O zmiany w tym zakresie wielokrotnie i od lat wnioskuje rzecznik praw obywatelskich. Sprawa oparła się nawet o Trybunał Konstytucyjny. Skargę skierował rzecznik, pytając, czy określenie przez ministra sprawiedliwości jako zasady, że skazany lub tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, mieści się w zakresie upoważnienia do wydania stosownych rozporządzeń. Po drugie, czy zasada, w myśl której skazany lub tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, stanowi naruszenie zakazu nieludzkiego, poniżającego lub niehumanitarnego traktowania oraz prawa skazanego do odpowiednich warunków higieny. 

Trybunał w 2015 r. stwierdził, że określenie częstotliwości korzystania z ciepłej kąpieli mieści się w zakresie przedmiotowym regulaminów organizacyjno-porządkowych wykonywania kary pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania. Jednocześnie przypomniał, że dopuszczalne jest zrekonstruowanie treści wytycznych do wydania rozporządzenia z innych przepisów niż przepis stanowiący upoważnienie ustawowe – w analizowanej sprawie przede wszystkim z przepisów określających prawa i obowiązki osób pozbawionych wolności.

Czytaj: Więzień w czasie epidemii - bez dostępu do testu i adwokata>>

 

O jedną kąpiel więcej

Przypomnijmy – zgodnie z obowiązującymi przepisami skazany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Skazany zatrudniony przy pracach brudzących korzysta z odpowiednio częstszych kąpieli. Z kolei skazana kobieta korzysta co najmniej raz dziennie z ciepłej wody i dwa razy w tygodniu z ciepłej kąpieli – par. 27 ust. 3.

- Standard ten był konsekwentnie przywoływany przez Krajowy Mechanizm Prewencji oraz w wystąpieniach rzecznika praw obywatelskich. RPO we wniosku z dnia 4 lipca 2014 r., sygn. KMP.571.26.2014.MMa/ST (wniosek o zbadanie zgodności przepisów rozporządzeń ministra sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminów wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania) zakwestionował unormowanie ustanawiające minimalny standard jednej kąpieli tygodniowo dla mężczyzn jako wydane z przekroczeniem delegacji ustawowej z art. 249 par. 1 k.k.w. oraz niezgodne z prawem do odpowiednich warunków higieny i z zasadą humanitarnego traktowania – uzasadnia zmiany MS.

Zgodnie z propozycją ustęp 3 otrzyma brzmienie: skazany korzysta co najmniej dwa razy w tygodniu z ciepłej kąpieli. Skazany zatrudniony przy pracach brudzących korzysta z odpowiednio częstszych kąpieli. Kąpiel skazanego chorego odbywa się według wskazań lekarza, pielęgniarki lub położnej.

 

Zmiany dla skazanych w ciąży i karmiących

Projekt doprecyzowuje również zasady stosowania odstępstw od regulaminowego sposobu wykonywania kary poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wnioskowania o odstępstwa lub do formułowania opinii w tym zakresie – o lekarza albo położną oraz przez jednoznaczne określenie terminu przeniesienia skazanej w ciąży – nie później niż w 28. tygodniu ciąży – do jednostki penitencjarnej zapewniającej całodobową opiekę medyczną sprawowaną co najmniej przez położną oraz dostęp do świadczeń z zakresu ginekologii i położnictwa.

Obecnie obowiązujące przepisy przewidują przeniesienie „na dwa miesiące przed przewidywanym terminem porodu" do szpitalnego oddziału ginekologiczno-położniczego, bez klauzuli „nie później niż" oraz bez wprost wskazanej roli położnej w procesie wnioskowania lub opiniowania.

Czytaj też w LEX: Możliwości nagradzania skazanych w prawie karnym wykonawczym jako przykład sankcji pozytywnej >