Rada Ministrów przyjęła 29 sierpnia br. przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji projekt nowelizacji ustawy o ewidencji ludności.

Jak podkreślano po posiedzeniu rządu, gromadzenie danych o miejscu zamieszkania ma kluczowe znaczenie dla prawidłowej realizacji konstytucyjnych i ustawowych zadań oraz obowiązków administracji publicznej wobec obywateli. Zdaniem rzadu jest to także niezwykle istotne z punktu widzenia szeroko rozumianego bezpieczeństwa, szczególnie w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej w Europie. - Płyną z niego również korzyści dla obywateli (m.in. łatwiejsze głosowanie w wyborach i załatwianie spraw związanych z zabezpieczeniem społecznym: emerytury, renty, itp.). Informacja o liczbie i strukturze mieszkańców pozwala też na planowanie usług publicznych i komunalnych, np. takich jak zapewnienie opieki żłobkowej i przedszkolnej, a także planowanie finansowania tych usług i innych zadań państwa wobec obywateli - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Pozostawiając obowiązek meldunkowy zaproponowano istotne uproszczenia przy jego realizacji – od 1 stycznia 2018 r. przewidziano możliwość elektronicznego meldunku, czyli bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie. Powstanie specjalna e-usługa, za pomocą której każda osoba posiadająca profil zaufany ePUAP albo kwalifikowany podpis elektroniczny będzie mogła się zameldować. Rozwiązanie to ułatwi spełnienie obowiązku meldunkowego, przede wszystkim przez możliwość jego zrealizowania poza godzinami pracy urzędu.

Jednocześnie przy użyciu jednego formularza meldunkowego możliwe będzie:
- zameldowanie na pobyt czasowy z jednoczesnym wymeldowaniem z pobytu stałego
- zameldowanie na pobyt stały i jednoczesne wymeldowanie z pobytu czasowego.
Obecnie trzeba wypełniać dwa formularze: zameldowania i wymeldowania. Rozwiązanie to ułatwi czynności meldunkowe np. studentom i pracownikom, którzy wyjeżdżają poza stałe miejsce zamieszkania.

Projekt przewiduje, że numer PESEL nadawany będzie wszystkim cudzoziemcom dokonującym zameldowania w Polsce na pobyt stały lub czasowy. Oznacza to gromadzenie informacji o wszystkich cudzoziemcach przebywających w naszym kraju w centralnym rejestrze PESEL. W rezultacie zlikwidowane zostaną dotychczasowe rejestry zamieszkania cudzoziemców (gromadzone są w nich dane o cudzoziemcach, którym nadano numer PESEL, jak i o tych, którzy go nie otrzymali). Słabą stroną tych rejestrów jest niska referencyjność zgromadzonych w nich danych, ponieważ nie są one odpowiednio często aktualizowane, a także ich rozproszenie (każda gmina prowadzi własny rejestr). Po zmianach nie będzie mnożenia danych w rejestrach i ich dublowania.

Obywatelom państw członkowskich UE i członkom ich rodzin numer PESEL będzie nadawany przy zameldowaniu powyżej 3 miesięcy. Zmniejszone zostaną także formalności związane z zameldowaniem tych osób. Numer PESEL nie zostanie nadany przy zameldowaniu cudzoziemców, których pobyt w Polsce będzie krótkotrwały lub tranzytowy (nie przekraczający 30 dni).

Uproszczone maja być również zasady nadawania numeru PESEL obywatelom polskim. Osobom mieszkającym w Polsce, które będą ubiegać się o wydanie dowodu osobistego numer PESEL zostanie nadany z urzędu. Na podstawie obowiązujących przepisów numer PESEL nadawany jest przy ubieganiu się o dowód osobisty lub paszport obywatelom, którzy mieszkają poza Polską.

W rezultacie, osoby mieszkające w Polsce, które nie posiadają numeru PESEL, a chcą otrzymać dowód osobisty – muszą w pierwszej kolejności ubiegać się o numer PESEL. Obywatel taki musi złożyć odpowiedni wniosek do organu gminy o nadanie PESEL, a dopiero potem może ubiegać się o wydanie dowodu osobistego (numer PESEL jest podstawą wydania dowodu osobistego). Taki sposób działania wprowadza dodatkowe formalności i wydłuża czas oczekiwania na dowód osobisty przez obywateli polskich zamieszkałych w naszym kraju. Dzięki nowym rozwiązaniom wszystkie czynności związane z nadaniem numeru PESEL wykona urzędnik.

Wszystkie regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Obowiązek rejestracji miejsca zamieszkania funkcjonuje w kilkunastu krajach Unii Europejskiej, tj. w Finlandii, Litwie, Austrii, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Łotwie, Danii, Bułgarii, Belgii, Luksemburgu, Szwecji, Hiszpanii, Włoszech, Estonii, Holandii, czy Niemczech. W wielu krajach obowiązek meldunkowy ma bardziej rygorystyczną formę niż w Polsce, a za jego niedopełnienie wymierzane są wysokie kary finansowe.