W Pałacu Prezydenckim prezydent RP Andrzej Duda w piątek uroczyście podpisał ustawę z 19 lipca 2019 roku o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych. Akt ma na celu ułatwienie samorządom gminnym integracji i koordynacji różnego rodzaju usług społecznych dzięki nowej jednostce organizacyjnej - centrum usług społecznych (CUS).
Zgodnie z ustawą, CUS-y mają być nową jednostką organizacyjną gminy i zarazem nową instytucją lokalnej polityki społecznej, służącą rozwojowi i integracji usług społecznych, organizowanych i świadczonych na poziomie lokalnym.
Po podpisaniu ustawy prezydent podkreślał potrzebę usprawniania procesów świadczenia usług społecznych, aby działały one w sposób nowoczesny, dobrze koordynowany, zintegrowany i jak najbliższy obywatelowi. Zwracał także uwagę na potrzebę "odczarowania elementu stygmatyzacji, który jest związany z korzystaniem z pomocy społecznej". - Idziemy tą ustawą absolutnie w awangardzie trendu europejskiego. To mają być usługi społecznie użyteczne, to ma być forma służenia obywatelom, forma budowania, także integrowania społeczeństwa i budowania tym samym społeczeństwa obywatelskiego, z włączaniem w to wolontariuszy, ze stwarzaniem nowych możliwości, z otwieraniem się na obywatela, przez samorządy gminne – powiedział prezydent.
Tworzenie CUS będzie fakultatywne
Ustawa zakłada fakultatywność tworzenia centrów usług społecznych przez zainteresowane samorządy gminne działające samodzielnie lub w ramach porozumień międzygminnych. Centra mają umożliwić pełną koordynację usług społecznych w jednym miejscu i ułatwienie mieszkańcom korzystania z pomocy społecznej, żeby nie musieli udawać się do różnych urzędów w celu załatwiania spraw z tego zakresu.
Działania realizowane przez centra usług społecznych mają być połączeniem wsparcia socjalnego dla osób i rodzin znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej (pomoc społeczna) oraz wsparcia społecznego o charakterze powszechnym z usługami oferowanymi wszystkim zainteresowanym mieszkańcom - takimi jak udział w zajęciach teatralnych w domu kultury jako formę terapii.
CUS w jednej lub kilku gminach
Centrum usług społecznych może zostać utworzone dla jednej gminy – wówczas utworzenie centrum następuje przez przekształcenie funkcjonującego w gminie ośrodka pomocy społecznej w centrum. Warunkiem utworzenia centrum będzie przekazanie do realizacji centrum wszystkich zadań, w tym usług społecznych, realizowanych dotychczas przez OPS oraz wybranych i nierealizowanych do dnia utworzenia centrum usług społecznych. Usługi muszą pochodzić z co najmniej dwóch zakresów wskazanych w definicji usług społecznych określonej w ustawie. W gminach, które zdecydują się na to rozwiązanie, przestanie funkcjonować OPS, a jego zadania przejmie centrum, w ramach którego obligatoryjnie zostanie wyodrębniony zespół do spraw realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej.
Jeśli zdecydują się co najmniej dwie gminy – wówczas utworzenie centrum następuje przez utworzenie w jednej z gmin nowej jednostki organizacyjnej, odrębnej od funkcjonującego w tej gminie ośrodka pomocy społecznej. Wtedy utworzenie centrum będzie uwarunkowane zawarciem porozumienia, na podstawie którego gmina przekaże do realizacji gminie, która ma utworzyć centrum, wybrane usługi społeczne z co najmniej trzech zakresów wskazanych w definicji usług społecznych. Miasta liczące powyżej 100 000 mieszkańców będą mogły utworzyć centrum obok funkcjonującego w mieście ośrodka pomocy społecznej.
Wątpliwości środowisk pomocy społecznej i korporacji samorządowych
Środowiska pomocy społecznej zwracają jednak uwagę, że niektóre zapisy mogą nie gwarantować ciągłości uprawnień zawodowych dla pracowników, których ośrodek pomocy społecznej zostanie przekształcony w CUS.
Czytaj też: Pracownicy socjalni widzą zagrożenie w centrach usług społecznych>>
Według Pawła Maczyńskiego, przewodniczącego Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej, wprowadzenie CUS-ów spowoduje, że system pomagania nie będzie spójny. Na problem zwracały też uwagę samorządy, negatywną opinię o projekcie wydał Związek Powiatów Polskich, który uznał, że ustawa ograniczy samodzielność samorządów w realizacji zadań publicznych oraz może spowodować wątpliwości interpretacyjne w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
