W piątek, 4 lutego br. do laski marszałkowskiej wpłynął prezydencki projekt nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym i sądach powszechnych. Głównym zamierzeniem jest zamiana Izby Dyscyplinarnej SN na Izbę Odpowiedzialności Zawodowej. Jednak nowa Izba przejmuje szersze kompetencje niż miała Izba Dyscyplinarna. Zakłada się przy tym usunięcie z Regulaminu Sądu Najwyższego przepisów odnoszących się do autonomii finansowej znoszonej Izby Dyscyplinarnej.

Czytaj też: Prezydencki projekt o likwidacji Izby Dyscyplinarnej - spóźniony, ale potrzebny

To, co odwraca dotychczasowy kierunek orzeczniczy likwidowanej Izby Dyscyplinarnej SN to, że sędziowie nie mogą być karani dyscyplinarnie za:

  • orzeczenie sądowe obarczone błędem w zakresie wykładni i stosowania przepisów prawa krajowego lub prawa Unii Europejskiej w zakresie ustalenia stanu faktycznego lub oceny dowodów;
  • wystąpienie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o rozpatrzenie pytania prejudycjalnego, o którym mowa w art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej
  • badanie spełniania wymogów niezawisłości i bezstronności sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy w rozumieniu art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej

Pół roku na podważenie wyroków

Sądy powszechne mogą analizować spełnienie wymogów niezawisłości i bezstronności sędziego z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu oraz jego postępowania po powołaniu, na wniosek uprawnionego. O ile w okolicznościach konkretnej sprawy może doprowadzić to do naruszenia standardu niezawisłości lub bezstronności, mającego wpływ na wynik sprawy.

Co więcej - obywatele pokrzywdzeni przez wydanie orzeczenia mogą złożyć w sądzie powszechnym wniosek z żądaniem stwierdzenia, że prawomocne orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, w której złożono wniosek, zostało wydane z naruszeniem standardu niezawisłości lub bezstronności.

Strona musi przytoczyć okoliczności uzasadniających żądanie i ich uprawdopodobnienie.

A sąd uwzględniając wniosek, przyznaje od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2 tys. do 20 tys. złotych. Przyznana suma pieniężna jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych. Przyznanie tej kwoty, nie wyłącza możliwości dochodzenia od Skarbu Państwa naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie z naruszeniem standardu niezawisłości lub bezstronności.

Do wzruszenia prawomocnego wyroku strona skarżąca ma sześć miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy. Z tym, że warunkiem jest, by od wątpliwego orzeczenia nie została wniesiona kasacja lub skarga kasacyjna.

Zawody medyczne - do nowej Izby

Do właściwości Izby Odpowiedzialności Zawodowej oprócz spraw dyscyplinarnych zawodów prawniczych w tym sędziów, zajmować się będzie deliktami popełnionymi przez lekarzy, w tym lekarzy weterynarii. A także przewinieniami aptekarzy i diagnostów laboratoryjnych, pielęgniarek, położnych i fizjoterapeutów. Sprawy dyscyplinarne zawodów medycznych należały do tej pory do Izby Karnej SN.

Co ciekawe, do Izby Odpowiedzialności Zawodowej z Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych przechodzą sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczące sędziów Sądu Najwyższego.

 

Co z sędziami z ID?

W ciągu siedmiu dni od wejścia w życie ustawy I Prezes SN przedstawi sędziom Izby Dyscyplinarnej  propozycje przeniesienia na inne stanowisko w Sądzie Najwyższym w Izbie Cywilnej, Kontroli Nadzwyczajnej, Pracy albo Karnej. Złożenie przez sędziego likwidowanej Izby Dyscyplinarnej oświadczenia o niewyrażeniu zgody na przeniesienie na stanowisko określone przez I Prezesa Sądu Najwyższego albo niezłożenie oświadczenia, jest równoznaczne z przeniesieniem sędziego Sądu Najwyższego w stan spoczynku z mocy prawa.

Sędzia Izby Dyscyplinarnej w stanie spoczynku otrzymywać będzie wynagrodzenie takie jak dotychczas z wyłączeniem dodatku specjalnego dla sędziów tej Izby do czasu osiągnięcia 65 roku życia. A następnie otrzymają uposażenie w wysokości 75 proc. ostatniego wynagrodzenia.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu - w celu wykluczenia jakichkolwiek wątpliwości co do wysokości otrzymywanego wynagrodzenia lub uposażenia przez sędziego znoszonej Izby Dyscyplinarnej projekt ustawy w art. 12 wyraźnie wskazuje, że zarówno po przeniesieniu do innej izby, jak i w przypadku przejścia w stan spoczynku, wynagrodzenie albo uposażenie sędziego nie będzie obejmowało dodatku w wysokości 40 proc.  wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, o którym mowa w art. 48 par. 7 ustawy z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, o ile dodatek ten przysługiwał sędziemu Sądu Najwyższego na ostatnio zajmowanym stanowisku w Izbie Dyscyplinarnej.

Projektowana ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.