Jedna z kluczowych zmian, jaką niesie za sobą rozległa nowelizacja kodeksu postępowania karnego, polega na przerzuceniu ciężaru dowodzenia i odpowiedzialności za wynik procesu na oskarżonego (i jego obrońcę) oraz prokuratora. Zmieniony k.p.k. w szerszym zakresie pozwala oskarżonemu zbierać i gromadzić dowody dla niego korzystne, niezbędne w procesowej walce o ostateczny wynik sprawy. Już w dawnym stanie prawnym istniały spore kontrowersje co do dopuszczalności dowodu z prywatnej opinii biegłego. Niestety, nowe przepisy tylko częściowo rozwiązały ten problem.
Prywatne gromadzenie dowodów
Z dowodami wiąże się szereg czynności faktycznych i procesowych występujących od momentu uzyskania informacji o dowodzie, aż do oceny dowodu przez sąd przy wydawaniu wyroku. Ciąg czynności rozpoczyna pozyskanie informacji o dowodach. Dowody te następnie można gromadzić i zabezpieczać. Kolejno, konieczne jest sformułowanie wniosku dowodowego, w oparciu o który sąd może dowód dopuścić lub też wniosek dowodowy oddalić. Z powyższym procesem wprowadzania dowodów do postępowania wiąże się jeden podstawowy problem – procedura karna reguluje gromadzenie, zabezpieczenie i zbieranie dowodów tylko przez organy, a więc prokuratora lub sąd. Przepisów tych nie stosuje się do oskarżonego czy jego obrońcy. Oskarżony nie może więc np. przesłuchać świadka, a jego zeznań spisać na protokole bliźniaczym do tego używanego przez policję i prokuraturę. Dowód taki nie będzie dowodem z przesłuchania. Pomimo tego, że jednym z celów zmiany przepisów k.p.k. było rozszerzenie możliwości dowodowych oskarżonego, nie wprowadzono do tej ustawy nowych przepisów uprawniających oskarżonego do zbierania czy zabezpieczania dowodów.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Dopuszczenie dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa karnego
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Zasada swobody dowodzenia
Czy zatem oskarżony może zbierać i gromadzić dowody w celu późniejszego przedstawienia ich w procesie? Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Po nowelizacji jedynymi przepisami ograniczającymi oskarżonego i jego obrońcę, a także jedynymi odnoszącymi się do tzw. dowodów prywatnych są art. 168a k.p.k. i art. 393 § 3 k.p.k. Pierwszy z nich ogranicza powyższą swobodę w przypadku pozyskania dowodu za pomocą czynu zabronionego. Skoro zatem oskarżony ma swobodę dowodzenia czy może przedstawić także dowód z prywatnej opinii biegłego? Z uwagi na zmianę art. 393 § 3 k.p.k. jest to obecnie dopuszczalne. Przepis ten w dawnym brzmieniu wykluczał przedstawianie prywatnych opinii, gdyż traktował je jako dokumenty prywatne zebrane dla celów procesu. Kluczowa jest jednak odpowiedź na jeszcze jedno pytanie, a mianowicie czy dowód z prywatnej opinii biegłego równoważny jest dowodowi z opinii biegłego powołanego postanowieniem sądu?
