Prokurator nieostrożny zachowuje się niegodnie

Problemem prawnym dla sądów było pytanie, czy nieumyślne spowodowanie wypadku drogowego narusza w istocie godność urzędu prokuratorskiego.

Nie ustąpił pierwszeństwa

Prokurator Prokuratury Rejonowej został obwiniony o nieumyślne naruszenie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez niewłaściwą obserwację przedpola jazdy, niezachowanie szczególnej ostrożności wymaganej przy zmianie kierunku jazdy i zbliżaniu się do przejścia dla pieszych oraz nieustąpienie pierwszeństwa pieszej znajdującej się na przejściu dla pieszych. Potrącona kobieta prowadziła rower.

Prokurator spowodował jej upadek na jezdnię, tępy uraz okolicy biodrowej lewej, skutkujący podwójnym złamaniem dolnej gałęzi kości łonowej lewej i gałęzi kości kulszowej , tępy uraz łokcia prawego, skutkujący sińcem i otarciem naskórka łokcia i inne obrażenia.

Tymczasem 27 czerwca 2022 r. Sąd Dyscyplinarny przy Prokuratorze Generalnym uniewinnił prokuratora od dokonania zarzucanego mu przewinienia dyscyplinarnego, a kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Odwołanie od tego orzeczenia wniósł zastępca rzecznika dyscyplinarnego prokuratora generalnego, zaskarżając je w całości na niekorzyść obwinionego. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na niezasadnym i skutkującym uniewinnieniem od popełnienia deliktu dyscyplinarnego uznaniu, że zachowanie prokuratora, które było przestępstwem z art. 177 par. 1 k.k., nie uchybiło godności urzędu prokuratora. Podczas gdy właściwa analiza materiału dowodowego uzasadnia uznanie, że obwiniony dopuścił się zarzucanego mu deliktu dyscyplinarnego.

Czytaj też w LEX: Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratora >

Uchylenie uniewinnienia

Na podstawie tak skonstruowanego zarzutu, zastępca rzecznika dyscyplinarnego prokuratora generalnego wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uznanie obwinionego winnym zarzucanego mu deliktu oraz wymierzenie - kary upomnienia.

Sąd Najwyższy pierwszy raz rozpoznając sprawę orzekł 5 listopada 2024 r., że odwołanie wniesione przez zastępcę rzecznika dyscyplinarnego przy prokuratorze generalnym było zasadne i skutkowało uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego procedowania.

Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej przypomniał, że służba prokuratorska, obok sędziowskiej, jest jednym z tych zajęć, które szczególnie wymagają przestrzegania podwyższonych standardów wynikających z norm tak prawa powszechnego, jak i zasad etycznych obowiązujących członków tych korporacji prawniczych, obejmujących również życie prywatne, niezwiązane z pełnioną służbą. Godność nabywana w chwili objęcia urzędu prokuratora lub sędziego to atrybut zapewniający autorytet i urzędu, i osoby ją sprawującej, a obowiązek jej poszanowania trwa także po przejściu w stan spoczynku. Jest to pojęcie niedefiniowalne, ale wiąże się z wzorcem postępowania, wynikającym z przepisów prawa, zasad etyki zawodowej i innych norm moralnych, spisanych i niespisanych w zbiorze etyki zawodowej.

Z godnością urzędu i cechującą każdego prokuratora lub sędziego nieskazitelnością charakteru wiąże się ustalony standard postępowania, który stanowić powinien wzór dla innych i którego efektem powinno być wzbudzanie szacunku. Wzorzec postępowania związany z godnością urzędu wiąże prokuratora lub sędziego nie tylko w czasie wykonywania obowiązków służbowych, ale także poza służbą. Prokuratorzy i sędziowie są przedmiotem uważnej obserwacji pod kątem wymogów wynikających z obowiązku sprawowania urzędu z godnością. Wymaga się od nich o wiele więcej niż od przeciętnego członka społeczeństwa.

Następnie Sąd Dyscyplinarny po raz drugi nachylił się nad przypadkiem prokuratora. Uznał w orzeczeniu z 9 stycznia 2025 r., że chwilowe obniżenie koncentracji i uwagi prokuratora skutkujące wypadkiem nie może być oceniane jako naruszenie godności urzędu prokuratorskiego.

Sąd Dyscyplinarny przy Prokuraturze Generalnym ponownie więc prokuratora uniewinnił.

- W wypadku dokonania nieumyślnego występku należy ocenić jego charakter i wagę oraz sposób i okoliczności popełnienia z punktu widzenia społecznie akceptowanego standardu zawodu sędziego (prokuratora) – wskazał sąd I instancji. Podkreślił, że przy przestępstwach nieumyślnych, w tym wypadkach komunikacyjnych, decydujące znaczenie ma rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Czytaj też w LEX: Postępowanie dyscyplinarne wobec prokuratora >

Upomnienie dla prokuratora

Odwołanie od tego orzeczenia wniósł zastępca rzecznika dyscyplinarnego. Sąd Najwyższy, po raz drugi rozpoznając sprawę, nie zgodził się z argumentami sądu I instancji. W związku z tym zmienił orzeczenie i wymierzył prokuratorowi karę upomnienia.

Jak wyjaśniał wyrok sędzia sprawozdawca Marek Siwek, rację ma zastępca rzecznika dyscyplinarnego, który wniósł odwołanie na niekorzyść, że jednak doszło do uchybienia godności urzędu.

- Wypadek to nieumyślne naruszenie reguł ostrożności, a w tym przypadku prokurator znał trudne skrzyżowanie i przejście dla pieszych, więc powinien zachować szczególną ostrożność. Brak tej ostrożności doprowadził do wypadku drogowego o poważnych konsekwencjach dla zdrowia osoby pokrzywdzonej – mówił sędzia Siwek. – Stopień szkodliwości tego czynu nie był znikomy – dodał.

Wyrok Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 20 listopada 2025 r., sygn. akt II ZOW 14/25

Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >

Przedsprzedaż

-15%

Przedsprzedaż

Kodeks karny. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ]

Marek Mozgawa
Sprawdź