- Ochrona prawna interesu dziecka, jego prawa do kontaktu z obojgiem rodziców, czy zapobiegania alienacji rodzicielskiej, uzasadnia potrzebę szerokiego uregulowania postępowania wykonawczego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych ze szczególnym uwzględnieniem orzeczeń sądu, których wykonanie należy do kuratorów sądowych - zwłaszcza kontaktów rodzica z dzieckiem w obecności kuratora sądowego - czytamy opinii do której dotarło Prawo.pl. Jej autorzy zaznaczają, że ich propozycje uwzględniają aspekt pragmatyczny, potwierdzony wieloletnią praktyką i mają na celu podniesienie sprawności wykonania orzeczeń sądu przez kuratorów sądowych.
Czytaj: Kontakty rodzica z dzieckiem nadal niedoregulowane? - kuratorzy zawiedzeni>>
Co zaproponowano w projekcie?
Projektowane zmiany przewidują możliwość składania przez kuratora sądowego wniosków w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, bez nadawania im jednak charakteru procesowego. Chodzi m.in. o wnioski dotyczące zmiany lub uchylenia orzeczenia w całości lub w części, umorzenia postępowania wykonawczego, czy wstrzymania wykonania czynności przez kuratora sądowego na czas określony. W tym także w sprawach, w których do spotkań rodzica z dzieckiem dochodzi w obecności kuratora.
W projekcie zapisano również ograniczenie obecności kuratora sądowego podczas kontaktów rodzica z dzieckiem obszarowo tylko do właściwości miejscowej sądu rodzinnego. Jeżeli sąd nie postanowił inaczej, albo co innego nie wynika z ugody zawartej przed sądem, kurator sądowy ma stawić się w określonym w terminie i miejscu, i ma być obecny przez cały czas trwania kontaktu, który - jak wskazano - jest niezbędny do prawidłowego wykonania orzeczenia, w szczególności przy rozpoczęciu lub zakończeniu spotkania.
Sprawdź w LEX: Czy matka ucznia ma prawo żądać zakazania kontaktów dziecka z ojcem na terenie szkoły? >
Do jego zadań, w myśl projektu należy czuwanie nad realizacją orzeczenia sądu lub ugody w zakresie terminów, czasu i miejsca spotkania oraz ustalonego sposobu kontaktów. Z każdego takiego spotkania ma też - niezwłocznie sporządzić notatkę, w której ma opisać m.in. wykonywane czynności i przebieg spotkania. I w tym zakresie niezależnie od pisemnej notatki, może też złożyć sądowi opiekuńczemu szereg wniosków - w tym te dotyczące zmiany lub uchylenia orzeczenia.
Sprawdź w LEX: Czy pracownikowi, który jest w trakcie rozprawy rozwodowej przysługuje opieka nad zdrowym dzieckiem, jeżeli razem nie mieszkają? >
Wiele kwestii nieuregulowanych
Tuż po skierowaniu projektu do opiniowania Grzegorz Kozera, przewodniczący Krajowej Rady Kuratorów mówił Prawo.pl, że projekt nie rozwiązuje największych problemów związanych z samym przebiegiem kontaktu. - Nadal nie została uregulowana w wystarczający sposób kwestia kontaktów rodzica z dzieckiem, żaden z problemów sygnalizowanych przez nasze środowisko nie został rozwiązany – mówił wówczas.
Sprawdź w LEX: Czy jeżeli matka ma wyznaczone kontakty z córką na podstawie wyroku rozwodowego, może także odbierać ją ze szkoły? >
Podnosił, że w projekcie brakuje też zapisów, które miałyby racjonalizować sposób wykonywania takich orzeczeń. – Przykład? Choćby kwestia tego w jaki sposób strony mają się przemieszczać w czasie kontaktu. Jeżeli w ustawie nie będzie zapisane, że realizując kontakt w obecności kuratora strona może się przemieszczać tylko środkami komunikacji publicznej, to nigdzie indziej nie można go zawrzeć - wyjaśniał.
Kuratorzy mówili, że konieczne jest sprecyzowanie co powinno zawierać orzeczenie sądu.
Czytaj:
Zwierzchni nadzór dla ministra - jest projekt ustawy dla kuratorów sądowych>>
Sankcji za utrudnianie kontaktów jednak nie będzie? MS poprawia projekt>>
Dzieckiem w byłego partnera - kontakty utrudniane z zemsty lub dla alimentów>>
Precyzyjne orzeczenie
Krajowa Rada Kuratorów zaproponowała, by w orzeczeniu sądu o kontaktach rodzica z dzieckiem określone zostało w szczególności: termin i miejsce ich wykonywania oznaczone adresem, czas ich trwania, krąg osób uprawnionych do udziału, jak również - co istotne - osób, bez których obecności mają się one odbywać. Kuratorzy wielokrotnie podnosili, że dochodzi do sytuacji kiedy w kontaktach np. ojca z dzieckiem chce uczestniczyć matka, lub dziadkowie, a to niejednokrotnie prowadzi do konfliktu, który odbija się negatywnie na dziecku.
Nieco inaczej chcą, by zapisano też ograniczenie dotyczące obszaru działania kuratora. Jak podnoszą, dla wykonywania kontaktów osoby uprawnionej z dzieckiem istotne jest nie miejsce zamieszkania dziecka, ale miejsce, w którym kontakt ma być faktycznie wykonywany. - Zasadniczym celem kontaktu jest nawiązywanie i utrzymywanie relacji pomiędzy dzieckiem, a osobą uprawnioną. Dla realizacji tego celu nie istnieje jednak potrzeba niczym nieograniczonego przemieszczania się uprawnionego i dziecka po całej właściwości sądu rejonowego - obejmującej kilka tysięcy kilometrów kwadratowych). Jeśli kontakt ma być wykonywany w obecności kuratora to warunki do jego wykonania muszą zostać w taki sposób określone, aby kurator mógł faktycznie orzeczenie sądu wykonać - podnosi KRK.
Sprawdź w LEX: Czy koszty utrzymania i wychowania małoletnich dzieci, ustalone w wyroku rozwodowym, należy traktować jako alimenty? >
I proponuje, by w takich kontaktach uczestniczył kurator pełniący obowiązki służbowe w sądzie rejonowym, w którego właściwości ustalone zostało w orzeczeniu sądu miejsce wykonywania kontaktów i by podejmował czynności tylko w tym obszarze.
Nie więcej niż 4 godziny, nie dłużej niż 6 miesięcy
Kuratorzy wracają też do swoich wcześniejszych propozycji. W opinii postulują, by kontakty rodzica z dzieckiem w obecności kuratora orzekane były przez sąd na czas nie przekraczający sześciu miesięcy, "z zastrzeżeniem, że są one wykonywane w miejscu określonym adresem, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy i świąt, a czas trwania jednorazowego kontaktu nie przekracza 4 godzin zegarowych".
Sprawdź w LEX: Czy świadczenie dobry start można przyznać matce, gdy miejsce zamieszkania dziecka jest z ojcem? >
Ten problem był wielokrotnie podnoszony, kuratorzy, ale też m.in. prawnicy, obrońcy praw dziecka, psychologowie podnoszą, że takie długotrwałe kontakty, w obecności obcej osoby nie służą budowaniu więzi dziecka z rodzicem. Bywa też, że - ze względu na silny konflikt między rodzicami - trwają latami.
KRK proponuje, by kurator sądowy obecny przy kontaktach czuwał nad realizacją orzeczenia sądu lub ugody zawartej przed sądem w zakresie przestrzegania przez strony terminów, czasu i miejsca spotkania oraz pozostałych zasad nim określonych. Mają mu przysługiwać uprawnienia do:
- udzielania stronom informacji związanych z wykonaniem orzeczenia sądu,
- podjęcia decyzji o przerwaniu kontaktu w przypadku wystąpienia okoliczności mogących zagrażać dobru dziecka, w szczególności naruszaniu zasad kontaktu określonych w orzeczeniu sądu,
- żądania pomocy policji w zakresie podjęcia czynności interwencyjnych,
- występowania z wnioskami dotyczącymi zmiany orzeczenia sądu o kontaktach rodzica z dzieckiem lub wydania innych zarządzeń, w szczególności m.in.: zmiany zasad odbywania kontaktów, zwłaszcza ich formy, miejsca, terminu, częstotliwości, czasu trwania, udziału innych osób; orzeczenia zakazu osobistej styczności i ograniczenie kontaktu do określonej formy porozumiewania się na odległość, orzeczenia zakazu kontaktowania się z dzieckiem, wszczęcia postępowania o wydanie zarządzeń opiekuńczych, dbałości o to, aby ich zachowanie w trakcie kontaktu nie naruszało dobra dziecka, punktualnego stawienia się w miejscu i terminie określonym w orzeczeniu sądu, a także przestrzegania zasad w nim określonych,organizowania czasu kontaktu w sposób, który nie będzie stanowił zagrożenia dla zdrowia lub życia dziecka i zachowania stanu trzeźwości przez cały czas trwania kontaktu.
Sprawdź w LEX: Jak zasądzenie opieki naprzemiennej wpływa na prawo do zasiłku rodzinnego? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
