W rozpatrywanej sprawie obywatele Algierii, Maroka i Sierra Leone zaskarżyli środki detencyjne zastosowane wobec nich przez różne sądy niderlandzkie.
Niderlandzka rada stanu i sąd w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Hertogenbosch, zwróciły się do Trybunału z pytaniem czy prawo Unii zobowiązuje sądy do dokonywania, z własnej inicjatywy, kontroli ewentualnego niespełnienia przesłanki zgodności z prawem zastosowania środka detencyjnego, które nie zostało podniesione przez osobę zainteresowaną.
Czytaj także: WSA: Nielegalne zawracanie migrantów za granicę>>
Czytaj w LEX: Prawne i kryminologiczne aspekty abolicji dla cudzoziemców >>>
Poważna ingerencja w prawo do wolności
W ogłoszonym 8 listopada br. wyroku, Trybunał przypomniał, że każde zastosowanie środka detencyjnego wobec obywatela państwa trzeciego, czy to w ramach postępowania w sprawie powrotu, w następstwie nielegalnego pobytu, w ramach rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w kontekście przekazania osoby wnioskującej o taką ochronę do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie jego wniosku, stanowi poważną ingerencję w prawo do wolności, o którym mowa w art. 6 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Czytaj w LEX: Prawo cudzoziemca do ubiegania się na granicy o udzielenie ochrony międzynarodowej >>>
W konsekwencji, jeżeli okaże się, że przesłanki zgodności z prawem zastosowania środka detencyjnego nie były spełnione lub nie są już spełniane, dana osoba zostaje natychmiast zwolniona. Jest tak, w szczególności, w przypadku stwierdzenia, że procedura powrotu, procedura rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub przekazania, w zależności od przypadku, nie jest już prowadzona z należytą starannością, lub że środek detencyjny nie jest lub nie jest już proporcjonalny.
W każdym państwie ma być odpowiednia procedura
Trybunał podkreślił, że w odniesieniu do stosowania środka detencyjnego wobec cudzoziemca, prawodawca Unii nie ograniczył się do ustanowienia wspólnych norm materialnych, lecz w imię prawa do skutecznej ochrony sądowej, ustanowił również wspólne normy proceduralne, mające na celu zapewnienie, aby w każdym państwie członkowskim istniał system umożliwiający właściwemu organowi sądowemu zwolnienie danej osoby, w razie potrzeby po przeprowadzeniu badania z urzędu, z chwilą, gdy okaże się, że zastosowanie w stosunku do niej środka detencyjnego nie jest lub przestało być zgodne z prawem.
Zdaniem TSUE z tego wynika, że w celu dokonania kontroli zgodności z prawem środka detencyjnego, właściwy organ sądowy musi wziąć pod uwagę wszystkie elementy, w szczególności okoliczności faktyczne, przedstawione mu, uzupełnione lub wyjaśnione w ramach czynności proceduralnych, których przeprowadzenie uzna za konieczne na podstawie prawa krajowego, i na podstawie których stwierdzi, w stosownym przypadku, niespełnienie przesłanki zgodności z prawem wynikającej z prawa Unii, nawet jeżeli brak spełnienia tej przesłanki nie został podniesiony przez daną osobę. Obowiązek ten pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku tego organu sądowego polegającego na wezwaniu każdej ze stron do wypowiedzenia się w przedmiocie tej przesłanki, zgodnie z zasadą kontradyktoryjności.
Wyrok Trybunału w sprawach połączonych C-704/20 i C-39/21 | Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Badanie z urzędu środka detencyjnego)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.