Europejski Trybunał Praw Człowieka 5 czerwca 2020 r. postanowił przekazać Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej skargi przeciwko Polsce (skarga nr 43447/19, 49868/19 i 57511/19) i zwrócił się o przedstawienie uwag . Chodzi o skargi wniesionych przez adwokata i dwóch sędziów, którzy twierdzą, że polski Sąd Najwyższy, który orzekał w sprawach ich dotyczących, naruszył prawo w następstwie zmian w sądownictwie wprowadzonych w 2017 r.  

Orzeczenia nowych izb SN

Adwokat Joanna Reczkowicz została zawieszona na trzy lata po kilku incydentach, gdy reprezentowała klienta. Odwołała się od decyzji do sądu. Jej sprawa została ostatecznie oddalona w 2019 r. przez Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego, jedną z dwóch nowych izb utworzonych w wyniku zmian w sądownictwie. 

Pozostali dwaj wnioskodawcy, Monika Dolińska-Ficek i Artur Ozimek, to sędziowie sądów rejonowych i okręgowych, którzy ubiegali się o stanowiska w innym miejscu. KRS postanowiła w 2018 r. nie rekomendować ich kandydatur. Sędziowie wnieśli odwołania do Sądu Najwyższego. Izba Nadzwyczajnej Kontroli i Spraw Publicznych odrzuciła ich skargi w 2019 r. 

 

O naszych sprawach nie decydował legalny sąd

Wszyscy troje skarżący skierowali w 2019 r. skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Powołując się na art. 6 (prawo do rzetelnego procesu) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wszyscy skarżą się, że izby Sądu Najwyższego, które badały ich sprawy, nie stanowiły „niezależnego i bezstronnego trybunału powołanego przez prawo”, ponieważ składali się z sędziów rekomendowanych przez nową KRS. Odnieśli się w szczególności do postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zakończyły się orzeczeniem z 19 listopada 2019 r. oraz późniejszymi orzeczeniami polskiego Sądu Najwyższego stwierdzającymi, że sędziowie Sądu Najwyższego powołani w postępowaniu z udziałem obecnej KRS nie byli sądem ustanowionym zgodnie z prawem krajowym.

Czytaj w LEX: Niezależność sądów jako warunek efektywnego stosowania prawa UE. Glosa do wyroku TS z dnia 19 listopada 2019 r., C-585/18, C-624/18 i C-625/18 >

Kolejna sprawa dot. KRS w Strasburgu

W maju Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował polskiemu rządowi skargę sędziego Waldemara Żurka, którzy kwestionuje legalność przedwczesnego zakończenia jego kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa w 2018 r. oraz legalność reformy polskiego ustawodawstwa w zakresie odebrania sędziom możliwości wybierania członków KRS i przekazania tej kompetencji Sejmowi.

Czytaj także: Strasburg: Trybunał zajmie się skróceniem kadencji sędziego Żurka w KRS>>

Sędzia Żurek w swojej skardze zarzucił naruszenie licznych postanowień Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka, a mianowicie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu), art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) oraz art. 10 (wolność wyrażania opinii). Skarżący podnosi, iż usunięcie go ze stanowiska rzecznika prasowego KRS oraz Sądu Okręgowego w Krakowie było wynikiem jego publicznej krytyki wprowadzanych na przełomie 2017/2018 r. reform wymiaru sprawiedliwości.