Przypomnijmy, od 30 listopada 2020 r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi policjanci, ale też żandarmi wojskowi, mogą wydać wobec sprawcy przemocy domowej nakaz opuszczenia lokalu lub zbliżania się do niego. Do końca 2022 roku takich nakazów/zakazów sami policjanci wydali 8 723. Teraz wejdzie w życie kolejna nowelizacja m.in. ustawy o Policji. Chodzi o dodanie art. 15aaa, zgodnie z którym policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc domową w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby doznającej tej przemocy, zakaz zbliżania się na wyrażoną w metrach odległość, lub zakaz kontaktowania się.
Z kolei zgodnie z ust. 2 jeżeli osoba doznająca przemocy domowej uczęszcza do szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, uprawia sport lub pracuje, policjant ma prawo wydać wobec sprawcy zakaz wstępu na teren danej placówki.
Czytaj w LEX: Przeciwdziałanie przemocy domowej >
#WolneOdPrzemocy na Pol'and'Rock
W festiwalu bierze udział też Stowarzyszenie Kongresu Kobiet. Piątek - 4 sierpnia poświęca tematom dotyczącym m.in. przeciwdziałaniu przemocy domowej pod hasłem #WolneOdPrzemocy. Przygotowano cztery warsztaty:
- Sypiając z hejterem, czyli o języku przemocy - prowadzony przez Agatę Baryłę;
- Wyślij przemocowca na wakacje – prowadzony przez Patrycję Kasicę;
- #TylkoTAKoznaczaZgodę – prowadzony przez Anitę Kucharska-Dziedzic, Danutę Wawrowska (związany z kampanią, której celem jest m.in. zmiana definicji gwałtu);
- Systemowa przemoc ekonomiczna wobec kobiet – prowadzony przez Dominikę Zenke-Podlaszewską i Violettę Ratajczak.
Przepisy ważne, także w przypadku przemocy okołorozwodowej
Adwokatka Patrycja Kasica, Kancelaria Adwokacka Adwokat Patrycja Kasica, która będzie przybliżać nowe rozwiązania, że zmiany są ważne, bo wprowadzają możliwość zastosowania wobec osoby stojącej przemoc natychmiastowych zakazów zbliżania się i kontaktowania się z osobami pokrzywdzonymi, i to nie tylko w sytuacji gdy te osoby mieszkają pod jednym dachem ale też w przypadku były partnerów.
- Dla mnie to jest niezmiernie ważne, tym bardziej, że zakaz kontaktu ma też obejmować kontakt w sieci, poprzez telefon. To zresztą łączy się także z przepisami, które już weszły w życie w czerwcu, w ramach nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a które choćby zmieniły i rozszerzyły definicję przemocy - mówi.
Jak dodaje, w praktyce od 15 sierpnia, osoby pokrzywdzone przemocą mogą już występować wobec tych, którzy stosuje wobec nich przemoc, czyli mieszczą się w definicji sprawcy przemocy domowej, o zastosowanie natychmiastowego zakazu zbliżania się i kontaktowania. - I chodzi tu też o przemoc postseparacyjną, okołorozwodową, okołorozstaniową - co jest niestety plagą i to choćby pod hasłem zainteresowania losem wspólnych dzieci – zaznacza adwokatka. - Chodzi też o dzieci, będzie można stosować zakaz kontaktowania się z nimi i przychodzenia przez osoby stosujące wobec nich przemoc np. do szkoły, czy do przedszkola - wskazuje.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie >
Czytaj: Przemocowiec w domu - policjant może mu nakazać wyprowadzkę>>
Zakazy, nakazy będą stosowane łącznie
Zgodnie ze zmianami policjant, ale też żandarm wojskowy (zmienia się również ustawa o Żandarmerii Wojskowej) będą mogli łącznie stosować obowiązujące obecnie nakazy opuszczenie lokalu i zakazu zbliżania się do niego, ale też zakaz kontaktowania lub zakaz wstępu do danej placówki lub miejsca.
Co więcej wszystkie będą natychmiast wykonalne.
Zobacz procedurę w LEX: Zatrzymanie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przy użyciu przemocy >
Kiedy policjant będzie mógł zastosować nowe narzędzia? W kilku przypadkach:
podczas interwencji podjętej we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub jego bezpośrednim otoczeniu lub
w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy domowej, w szczególności zgłoszenia przez:
- osobę doznającą przemocy domowej lub
- kuratora sądowego lub pracownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem ustawowych obowiązków.
W przypadku zatrzymania osoby stosującej przemoc domową nakaz i zakaz, zakaz zbliżania, zakaz kontaktowania lub zakaz wstępu mogą być wydane bezpośrednio po jej zwolnieniu.
Czytaj w LEX: Przeciwdziałanie przemocy domowej >
Świadek boi się sprawcy? Będzie przesłuchany przy jego nieobecności
Osoby, które zgłoszą przemoc domową, mają być przesłuchiwane w charakterze świadka, na okoliczności wskazane w zgłoszeniu i o ile to możliwe, na miejscu zdarzenia. Policjanci dodatkowo będą ustalać, czy są podstawy do zastosowania zakazów zbliżania się i kontaktowania. Będą też przesłuchać w charakterze świadków inne osoby, w szczególności wszystkie doznające tej przemocy osoby pełnoletnie wspólnie zajmujące mieszkanie. Policja, dokonując wskazanych ustaleń, uwzględnia w protokole przesłuchania zaistnienie okoliczności zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego.
Sprawdź w LEX: Czy powiadamia się osobę pokrzywdzoną i sprawcę przemocy o zakończeniu procedury niebieskiej karty? >
Co więcej, w przypadku gdy zachodzi obawa, że obecność osoby stosującej przemoc domową będzie oddziaływać krępująco na świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny, policjant może nakazać tej osobie, aby na czas przesłuchania świadka opuściła miejsce przesłuchania. Osoby małoletnie można przesłuchać tylko wówczas, gdy jej zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla sprawy, w szczególności gdy jest jedynym świadkiem zdarzenia, a brak jest innych dowodów, i wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach, o których mowa w przepisach kodeksu postępowania karnego (pokoje przesłuchań). Takie przesłuchanie ma być przeprowadzone przez sąd opiekuńczy na wniosek policji, z udziałem prokuratora oraz biegłego psychologa, przy czym osoba pełnoletnia wskazana przez małoletniego ma prawo być obecna przy przesłuchaniu, o ile nie ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego małoletniego.
Przed wydaniem nakazu i zakazu, zakazu zbliżania, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu, wysłuchany ma być też sprawca, o ile nie utrudni to ich natychmiastowego wydania. Przy czym wszystkie te narzędzia mogą być również zastosowane, gdy osoby stosującej przemoc w danym momencie, w domu nie ma.
Czytaj: Policja zakaże zbliżania się i kontaktowania "przemocowca" z osobą, którą krzywdzi>>
Co znajdzie się w zakazach?
Zgodnie z przepisami zakaz zbliżania, zakaz kontaktowania oraz zakaz wstępu, podobnie jak nakaz opuszczenia lokalu i zakaz zbliżania się do niego mają zawierać w szczególności:
- datę, czas i miejsce przeprowadzenia czynności;
- podstawę prawną ich wydania;
- treść nakazu i zakazu, zakazu zbliżania, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu;
- dane policjantów przeprowadzających czynność;
- dane osoby stosującej przemoc domową;
- dane osoby doznającej przemocy domowej;
- uzasadnienie, w którym wskazuje się podstawy faktyczne ich wydania;
- pouczenia, w tym o trybie, formie i sposobie wnoszenia zażalenia.
Sprawcy nie ma w domu? Dowie się o zakazie z drzwi
Zgodnie z przepisami i podobnie jak w przypadku obowiązujących obecnie narzędzi, policjant będzie musiał doręczyć odpis zakazu zbliżania, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu niezwłocznie po ich wydaniu osobie stosującej przemoc domową oraz osobie doznającej tej przemocy.
Czytaj: Przemoc domowa nie tylko w rodzinie - nowelizacja opublikowana>>
Jeśli jednak nie będzie tego mógł zrobić w przypadku sprawcy, odpis złoży we właściwej jednostce organizacyjnej policji, a zawiadomienie o wydaniu umieści na drzwiach mieszkania, ze wskazaniem przyczyny umieszczenia zawiadomienia oraz wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono. Co ważne w takiej sytuacji doręczenie będzie uważane za dokonane.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Przeciwdziałanie przemocy domowej – rewolucyjne zmiany 2023 >
Jest też kolejna zmiana, związana z nowelą ustawy antyprzemocowej (przepisy weszły w życie w czerwcu). Ponieważ sprawcą przemocy domowej nie musi być już osoba wspólnie zamieszkująca z pokrzywdzonym wprowadza się również przepis, który reguluje dostarczanie informacji o wydanych zakazach. W takiej sytuacji, gdy wydany zostanie zakaz zbliżania, zakaz kontaktowania lub zakaz wstępu zawiadomienie o ich wydaniu umieszcza się niezwłocznie na drzwiach mieszkania osoby doznającej przemocy domowej. A policja będzie miała 24 godziny od chwili wydania zakazów na doręczenie osobie stosującej przemoc domową ich odpisy w miejscu jej zamieszkania lub innym miejscu, w którym przebywa lub ją zastano. A jeśli takiego odpisu nie można doręczyć a znany jest adres zamieszkania sprawcy lub pobytu, zawiadomienie o wydaniu zakazów umieszcza się na drzwiach tego mieszkania lub domu.
Osobie stosującej przemoc domową nie pomoże też to, że odmówi przyjęcia nakazu opuszczenia i zakazu zbliżania się do lokalu, zakazu zbliżania, zakazu kontaktowania lub zakazu wstępu, doręczenie i tak będzie uznane za dokonane, policjant tylko odnotuje odmowę.
Policjant ma skontrolować sytuacje
W okresie obowiązywania nakazu lub zakazu policja przynajmniej trzykrotnie sprawdza, czy nakaz lub zakaz nie są naruszane.
Pierwsze "sprawdzenie" ma odbyć się już następnego dnia po wydaniu nakazu lub zakazu. Co grozi za ich złamanie? Ustawodawca przewidział sankcje dla osób, które nie będą stosować się do wydanego przez policję zakazu lub nakazu. Nowelizacja ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, wprowadziła nowy czyn zabroniony - art. 66b. Przewiduje on karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny za niezastosowanie się do wydanego m.in. przez policję, nakazu opuszczenia lokalu, zakazu zbliżania się do niego, a od 15 sierpnia również zakazów zbliżania się i kontaktowania z osobą pokrzywdzoną.
Czytaj w LEX: Niebieska Karta w praktyce szkolnej i przedszkolnej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
