Zdaniem prokuratora gmina ustaliła miejsca sprzedaży podawania napojów alkoholowych w sposób arbitralny. I to bez uprzedniego uzasadnienia projektu uchwały. A w konsekwencji naruszyła zasady demokratycznego państwa prawnego, nakazującej przestrzeganie przez prawodawcę poprawnej legislacji.
Brak konsultacji i uzasadnienia
Według prokuratora brak uzasadnienia uniemożliwił ocenę zgodności z prawem uchwalanych przepisów przez jednostki pomocnicze na etapie ich obligatoryjnego opiniowania czyniąc opiniowanie to pozornym, przez organy nadzoru w oparciu o art. 91 ustawy o samorządzie gminnym oraz przez sądy administracyjne w toku kontroli.
Czytaj też: Samorządy będą mogły pomagać uchodźcom z „korkowego” i „małpkowego”>>
Czytaj w LEX: Obliczanie terminu, w jakim organ nadzoru orzeka o nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy - LINIA ORZECZNICZA >>>
W uzasadnieniu skargi prokurator wskazał, że kompetencję gmin do wydawania aktów prawa miejscowego określa art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Klauzula kompetencyjna zobowiązuje organy stanowiące gmin do wydawania aktów prawa miejscowego wyłącznie na podstawie upoważnień ustawowych. W analizowanej sprawie upoważnienie tego rodzaju zawiera m.in. art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a., zgodnie z którym rada gminy ustala, w drodze uchwały, zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.
Czytaj w LEX: Uchwała w sprawie maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie gminy >>>
Czytaj w LEX: Uchwała w sprawie zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych >>>
Przy czym, co wymaga podkreślenia, zamieszczone w powołanym przepisie upoważnienie, nie przewiduje w tym zakresie dla rady gminy pełnej dowolności w określaniu zasad usytuowania na jej terenie miejsc sprzedaży napojów alkoholowych. Zasady te muszą bowiem pozostawać w zgodzie z ogólnymi założeniami, jakie legły u podstaw uchwalenia ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 30 listopada 2022 r. uznał, że skarga była zasadna ponieważ w ocenie sądu brak uzasadnienia projektu uchwały aktu prawa miejscowego - przy jednoczesnym braku jakiejkolwiek dyskusji nad jej zapisami - stanowi o istotnym naruszeniu prawa, co uzasadnia stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości.
Trzeźwość - cel główny
W orzeczeniach sądów administracyjnych dotyczących rozstrzyganej kwestii wskazuje się, że w preambule powołanej ustawy ustawodawca wskazał na główny cel tej ustawy stwierdzając, że życie obywateli w trzeźwości jest niezbędnym warunkiem moralnego i materialnego dobra Narodu.
Cel ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi organy jednostek samorządu terytorialnego powinny realizować poprzez m.in zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu.
Profilaktyka to - ograniczenie nadmiernej dostępności alkoholu, zwłaszcza dla młodzieży. Na co zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 stycznia 1995 r. sygn. akt SA/Kr 2937/94. NSA stwierdził, że jeżeli cel jest wytyczony przez ustawę wprost, a podmiot realizujący tę właśnie ustawę wykonuje w jej ramach działania nie zmierzające do realizacji tego celu, to można uznać, że działa on niezgodnie z prawem, a nawet bez podstawy prawnej. Również w wyroku z 23 stycznia 1996 r. sygn. akt II SA 2792/95 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że uchwały rad gmin w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz zasad usytuowania tych punktów winny być podporządkowane m.in. ograniczaniu dostępności alkoholu.
Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie wskazywał również, że na jednostkach samorządu terytorialnego ciąży obowiązek uzasadniania wszelkich rozstrzygnięć, w tym aktów prawa miejscowego.
Sygnatura akt III SA/Kr 862/22 - Wyrok WSA z 30 listopada 2022 r., (wyrok WSA w Krakowie z 3 grudnia 2021 r. sygn. akt III SA/Kr 808/21)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
