Przepisy nie zawsze ułatwiają pracę kuratorom sądowym, zwłaszcza w pozyskiwaniu danych osobowych. Tak było w przypadku kuratora, który chciał uzyskać z rejestru PESEL nazwiska i adresy dzieci dłużnika.
Gdy zwrócił się o dane do ministra spraw wewnętrznych, ten odmówił. Stwierdził, że "budzi uzasadnione wątpliwości możliwość poszukiwania przez kuratora osoby nieobecnej."
Czytaj też: Czasami bez wywiadu środowiskowego ani rusz - kurator pilnie potrzebny >
Sprawdź w LEX: Ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu >>>
W tej sytuacji organ doszedł do wniosku, że udostępnienie wnioskodawcy danych żyjących dzieci dłużniczki, które to dane miałyby posłużyć kuratorowi do odnalezienia jej osoby, stałoby w sprzeczności z przepisami ustawy o ewidencji ludności, które uprawniają organ do udostępnienia danych z rejestru PESEL jedynie w sytuacji, kiedy wnioskodawca wykaże, że legitymuje się w tym zakresie interesem prawnym.
Zarejestruj się bezpłatnie i sprawdź Moje Prawo.pl >>>
Kurator jest nieuprawniony?
Minister uznał, że obowiązujące przepisy prawa oraz utrwalona linia orzecznicza sądów nie pozwalają uznać, że dla poprawnego wypełnienia obowiązków konieczne jest poszukiwanie krewnych dłużnika.
Minister uznał, że sam stosunek pokrewieństwa osoby poszukiwanej z osobą, dla której kuratorem wyznaczony został wnioskodawca, nie materializuje interesu prawnego w uzyskaniu z rejestru PESEL żądanych danych. Organ jest zobowiązany do zapewnienia ochrony dóbr osobistych osób, których dane zgromadzone są w rejestrze PESEL, w tym w szczególności prawa jednostek do ochrony własnych danych osobowych przed udostępnieniem ich osobom nieuprawnionym.
Ochrony takiej nie zapewnia zaś oparcie decyzji o udostępnieniu danych adresowych na subiektywnym przekonaniu, że kontakt z krewnymi osoby poszukiwanej może być pomocny w odszukaniu osoby reprezentowanej przez kuratora - dodał minister.
Sprawdź w LEX: Ustanowienie kuratora dla dłużnika - PROCEDURA >>>
Czytaj w LEX: Ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu >>>
Nieuzasadniony interes prawny
Kurator zaskarżył decyzję ministra do sądu. I przegrał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Sąd II instancji przyznał rację ministrowi.
NSA stwierdził, że kurator, o jakim mowa w art. 802 k.p.c., jest kuratorem procesowym i jego zakres działania sprowadza się do podejmowania czynności w sprawie, w której został ustanowiony. Tego rodzaju argumentacja nie potwierdza, że okoliczność ustanowienia kuratora dla osoby dłużnika mogłaby stanowić źródło interesu prawnego w skutecznym domaganiu się przez kuratora uzyskania danych osobowych dzieci dłużnika. Tym bardziej, że art. 802 k.p.c. dotyczy tylko dłużnika, a nie innych podmiotów (Synatura akt II OSK 437/19).
W innym wyroku NSA także oddalił skargę kuratora. Sąd II instancji stwierdził, że interesu prawnego w uzyskaniu danych o małżonce i krewnych zastępowanej przez kuratora osoby, nie można oprzeć jedynie na samym fakcie powierzenia funkcji kuratora. Oceny tej nie zmienia okoliczność, że rolą kuratora jest również podejmowanie czynności faktycznych celem odszukania dłużnika.
Kurator w postępowaniu cywilnym
Inna sytuacja miała miejsce w marcu 2018 r. Kurator zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o udostępnienie z rejestru PESEL adresu i daty zameldowania na pobyt stały, adresu i daty zameldowania na pobyt czasowy oraz adresu zamieszkania Antoniego O. i jego małżonki oraz rodzeństwa.
Uzasadniając potrzebę uzyskania wymienionych danych skarżący wyjaśnił, że zarządzeniem Sądu Rejonowego został ustanowiony kuratorem dla nieznanego z miejsca pobytu Antoniego O., celem reprezentowania go w postępowaniu sądowym i podanie danych jest niezbędne do przedstawienia między innymi w KRK i ZUS. A także do odszukania krewnych reprezentowanego, celem ustalenia przy ich pomocy aktualnego miejsca jego pobytu.
Minister odmówił. Argumentował, że nawet gdyby skarżący uzyskał z rejestru PESEL żądane dane dotyczące żyjących krewnych Antoniego O., niekoniecznie mogłyby one być przydatne w odnalezieniu samego poszukiwanego, bowiem mogłyby one nie być w posiadaniu informacji dotyczących jego aktualnego miejsca pobytu.
Wskazał również, że czym innym jest udostępnienie z rejestru PESEL danych dotyczących samego poszukiwanego, a czym innym udostępnienie informacji o żyjących bliskich wyżej wymienionego - osobach trzecich.
Jest obowiązek szukania strony
Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 9 maja 2019 r. uchylił decyzję ministra (IV SA/Wa 644/19). Wyjaśnił, że nie można obronić tezy, że w administracyjnym postępowaniu sądowym, kurator miałby szukać strony, a w cywilnym postępowaniu sądowym, takiego obowiązku by nie miał.
Czytaj w LEX: Obowiązki kuratora procesowego dla osoby nieznanej z miejsca pobytu >>>
Zatem rolą kuratora ustanowionego dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, nie jest wyłącznie zastępowanie jej w toczącym się postępowaniu, lecz również podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia realnego udziału osoby w tym postępowaniu.
Logiczne i prawidłowe są działania kuratora zmierzające do kontaktu z rodziną Antoniego O. Obawy organu, że osoby objęte wnioskiem nie posiadają informacji o jego miejscu pobytu czy mogących mieć wpływ na jego sytuację procesową są przedwczesne i nieuzasadnione. Pełnienie obowiązków kuratora zobowiązuje do starannego działania, a nie do osiągnięcia określonego rezultatu i w tym kontekście należało ocenić wniosek skarżącego.
Czytaj w LEX: Znaczenie i rola kuratora przy przestępstwach przeciwko rodzinie - na przykładzie przestępstwa znęcania się >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
