji mogących stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia.
Równocześnie pracownik ochrony będzie mógł żądać zdjęcia przez osobę wchodzącą do budynku sądu zewnętrznych warstw odzieży, pokazania zawartości kieszeni oraz "innych części odzieży lub przedmiotów znajdujących się na ciele tej osoby lub przez nią posiadanych". Zapisano również, że czynności te wykonuje się w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której są wykonywane. Ma je też wykonywać - w miarę możliwości - pracownik ochrony tej samej płci, co osoba poddana przeglądaniu odzieży.
Osoba poddana kontroli bagażu lub odzieży będzie mogła zażądać sporządzenia protokołu i pracownik ochrony będzie musiał to zrobić. Osobie poddanej przeglądaniu zawartości bagażu lub przeglądaniu odzieży przysługiwać będzie również skarga na działalność sądu, wnoszona do prezesa sądu właściwego ze względu na miejsce dokonania czynności, w terminie 7 dni od dnia dokonania czynności, w celu zbadania legalności oraz prawidłowości jej dokonania.
Prezydent, minister, adwokat - wejdą do sądu bez kontroli
Swoisty immunitet od takiej kontroli otrzymają (po uprzednim okazaniu legitymacji służbowej lub dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości i zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji):
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
- Prezes Rady Ministrów;
- członek Rady Ministrów;
- Rzecznik Praw Obywatelskich;
- Rzecznik Praw Dziecka;
- Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych;
- osoby korzystające z immunitetu parlamentarnego, sędziowskiego lub prokuratorskiego oraz ławnicy danego sądu, referendarze sądowi;
- osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umów międzynarodowych albo powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych;
- adwokaci, radcy prawni, notariusze, komornicy sądowi, radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej;
- kuratorzy sądowi, rzecznik patentowy, biegli sądowi, doradcy restrukturyzacyjni - w trakcie pełnienia czynności służbowych;
- funkcjonariusze Policji, Służby Więziennej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa i żołnierzy Żandarmerii Wojskowej, pracowników i funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej - w trakcie pełnienia czynności służbowych;
- inne osoby, w stosunku do których dyrektor sądu albo prezes sądu wyraził zgodę na ich wejście.
Zobacz w LEX: Ukaranie karą porządkową grzywny lub pozbawienia wolności za naruszenie powagi sądu - procedura krok po kroku >>
Sądy mają wątpliwości, czy wystarczy ochroniarzy
W opiniowaniu jest natomiast rozporządzenie do tych zmian ustawowych. Precyzuje ono sposób, czas i miejsce przechowywania protokołu, a także sposób, okres i miejsce przechowywania notatki służbowej i wzór protokołu. Z opinii do rozporządzenia wynika jednak, że sądy mają w zakresie zmian pewne wątpliwości.
Przykładowo wiceprezes Sądu Okręgowego w Olsztynie wskazał, że brakuje ustawowego katalogu przedmiotów zdefiniowanych jako „inne środki niebezpieczne”, co z kolei może powodować ryzyko niezatrzymania niebezpiecznego przedmiotu w depozycie, w sytuacji gdy z czynnością tą wiąże się konieczność sporządzenia notatki przez pracownika ochrony lub pracownik ochrony błędnie „oszacuje” przedmiot.
Z kolei prezes Sądu Okręgowego w Krakowie, zwraca uwagę, że przez trzy punkty kontroli w SO w Krakowie - tzw. bramki - dziennie przechodzi ok. 2 tys. osób. - Koordynator ochrony podnosi, że o ile w okresie letnim problem praktycznie nie istnieje, to w okresie jesienno-zimowym za każdym razem pracownik ochrony ingeruje urządzeniem do ręcznego wykrywania metali pomiędzy ubraniem wierzchnim petenta, żeby wykluczyć ukryte przedmioty pod płaszczem czy też marynarką. Jeżeli takie sprawdzenie będzie uznawane za „przeglądanie odzieży, będzie to oznaczać konieczność sporządzenie protokołów w przypadku większości osób wchodzących do sądu - wskazano. Dodając, że w takiej sytuacji może być problem z brakiem wystarczającej liczby pracowników.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.