31 października 2021 r. upłynie 9–letnia kadencja Sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka prof. dr. hab. Krzysztofa Wojtyczka i Polska została zaproszona do przedstawienia listy trzech kandydatów na to stanowisko. NRA, KRRP i HFPC jeszcze w maju zaapelowały do rządu, by proces ten przebiegał zgodnie z europejskimi wytycznymi i standardami.
Przypominały przy tym, że ETPC pełni szczególną rolę w zapewnieniu przestrzegania standardów ochrony praw człowieka w Europie. - Jest to mechanizm, dzięki któremu jednostki mogą indywidualnie egzekwować prawa gwarantowane im przez Konwencję. Tylko w 2019 r. do Trybunału wpłynęło 44500 skarg, z czego 1834 skierowano przeciwko Polsce. W tym okresie rządowi Rzeczypospolitej Polskiej zakomunikowane zostały 253 sprawy, a w 12 sprawach ETPC wydał wyroki - wskazywały.
Czytaj: Prawnicy apelują o zachowanie standardów przy wyborze sędziego ETPC>>
Przy wyborze ważny demokratyczny charakter
Zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka wyboru sędziego ETPC dokonuje Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy z listy 3 kandydatów przedstawionej przez Państwo-Stronę Konwencji. Procedura krajowa musi się przy tym cechować - jak wskazano w stanowisku - demokratycznym charakterem, otwartością (niedyskryminacją) i transparentnością.
- Tymi zasadami powinien kierować się również krajowy zespół odpowiedzialny za wyłonienie trójki kandydatów - podkreślali sygnatariusze pisma.
Równocześnie rekomendowali:
- aby zespół odpowiedzialny za wyłonienie listy kandydatów składał się z przedstawicieli władzy wykonawczej, sądowniczej, jak również reprezentantów organizacji pozarządowych i samorządów prawniczych, a także aby było to grono eksperckie o charakterze apolitycznym, składające się z osób o zróżnicowanym doświadczeniu zawodowym i reprezentujące osoby obojga płci;
- przeprowadzenie wysłuchania kandydatów przez komisję sejmową, z udziałem przedstawicieli ugrupowań politycznych reprezentowanych w parlamencie oraz przedstawicieli organizacji społecznych zajmujących się ochroną praw człowieka;
- umożliwienie przedstawicielom mediów oraz organizacji pozarządowych monitorowania rozmów kwalifikacyjnych przeprowadzanych z potencjalnymi kandydatami, albo publicznie udostępnienie transmisji z ich przebiegu;
- publikowanie na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych szczegółowych informacji na temat kolejnych etapów i przebiegu krajowego postępowania ws. wyłonienia kandydatów na urząd sędziego ETPC.
Czytaj: Polska ma problem z wyrokami ETPC - niektórych nie wykonuje latami>>
MZ odpowiada - zmian nie będzie
Ministerstwo Spraw Zagranicznych wskazało, że nie przewiduje wprowadzania merytorycznych zmian w obowiązującym zarządzeniu z 13 stycznia 2012 r. w sprawie powołania zespołu do spraw wyłonienia kandydatów na urząd sędziego ETPC, a jedynie przeprowadzenie aktualizacji zawartego w nim nazewnictwa, stosownie do obecnej struktury organizacyjnej.
W ocenie Ministerstwa jest to niemożliwe, gdyż postępowanie dotyczące wyboru kolejnego polskiego sędziego w ETPCz zostało już wszczęte przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy.
Resort wskazał również, że udział obserwatorów w pracach Zespołu ds. wyłonienia kandydatów na urząd sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest niemożliwy, ze względu na konieczność zachowania odpowiednich standardów poufności postępowania, którym uchybienie może stanowić czynnik odstraszający osoby chętne do kandydowania.
Zadeklarował jednak chęć współpracy z szeregiem podmiotów przy publikacji i rozpowszechnianiu informacji o naborze na stanowisko sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ponadto ministerstwo zapewniło, że w toku procedury będzie w szerokim zakresie współpracowało z Doradczym Panelem Ekspertów Rady Europy ds. wyłonienia kandydatów na stanowisko sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i, że podda analizie rekomendacje Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Izby Radców Prawnych dotyczące sposobu przeprowadzenia rozmów kwalifikacyjnych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
