Celem ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich jest kompleksowe uregulowanie tworzenia, organizacji, funkcjonowania i rozwiązywania kół gospodyń wiejskich oraz zmiana przepisów określających przekazywanie im pomocy finansowej z budżetu państwa.

Nowelizacja  przede wszystkim przenosi kompetencje w zakresie udzielanej pomocy przenosi z ministerstwa właściwego do spraw rozwoju regionalnego - do ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi. To wiąże się ze zmianą urzędu obsługującego Pełnomocnika Rządu do spraw lokalnych inicjatyw społecznych – będzie nim urząd obsługujący ministra rozwoju wsi.

Reprezentacja koła i wyłączenie jawności w rejestrze

W noweli zostały doprecyzowane przepisy dotyczące reprezentacji koła przed jego wpisem do rejestru. Obowiązujące przepisy zakładają, że do czasu rejestracji koła i wyboru jego organów jest ono reprezentowane przez komitet założycielski. Dodano przepisy, które uwzględniają te koła, które przed złożeniem wniosku o wpis do rejestru miały wybrany zarząd, który je reprezentuje.

Co istotne nowela umożliwia wniosków o wpis do rejestru drogą elektroniczną za pomocą formularza udostępnionego na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. .

Nowelizacja reguluje też zasady udostępnienia informacji z rejestru kół gospodyń wiejskich prowadzonego przez prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wyłączono  jawność niektórych danych dotyczących członków kół gospodyń wiejskich -  numeru PESEL oraz miejsca stałego zamieszkania, ponieważ dane te uznaje się powszechnie za wrażliwe i tym samym podlegające ochronie.

 


Likwidacja koła i zmiana organu wpisowego

Nowela doprecyzowuje też zasady postępowania likwidacyjnego koła. Mają one pozwolić m.in. utrzymać koło w sytuacji, gdy chociażby z przyczyn losowych, zmniejszy się liczba członków koła poniżej wymaganej, a koło ma dalej wolę działania. Koło będzie miało możliwość rozszerzenia listy członków do minimalnego stanu, wynikającego z przepisów ustawy w terminie 90 dni. Określono, że sądem do rozstrzygania spraw w przedmiocie likwidacji kół gospodyń wiejskich jest sąd właściwy ze względu na siedzibę koła.

Zmiano też właściwość organu do podejmowania rozstrzygnięć w przedmiocie wpisu kół gospodyń wiejskich do rejestru oraz przyznawania pomocy finansowej. Organem wydającym decyzje o wpisie do rejestru danego koła oraz decyzje dotyczące przyznania pomocy finansowej ma być kierownik biura powiatowego ARiMR. Jednocześnie nadrzędnym organem w tym zakresie będzie dyrektor oddziału regionalnego ARiMR.

Decentralizacja zadań związanych z obsługą wniosków składanych przez koła gospodyń wiejskich pozwoli na usprawnienie ich rozpatrywania. Minister rozwoju wsi będzie mógł udzielić ARiMR dotacji celowej, z przeznaczeniem na realizację pomocy finansowej dla kół gospodyń wiejskich. Szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz rozliczania przez prezesa ARiMR pomocy finansowej z budżetu państwa dla kół gospodyń wiejskich oraz jej wysokość zostaną określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Z projektu rozporządzenia dołączonego do projektu ustawy wynika, że tak jak dotychczas wysokość dotacji zależy od liczebności koła. I tak te, koło, które liczy nie więcej niż 30 członków, może otrzymać 3 tys. zł, nieco większe mające do 75 członków – 4 tys. zł, a liczące ponad 75 członków – 5 tys. zł.

Ustawa z 2018 roku dała kołom gospodyń więcej praw

Ustawa z 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. 2021 r. poz. 165) umożliwiła organizacjom uzyskanie osobowości prawnej przez wpis do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich, czym dała możliwość samodzielnego działania we wszystkich stosunkach prawnych.

Koła gospodyń wiejskich mają możliwość ubiegania się o pomoc finansową z budżetu państwa na realizację zadań istotnych z punktu widzenia społeczności wiejskiej. W ustawie budżetowej na 2021 rok przewidziano dla nich 22 mln zł.

Koła gospodyń wiejskich to dobrowolne, niezależne od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządne społeczne organizacje mieszkańców wsi, wspierające rozwój przedsiębiorczości na wsi i aktywnie działające na rzecz środowisk wiejskich.