O tym, że mediacja mogłaby być pomocna w odciążaniu sądów, mówią zgodnie i ministerstwo i samorządy - radcowski i adwokacki. Od kilku lat widać też wyraźny wzrost liczby spraw kierowanych do mediacji. A 2019 rok - jak wynika z najnowszych statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości - może być pod tym względem rekordowy. Tylko w pierwszej jego połowie sądy zdecydowały się na to w prawie 15 tys. przypadków, resort szacuje, że na koniec roku liczba ta sięgnie nawet 30 tys. Problem w tym, że wskaźnik mediacji nadal jest niski i wynosi około 1,18 proc. wszystkich spraw trafiających do sądów.
Kluczem zachęta finansowa?
Ministerstwo Sprawiedliwości kroki w kierunku rozpowszechniania mediacji czyni od dawna. Jeszcze wiosną tego roku ówczesny wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak zapowiadał zmiany legislacyjne, które to ułatwią. Wskazywał wówczas m.in. na konieczność podnoszenia kwalifikacji mediatorów. Kolejną zachętą - jak mówią prawnicy - mogą być obowiązuje już zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego. Chodzi m.in. o art. 156 [1] zgodnie z którym, sędzia na dowolnym etapie postępowania może pouczyć strony o tym, w jakim kierunku pójdzie rozstrzygnięcie. Nowelizacja wprowadza również posiedzenie przygotowawcze, które ma - co do zasady - również zachęcać do ugody i usprawniać postępowanie.
Jak mówi w rozmowie z Prawo.pl sędzia Paweł Mroczkowski, dyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego Ministerstwa Sprawiedliwości, resort szuka rozwiązań zarówno w drodze zachęt proceduralnych, jak i zachęt natury faktycznej.
Czytaj w LEX: Mediacja po reformie KPC >
- Sam kierunek polegający na tym, aby mediacją obejmować jak najwięcej spraw, jest oczywiście jak najbardziej godny poparcia. Można pomyśleć o odpowiednim ukształtowaniu systemu opłat sądowych i systemu wynagrodzeń pełnomocników tak, by stronom i pełnomocnikom opłacało się koncyliacyjne podejście do sprawy. Trwają nad tym dyskusje koncepcyjne - podkreśla.
Czytaj: Sądy coraz chętniej kierują sprawy do mediacji>>
Prawnicy: kierunek może być dobry
Prawnicy w ocenach są ostrożni, bo jak mówią trudno rozmawiać o propozycja, których jeszcze nie ma. Przyznają jednak, że wiele w tym zakresie zależy od nich samych.
Czytaj w LEX: Nowe obowiązki pełnomocników procesowych - reforma KPC >
- Jedną z barier, które nie pozwalają mediacji do końca się rozwinąć, tak jak oczekiwałoby tego środowisko mediatorów, są pełnomocnicy nie przekonani do tej formy rozwiązywania sporów. Dlatego wydaje się, że takie założenie, kierunek należałoby ocenić pozytywnie - mówi Prawo.pl Tomasz Parkasiewicz, dyrektor Centrum Mediacji przy Krajowej Radzie Radców Prawnych.
Zobacz w LEX: Mediacja sądowa z uwzględnieniem nowelizacji KPC - nagranie ze szkolenia >
Dodaje jednak, że diabeł tkwi w szczegółach. - Trudno mi komentować projekt, którego jeszcze nie ma. Uważam jednak, że już sam fakt, że resort myśli o tym jak zachęcić pełnomocników, by z możliwości mediacji korzystali, jest - co do zasady - zjawiskiem pozytywnym. Pomysł wydaje się interesujący - zaznacza.
Czytaj:
Sędzia już może mówić o planowanym rozstrzygnięciu>>
Przeciążenie sądów może uderzyć w posiedzenia przygotowawcze>>
Ważna rola sędziego
Adwokat Agnieszka Zemke-Górecka dziekan białostockiej izby i prezes Centrum Mediacyjnego przy NRA dodaje, że klucz do mediacji znajduje się w rękach sędziów, bo to od nich zależy czy sprawa do mediacji trafi, czy też nie. Widzi też istotną rolę samych pełnomocników, którzy jak mówi, mogą przekonać klientów do skorzystania z takiej możliwości.
Prawnicy uważają, że opór sędziów przed kierowaniem spraw do mediacji może być związany z samymi mediatorami - a konkretnie brakiem ich doświadczenia, przeszkolenia i umiejętności. Wymieniają w tym zakresie choćby umiejętność budowania porozumienia pomiędzy stronami.
- Mediator powinien umieć skierować uwagę stron na sprawy dla nich ważne, na przykład w sprawie rozwodowej małżonkowie będą zwykle budować porozumienie w sprawach dotyczących ich wspólnych dzieci, pomimo istniejącego konfliktu małżeńskiego. Warto zwrócić uwagę, że rola mediatora jest coraz bardziej istotna, dlatego też wymogi stawiane mediatorom powinny być coraz wyższe – mówi dziekan.
Zobacz procedury w LEX:
Skierowanie stron do mediacji na posiedzeniu przygotowawczym >
Zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
