Co ważne, dopóty unieważnienie małżeństwa nie stanie się prawomocne - nadal istnieje i korzysta z pełnej ochrony prawnej. Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie.

Pozew taki składa się do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce, w którym małżonkowie mieli ostatnio wspólne miejsce zamieszkania (o ile jedno z nich nadal w tym okręgu przebywa).

Czytaj: Po koronawirusie czeka nas plaga rozwodów>>

Po pierwsze przeszkody małżeńskie

Szeroką grupą przesłanek są też określane jako przeszkody małżeńskie. Chodzi o wiek, zdiagnozowaną chorobę psychiczną, ubezwłasnowolnienie, bigamię, pozostawanie w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa czy przysposobienia.

Jeśli chodzi o wiek to nie może zawrzeć małżeństwa osoba, która nie ma ukończonych osiemnastu lat. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie takiego małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że jest to zgodne z dobrem założonej rodziny.

Z kolei unieważnienie będzie nieskuteczne, jeśli małżonek przed wytoczeniem powództwa osiągnął ten wiek, albo gdy kobieta zaszła w ciążę.

Istotną przesłanką jest też choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy. Co do zasady osoby cierpiące na choroby psychiczne albo z niedorozwojem umysłowym nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego (pominąwszy wyjątki, które wprowadza ustawa). Jeśli jednak choroba ustanie – nie można żądać unieważnienia małżeństwa.

Kolejna kwestia to ubezwłasnowolnienie - przy czym tylko osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Do tego dochodzą takie przeszkody jak bigamia, pokrewieństwo - w linii prostej oraz rodzeństwo i powinowactwo - w linii prostej. 

 

Od demencji po groźby

Kolejną grupą przyczyn są wady oświadczenia woli. Taką przesłanką może być wprowadzenie w błąd w zakresie tożsamości drugiej strony, brak świadomości przy zawieraniu małżeństwa, czy bezprawna groźba drugiej strony lub osoby trzeciej na wyrażenie woli - innymi słowy wymuszone małżeństwo. 

Co ważne, zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą. W każdym wypadku po upływie trzech lat od zawarcia małżeństwa. 

Czytaj: Wesele w reżimie sanitarnym mało bajkowe, ale można odzyskać pieniądze>>

Braki w pełnomocnictwach

Związek małżeński można także zawszeć przez pełnomocnika i w takiej sytuacji również może dojść do błędów, których z kolei skutkiem może być jego unieważnienie. 

Do najczęstszych błędów tego typu należą:

  • brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika;
  • nieważne pełnomocnictwo;
  • pełnomocnictwo skutecznie odwołane.

Jakie są skutki unieważnienia małżeństwa?

  • małżonkowie wracają do poprzedniego nazwiska i do stanu cywilnego sprzed ślubu.
  • ustaje stosunek powinowactwa między nimi.
  • między małżonkami ustają osobiste prawa i obowiązki.
  • dziecko, które urodziło się w unieważnionym małżeństwie uznaje się za urodzone w małżeństwie.
  • rozstrzyga się kwestie władzy rodzicielskiej nad dziećmi (a także ustala rodzaj kontaktowania się z nimi i ustalenia dotyczące alimentów).
  • sąd orzeka także o tym, czy i który z małżonków zawarł związek w złej wierze.
  • rozwiązane są kwestie majątkowe pomiędzy małżonkami.


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.