NIK zbadała nadzór nad robotami prowadzonymi na drogach gminnych i powiatowych w województwie lubelskim. Okazuje się, że inwestorzy publiczni - zarządcy dróg gminnych i powiatowych - w większości skontrolowanych jednostek (8 z 13) nie sprawowali prawidłowego nadzoru nad realizacją robót budowlanych zleconych do wykonania na drogach lokalnych.
Brak kontroli inwestorów nad inspektorami nadzoru
Inwestorzy powoływali inspektorów nadzoru jednak nie sprawowali rzetelnej kontroli nad ich działaniami. Nie egzekwowali od wykonawców ścisłego przestrzegania procedur służących zapewnieniu należytej jakości wykonania zleconych robót oraz nie reagowali odpowiednio na brak lub nierzetelne prowadzenie wymaganej dokumentacji budowy.
Jedynie nieliczni inwestorzy (2 z 13) korzystali z możliwość przeprowadzania - niezależnie od wykonawcy - badań laboratoryjnych jakości wykonania robót i wykorzystywanych materiałów.
Złe drogi barierą rozwoju
Rządowe analizy wskazują, że niedostateczny rozwój sieci dróg lokalnych oraz niski standard ich wykonania i zły stan techniczny stanowią istotne ograniczenia dla lokalnych inicjatyw gospodarczych oraz pogarszają jakość życia mieszkańców gmin i powiatów.
W województwie lubelskim zły stan dróg lokalnych ciągle jeszcze stanowi barierę dla równomiernego rozwoju regionu. Obniża w ten sposób atrakcyjność inwestycyjną oraz konkurencyjność ośrodków gospodarczych.
W latach 2012-2018 wydatki gmin i powiatów z terenu województwa na drogi lokalne finansowane były zarówno ze środków własnych, jak i pochodzących z dotacji z budżetu państwa oraz programów Unii Europejskiej. Wydatki te stopniowo wzrastały.
Uchybienia w prawie zamówień publicznych
W dwóch jednostkach z 13 objętych kontrolą NIK wykryła istotne nieprawidłowości przy udzielaniu zamówień publicznych na wykonanie robót drogowych. W jednej z tych jednostek stwierdzono nierzetelne zabezpieczenie interesów inwestora publicznego w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz w zawartej w jego wyniku umowie.
W drugiej ujawniono m.in. nieprzestrzeganie przez kierownika zamawiającego obowiązku wyłączenia się z wykonywania czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia na wykonanie robót drogowych.
Nieprzestrzegania prawa o ruchu drogowym
W siedmiu jednostkach nie zapewniono przestrzegania wymogów wynikających z przepisów wykonawczych do prawa o ruchu drogowym, istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa przy przystąpieniu do robót budowlanych prowadzonych na drogach publicznych.
Przed przystąpieniem do robót i wprowadzeniem zmian w organizacji ruchu drogowego, nie dopełniono wymogu opracowania i uzyskania zatwierdzenia przez uprawniony organ projektu czasowej organizacji ruchu drogowego na odcinkach dróg objętych robotami budowlanymi lub nowej stałej organizacji ruchu drogowego przewidzianej do wprowadzenia na tych odcinkach po zakończeniu robót.
Czytaj też: Po wyroku TSUE samorządowcy obawiają się rozjeżdżenia dróg
Dzienniki budowy z brakami
NIK stwierdziła, że w wielu przypadkach nie zapewniono należytego wywiązywania się wykonawców robót z obowiązków dotyczących rzetelnego prowadzenia dokumentacji budowy, w szczególności w zakresie dzienników budowy - dokumentów istotnych dla prawidłowego wykonywania nadzoru nad jakością robót budowlanych.
Ewentualne uwagi i polecenia inspektora powinny być wpisane do dziennika budowy, podobnie jak zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu oraz częściowych i ostatecznych odbiorów robót.
Większość z dzienników budowy prowadzonych dla pozostałych zadań nie zawierała kompletu wpisów, których zamieszczenie w takim dokumencie było wymagane, np. wpisów dotyczących jakości użytych materiałów budowlanych, informacji o pobieraniu próbek do badań laboratoryjnych oraz ich wyników.
Dwa zawiadomienia do prokuratury
W efekcie ustaleń kontroli, NIK skierowała dwa zawiadomienia do prokuratury o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstw. Jedno to przestępstwo polegające na złożeniu przez kierownika jednostki udzielającej zamówienia publicznego, pod rygorem odpowiedzialności karnej, fałszywego pisemnego oświadczenia wymaganego na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych. Drugie polega na poświadczeniu przez inspektora nadzoru inwestorskiego nieprawdy w kosztorysach powykonawczych dotyczących rozliczenia inwestycji drogowej.
NIK zawiadomiła rzecznika dyscypliny finansów publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Lublinie o naruszeniu tej dyscypliny w dwóch postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego na realizację robót drogowych.
Prowadzenie dziennika powinno być obowiązkiem
NIK wnioskuje do ministra infrastruktury o rozważenie zmiany rozporządzenia w sprawie dziennika budowy, aby jego prowadzenie stało się obowiązkiem wynikającym z przepisów wykonawczych do Prawa budowlanego, także dla niewymagających pozwolenia na budowę, a jedynie uprzedniego zgłoszenia robót budowlanych polegających na przebudowie dróg.
Drugi wniosek NIK skierowała do prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, o przygotowanie i upowszechnienie przykładowych wzorów specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych dostosowanych do skali i zakresu drogowych robót budowlanych zlecanych przez jednostki samorządu terytorialnego na drogach lokalnych w trybie Prawa zamówień publicznych.
Wnioski do zarządców dróg lokalnych
Izba wnioskuje do zarządców dróg lokalnych o zapewnienie przestrzegania wymogów formalno-prawnych, istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Postuluje rzetelną kontrolę prawidłowości działania ustanowionych inspektorów nadzoru inwestorskiego i wymaganie od nich rzetelnego wykonywania powierzonych obowiązków.
Zdaniem NIK powinni korzystać w ramach nadzoru z możliwości pobrania próbek użytych materiałów i wykonania badań ich jakości w laboratorium drogowym niezależnym od wykonawcy robót.
W okresie obowiązywania gwarancji lub rękojmi powinny być prowadzone systematyczne przeglądy stanu technicznego odcinków dróg, na których były wykonywane zlecone roboty budowlane. W przypadku stwierdzenia wad i usterek powstających na skutek niewłaściwej jakości użytych materiałów lub wykonania robót budowlanych oraz rzetelnego egzekwowania od wykonawców powinny być dokonane gwarancyjne naprawy drogi.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
