Założenia planowanych gruntownych zmian odnoszących się do sądów powszechnych minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro wraz z wiceministrami Katarzyną Frydrych i Marcinem Warchołem zapowiedzieli w listopadzie ubiegłego roku. We wtorek na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się datowany na 15 marca projekt ustawy w tym zakresie.
Czytaj także: Sądy do spłaszczenia jeszcze w tym roku, tylko przepisów nadal brak>>
Jednym z głównych założeń projektu jest tzw. spłaszczenie struktury sądów powszechnych. W miejsce obecnych sądów rejonowych, okręgowych oraz apelacyjnych powstać mają sądy okręgowe oraz sądy regionalne - pierwsze rozpatrujące sprawy w pierwszej instancji, a drugie - w drugiej. Jak czytamy w Ocenie Skutków Regulacji, taka zmiana ma zminimalizować nierównomierne obciążenie sędziów pracą orzeczniczą, a także poprawić tempo rozpatrywania spraw.
Obecnie bowiem funkcjonuje 318 sądów rejonowych, 46 sądów okręgowych, 11 sądów apelacyjnych. Jak zapowiedziało w listopadzie MS, "żaden z tych sądów nie zostanie zlikwidowany, natomiast powstanie 79 okręgów sądowych z sądami oraz powstanie 20 sądów regionalnych".
Sądy okręgowe będą posiadać oddziały
Sądy okręgowe mogą wedle projektu posiadać oddziały, powoływane i likwidowane przez ministra sprawiedliwości, dążącego do zapewnienia możliwie racjonalnej organizacji sądownictwa.
Wedle projektu sądy mają być tworzone i znoszone przez ministra sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii KRS. Ma on także, również po zasięgnięciu opinii KRS, decydować o obszarach właściwości i zakresie rozpoznawanych przez nie spraw, a także ustalać podział sądów na izby - w miejsce istniejących obecnie wydziałów.
Sądy okręgowe mają zostać podzielone na izbę cywilną i karną; sądy pracy, rodzinne oraz gospodarcze mają stanowić osobne izby sądów. W sądach regionalnych funkcjonować mają izby: cywilna, karna oraz pracy i ubezpieczeń społecznych. Ponadto w sądach regionalnych, w myśl projektu, można będzie stworzyć izbę rodzinną oraz gospodarczą.
Zobacz również: Prawnik może zarabiać od 2 do 80 tys. zł i marzy o dniu wolnym w urodziny >>
Reforma ma uwolnić stanowiska sędziowskie
Ziobro na konferencji prasowej w listopadzie zapowiadał, że reforma "uwolni" przeszło 2 tys. stanowisk sędziowskich. Dodał, że będzie to bardzo istotne wzmocnienie sądów, gdyż po zmianach sędziowie zamiast angażować się w prace biurokratyczne, zajmą się orzekaniem, czyli tym, na co liczy i czego oczekuje polskie społeczeństwo.
Wiceminister sprawiedliwości Katarzyna Frydrych doprecyzowała, że po reformie będzie 1,1 tys. funkcyjnych sędziów, a 2,1 tys. wróci do pełnego orzekania; na czele sądu będzie stał tylko prezes i wiceprezesi - nie będzie w sądach wydziałów, pojawią się natomiast izby. - Chcę stanowczo zaznaczyć, że liczba izb nie będzie tożsama z liczbą wydziałów aktualnie obowiązujących - zaznaczyła.
W projekcie przewidziano także możliwość powołania, we współpracy kierownictwa sądu okręgowego oraz władz lokalnych, punktów sądowych. - Chcemy, żeby samorządy mogły w porozumieniu z sądami zakładać punkty sądowe w gminach, które będą miejscem profesjonalnej obsługi obywateli, w którym obywatel będzie mógł dowiedzieć się o stanie jego sprawy, o wyznaczonych terminach, o wylosowanym składzie i uczestniczyć w rozprawie online - powiedział na konferencji prasowej w listopadzie minister.
W tekście znalazł się też dział poświęcony informatyzacji i cyfryzacji funkcjonowania sądów powszechnych. Na mocy proponowanych przepisów Minister Sprawiedliwości mógłby powołać koordynatora do spraw informatyzacji sądownictwa powszechnego; projekt reguluje również kwestie administracji danymi osobowymi oraz uprawnień programów komputerowych używanych w polskich sądach powszechnych.
Na konferencji prezentującej założenia reformy wiceszef MS Marcin Warchoł podkreślał konieczność zwiększania dostępności sądów dla obywateli, także za pomocą środków cyfrowych. - Sądy mają być dużo bardziej dostępne dla obywateli, dla przedsiębiorców na przysłowiowy telefon, smartfon, aby każdy poprzez aplikację, którą ściągnie na swój telefon, mógł dowiadywać się o stanie sprawy, mógł przekazywać i odbierać pisma sądowe, i mógł uczestniczyć on-line w rozprawach, które są w toku - mówił wtedy.
Szczegółowe przepisy ustanawiające warunki i zasady wejścia reformy w życie mają zostać uchwalone w osobnej ustawie. Obecnie projekt skierowany został do zaopiniowania przez odpowiednie instytucje, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, związki zawodowo, prezesów sądów oraz Prokuratora Krajowego.(kk/pap)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
