Wyznaczony do składu zarządzeniem Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej sedzia Jacek Widło wniósł o wyłączenie go od orzekania zagadnienia prawnego. Wskazał art. 51 i przepisy o wyłączeniu z mocy ustawy (art. 48-49 k.p.c.). Ryzyko nieważności postępowania ma związek z naruszeniem prawa strony do rzetelnego postępowania.
Dobro wymiaru sprawiedliwości
W uzasadnieniu sędzia Jacek Widło wskazał, iż wniosek złożył z uwagi na treść wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z 8 listopada 2021, (Dolińska-Ficek, Ozimek).
Czytaj: Rząd nie wypłaci sędziom zadośćuczynień nakazanych przez ETPC>>
Czytaj w LEX: Florek Radosław, Skład sądu orzekającego w przedmiocie odrzucenia wniosku o wyłączenie sędziego >>>
Z wyroku tego wynika, że orzeczenie wydane przez sąd, w skład którego uczestniczy sędzia powołany na urząd sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw narusza standard z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (sądu ustanowionego ustawą).
Powoduje to, w ocenie sędziego Jacka Widło, poważne ryzyko traktowania orzeczenia wydanego w takiej sytuacji jak w warunkach nieważności postępowania. Wskazuje on w związku z tym, iż wniosek jest uzasadniony dobrem wymiaru sprawiedliwości, interesem stron i ich prawem do rzetelnego procesu oraz dobrem państwa wnoszę o wyłączenie mnie od orzekania w tej sprawie.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej odrzucił wniosek sędziego o wyłączenie ze składu wyznaczonego do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego przedstawionego w związku z rozpoznaniem skargi kasacyjnej.
Uzasadnienie sędziego sprawozdawcy
Jak podkreślił sędzia Kamil Zaradkiewicz w uzasadnieniu postanowienia, instytucja wyłączenia sędziego nie może być nadużywana ani przez stronę ani uczestnika postępowania, ani też przez samego sędziego wyznaczonego do składu orzekającego.
W przypadku sędziego za rażące nadużycie należy uznać instrumentalne wykorzystywanie wniosków o wyłączenie dla osiągnięcia bezprawnego skutku w sferze ustrojowej (eliminacji możliwości wykonywania konstytucyjnych kompetencji przez osoby sprawujące funkcje sędziowskie w wymiarze sprawiedliwości). Takie zachowanie stanowi zaprzeczenie istoty sądowego wymiaru sprawiedliwości i godnego sprawowania urzędu sędziego - wskazał sędzia Zaradkiewicz.
Czytaj w LEX: Przesłanki względne wyłączenia sędziego - LINIA ORZECZNICZA >>>
Sąd Najwyższy wskazał, że niedopuszczalne jest orzeczenie ignorujące moc powszechnie wiążącą orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Takie orzeczenie należy traktować jako wydane ultra vires, a tym samym nie wywołujące skutków prawnych.
Jako wydane na podstawie normy uznanej przez TK za niekonstytucyjną nie wiąże żadnego innego składu sądu. Nie ma przy tym znaczenia etykieta, pod którą realizowane są akty bezprawne, ubierane we wzniosłe formuły dla zamaskowania ich rzeczywistej treści i celu. - Żaden sąd nie może zatem skutecznie rozpoznać wniosku o wyłączenie sędziego z uwagi na rzekome wadliwości związane z jego powołaniem - stwierdził.
Ponadto Sąd Najwyższy uznał, że przepisy o wyłączeniu sędziego nie znajdują zastosowania w ramach rozstrzygnięcia istotnego zagadnienia prawnego, które nie jest rozpoznaniem sprawy cywilnej, bowiem służy rozstrzygnięciu określonego problemu prawnego (wykładni przepisu) o charakterze abstrakcyjnym. Zagadnienie prawne nie dotyczy zatem konkretnej sytuacji procesowej.
- Ignorowanie w praktyce orzeczeń TK stanowi wyraz doktryny tzw. konstytucjonalizmu abuzywnego, co nie może być aprobowane w państwie prawa opartym na fundamentach konstytucyjnych. Stanowi to ponadto naruszenie art. 7 i art. 190 ust. 1 Konstytucji RP - zaznaczył sędzia sprawozdawca.
Sygnatura akt III CZP 88/22, postanowienie z 6 października 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
