Kilka stowarzyszeń, w tym stowarzyszenie Avocats pour la défense des droits des étrangers (ADDE), zakwestionowało przed francuską Conseil d’État (radą stanu) zgodność z prawem rozporządzenia zmieniającego kodeks wjazdu i pobytu cudzoziemców oraz prawa azylu (Ceseda). Podnoszą one, że poprzez umożliwienie organom francuskim stosowania wobec obywateli państw trzecich odmowy wjazdu na granicach z innymi państwami członkowskimi (zwanych dalej „granicami wewnętrznymi”), na których na podstawie kodeksu granicznego Schengen tymczasowo przywrócono kontrolę graniczną z powodu poważnego zagrożenia dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego Francji, Ceseda narusza dyrektywę powrotową.
Nakaz powrotu dla przebywających nielegalnie
Zgodnie z tą dyrektywą wobec każdego nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego należy wydać decyzję nakazującą powrót. Zainteresowanemu powinien jednak co do zasady przysługiwać określony termin na dobrowolne opuszczenie terytorium. Przymusowe wydalenie może nastąpić jedynie w ostateczności. Conseil d’État (rada stanu) zwróciła się do Trybunału z pytaniem, czy w sytuacji gdy państwo członkowskie zdecyduje o tymczasowym przywróceniu kontroli granicznej na granicach wewnętrznych, może ono wydać wobec obywatela państwa trzeciego, który został ujęty bez ważnego dokumentu pobytowego na dozwolonym przejściu granicznym znajdującym się na jego terytorium, na którym przeprowadzana jest taka kontrola, decyzję o odmowie wjazdu wyłącznie na podstawie kodeksu granicznego Schengen, bez konieczności przestrzegania wspólnych norm i procedur przewidzianych w dyrektywie powrotowej.
Odmowa wjazdu i nakaz opuszczenia kraju
Trybunał orzekł, że w takiej sytuacji decyzję o odmowie wjazdu można wydać na podstawie kodeksu granicznego Schengen, lecz na potrzeby wydalenia tego obywatela należy jednak stosować wspólne normy i procedury przewidziane w dyrektywie powrotowej, co może pozbawić w znacznej mierze skuteczności wydanie takiej decyzji o odmowie wjazdu.
Zdaniem TSUE dyrektywę powrotową stosuje się bowiem co do zasady od chwili, gdy obywatel państwa trzeciego, w następstwie nielegalnego wjazdu na terytorium państwa członkowskiego, jest obecny na tym terytorium, nie spełniając warunków wjazdu, pobytu lub zamieszkania, a tym samym znajduje się w sytuacji nielegalnego pobytu. Dotyczy to również sytuacji gdy, jak w rozpatrywanym przypadku, zainteresowany został zatrzymany na przejściu granicznym, które znajduje się na terytorium danego państwa członkowskiego. Dana osoba mogła bowiem wjechać na terytorium państwa członkowskiego jeszcze przed przekroczeniem przejścia granicznego.
Zobacz również: TSUE: Sąd ma zbadać zasadność uwięzienia cudzoziemca
Wyjątek od zasady
Trybunał uściślił, że dyrektywa powrotowa jedynie w drodze wyjątku pozwala państwom członkowskim na wyłączenie z zakresu jej stosowania obywateli państw trzecich, którzy nielegalnie przebywają na ich terytorium. O ile jest tak w szczególności w przypadku, gdy wobec obywateli państw trzecich wydano decyzję o odmowie wjazdu na granicy zewnętrznej państwa członkowskiego, o tyle nie dotyczy to sytuacji, gdy – jak w niniejszej sprawie – wobecobywateli wydano decyzję o odmowie wjazdu na granicy wewnętrznej państwa członkowskiego, nawet jeżeli została na niej przywrócona kontrola graniczna.
Trybunał przypomniał wreszcie, że w oczekiwaniu na wydalenie obywatela państwa trzeciego państwa członkowskie mogą umieścić go w ośrodku detencyjnym, w szczególności, jeżeli obywatel ten stanowi zagrożenie dla porządku publicznego, oraz że mogą stosować sankcje w postaci kary pozbawienia wolności za popełnienie występków innych niż występki związane z samym tylko faktem nielegalnego wjazdu. Ponadto dyrektywa powrotowa nie stoi na przeszkodzie ujęciu lub zatrzymaniu nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego, gdy jest on podejrzewany o popełnienie występku innego niż sam nielegalny wjazd na terytorium kraju, a w szczególności występku mogącego stanowić zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego danego państwa członkowskiego.
Wyrok Trybunału w sprawie C-143/22
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
